του Θάνου Καμήλαλη

«Για ενάν Ροδίτη αρκούν 2 λεπτά να ακούσει τι λένε στις τηλεοράσεις, για να εξοργιστεί». Η Κυριακή Θεοδώρου είναι εθελόντρια, ασχολείται με την προστασία των ζώων, μεταξύ των οποίων των ελαφιών, που είναι από τα σύμβολα του νησιού. Δραστηριοποιείται περισσότερο στην Κοινότητα Απολλώνων. Αλλά στην πράξη, προσπαθεί τόσες μέρες να βρίσκεται παντού, όπου υπάρχει ανάγκη. Περιγράφει στο TPP μία δραματική κατάσταση, μεταφέρει την τιτάνια προσπάθεια των εθελοντών, υπό απίστευτες δυσκολίες και καταγγέλλει τη σχεδόν πλήρη απουσία του κρατικού μηχανισμού, την έλλειψη συντονισμού και σχεδίου πρόληψης. «Μόνοι μας σωζόμαστε, μόνοι μας εκκενωνόμαστε» τονίζει.

Τα εμπόδια είναι πάρα πολλά και, πριν μιλήσουμε καν για αντιπυρικό σχέδιο, τα ζητήματα ξεκινούν με το αν υπάρχει διαθέσιμο νερό για τις δυνάμεις πυρόσβεσης. «Ξεκινήσαμε με την αυταπάτη ότι θα εχουν οι πυροσβέστες νερό. Το σύστημα ύδρευσης είναι πανάρχαιο. Στα Λάερμα που καιγόντουσαν, έσκουζαν οι άνθρωποι ότι δεν υπήρχε καθόλου νερό και έπρεπε να διανύσουν πολύ μεγάλη απόσταση για να βρούνε κρούνο που δεν είναι χαλασμένος και να ταιριάζει η μάνικα των πυροσβεστών» αναφέρει.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εδώ και μέρες κυκλοφορούν αναρτήσεις που προσφέρουν ανιδιοτελώς στέγη, φροντίδα σε πυρόπληκτους, καταφύγια για ζώα, συμβουλές για την περίθαλψη και την τροφή των ελαφιών του νησιού, αλλά και καταγγελίες. Οι εθελόντριες και εθελοντές, χιλιάδες. «Συνεννοούμαστε μέσω ομάδων στο facebook. Ανεβαίνει μια ανάρτηση ότι έχουμε φωτιά εκεί και τρέχουν εθελοντές να βοηθήσουν. Τρέχουν όπου μπορούν οι άνθρωποι, διαβάζουν για φωτιά και αν μπορούν τρέχουν εκεί» αναφέρει η κ.Θεοδώρου. «Η Μαλώνα χθες ειχε 500 εθελοντες, ούτε έναν πυροσβέστη» καταγγέλλει, ως παράδειγμα για να καταδείξει τις ελλείψεις. «Γράψανε κάποια στιγμή οι άνθρωποι ότι δεν αντέχουν άλλο, είναι εξουθενωμένοι και θα φύγουν, οπότε έπρεπε να βρεθούν άλλοι να πάνε το πρωί.

Για τους πυροσβέστες που είναι εδώ, τι να πούμε, τους ευγνωμονούμε βαθιά. Δεν έχουν τρόφιμα, τους ταίζουμε, όπως και τους εθελοντές, εμείς από τις κατσαρόλες».

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Δήμου Ρόδου «πληρώματα ελικοπτέρων, πυροσβέστες και δασοκομάντος φιλοξενούνται με μέριμνα της δημοτικής αρχής σε ξενοδοχεία που προσφέρουν δωμάτια. Φαγητό, νερό, πάγος, χαρτιά υγείας, καθαριστικά διατίθενται καθημερινά από τον Δήμο Ρόδου, ξενοδοχεία, επιχειρήσεις και από εκατοντάδες εθελοντές συμπολίτες μας. 2.000 κρεβάτια-ράντζα και 444 υπνόσακοι έχουν διατεθεί σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις». Σε ανάρτησή του, ο δήμαρχος, Αντώνη Καμπουράκης, αναγνώρισε την οργή που υπάρχει στο νησί για την κατάσταση, λέγοντας πως «ξέρω πως αυτή την ώρα υπάρχει ένταση, θυμός και οργή προς διάφορες κατευθύνσεις. Θα έρθει η στιγμή να μιλήσουμε αναλυτικά και για τις ευθύνες και για όσα έγιναν ή δεν έγιναν. Όμως αυτή την ώρα η Ρόδος μας έχει ανάγκη από ψυχραιμία, νηφαλιότητα και πάνω απ’ όλα ενότητα όλων μας για να αντιμετωπίσουμε συντεταγμένα μια πρωτοφανή κρίση»

«Bγαίνουν από τον Δήμο και καρπώνονται επιτυχίες των εθελοντών» συνεχίζει η κ.Θεοδώρου. «Είπαν π.χ. ότι η εκκένωση έγινε από τον δήμο. 30.000 κόσμος κατέβηκε, εκτός από τα λεωφορεία που βάλανε, με καρότσες, με αγροτικά, τους συντονίζαμε εμείς και τους λέγαμε “stay calm”. Ο καθενας εκανε επίταξη στο δικό του επάγγελμα. Η επίταξη έγινε 8 η ώρα το βράδυ και το ΚΤΕΛ στις 10 χρέωνε εισιτήριο, 5μιση ευρώ, για να κατεβάσει ανθρώπους. Έχουμε τα εισιτήρια σε φωτογραφίες. Βάλανε οντως, για να μην είμαι άδικη, τα λεωφορεία της “Ρόδα” (δημόσια συγκοινωνία) αλλά πόσους να μετέφεραν αυτά, είναι και πολλή ώρα το δρομολόγιο».

Για την καταγγελία με το εισιτήριο στα ΚΤΕΛ, ο Πρόεδρος των ΚΤΕΛ Ρόδου διέψευσε το γεγονός, υποστηρίζοντας ότι «είναι σε ετεροχρονισμένο χρόνο. Η εκκένωση της Λίνδου ήρθε στις 23.30. Το εισιτήριο είναι 21.29, οπότε η συγκοινωνία γινόταν κανονικά». Το επιχείρημα του Προέδρου των ΚΤΕΛ ισχύει χρονικά, ωστόσο, σύμφωνα με την εθελόντρια, το ζήτημα προέκυψε επειδή οι κατοικοι εκκένωναν τις περιοχές ώρες πριν το επίσημο κάλεσμα των αρχών. «Βλέπατε κι εσείς τα πλάνα με τις καρότσες, από το μεσημέρι του Σαββάτου, που μετέφεραν κόσμο» λέει χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την τελευταία, έκτακτη ενημέρωση της Πυροσβεστικής, στη Ρόδο, «η αναζωπύρωση που εκδηλώθηκε από τις πρωινές ώρες στην περιοχή Βάτι έλαβε διαστάσεις, γι’ αυτό το λόγο εκδόθηκε μήνυμα από το 112 για απομάκρυνση των κατοίκων προς Λίνδο. Επιχειρούν 266 πυροσβέστες με 16 ομάδες πεζοπόρων τμημάτων και 55 οχήματα, πλήθος Εθελοντών, όλοι οι φορείς Πολιτικής Προστασίας έχουν διαθέσει δυνάμεις και από το πρώτο φως περιοδικά 9 αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα».

Όπως έχει συμβεί και σε προηγούμενες μεγάλες πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των εναέριων μέσων προκαλεί συζήτηση. Κάτοικοι γράφουν σε αναρτήσεις τους ότι δεν βλέπουν τα εναέρια μέσα που οι αρχές υποστηρίζουν ότι επιχειρούν. «Μέρες φωνάζουμε για τα αεροπλάνα, ο αριθμός είναι μαγικός. Έχουμε δει 1 εναέριο μέσο στην περιοχή των Απολλώνων. Στις δηλώσεις τα μέσα αυξάνονται. Λέγανε για 9, μετά για 17». Πέρα όμως από το πόσες δυνάμεις επιχειρούν τώρα στο νησί, βασικό σημείο κριτικής είναι η απουσία διαθέσιμων δυνάμεων τις πρώτες μέρες που έκαιγε η φωτιά, πριν δηλαδή την 5η μέρα όταν απείλησε κατοικημένες περιοχές.

Πέρα από τις συνθήκες που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι, τις διακοπές ρεύματος και νερού, προκύπτουν επίσης περιστατικά όπου, αστυνομικές δυνάμεις αντί να βοηθούν, εμποδίζουν το έργο των εθελοντών. «Αθηναϊκά κλιμάκια, που δεν καταλαβαίνουν τίποτα από την κατάσταση, κόβουνε πρόστιμα σε εθελοντές. Κόψανε προστιμο σε βυτιοφόρο, επειδή για μια μέρα είχε λήξει η ασφάλεια, ενω τις προηγούμενες πέντε αυτός ο άνθρωπος βρισκόταν στη φωτια. Αυτο το πρόστιμο θα το πληρώσουμε οι Ροδίτες, ήδη μαζεύουμε λεφτά» καταγγέλλει η κ.Θεοδώρου.

«Όσο για το αίτιο των πυρκαγιών, κάνει λόγο για εμπρησμό. «Έχουμε παντού μικροεστίες, σε ολη τη Ρόδο που αναζοπυρώνονται, προϊόν εγκλήματος. Αυτες τις μερες μας δολοφονούν». Καταγράφονται καταγγελίες εθελοντών για «άτομα με γκαζάκια», ενώ ο δήμαρχος Ρόδου, Αντώνης Καμπουράκης, δήλωσε ότι θα καταθέση μήνυση κατ’αγνώστων για εμπρησμό, στον Άρειο Πάγο. Πληροφορίες όμως που μεταφέρθηκαν σε τοπικά μέσα για προσαγωγή ατόμου μετά από καταθέσεις και μαρτυρίες, δεν επιβεβαιώθηκαν.

«Είδαμε Πρωθυπουργό που γελούσε όταν μιλούσε για εμάς και εμείς κλαίγαμε»

«Είδαμε Πρωθυπουργο που γελούσε όταν μιλούσε για εμάς και εμείς κλαίγαμε» συνέχισε η κ.Θεοδώρου, σχολιάζοντας τη χθεσινή εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή. Αναφέρεται στο σημέιο της ομιλίας του Πρωθυπουργού στη Βουλή, όπου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε γελώντας στις καταγγελίες περί έλλειψης εναέριων μέσων, λέγοντας πως «θα θέλαμε να έχουμε περισσότερα αλλά έχουμε ήδη πολλά».

«Κλαίμε τώρα για τον τόπο μας και θα ξανακλάψουμε και όταν τελείωσει όλο αυτό. Γιατί η καταστροφή είναι τεράστια. Για το περιβάλλον, τα ζώα, τον τουρισμό…. Κάηκαν ξενοδοχεία, πεντάστερα, τετράστερα, που ντρεπόσουν να πατήσεις.  Αυτήν την κατάσταση θα την ξανακλάψουμε την επόμενη μέρα».

Δηλώνει όμως ότι «εδώ στη Ρόδο είμαστε τρομερά τυχεροί που δεν είχαμε θύματα, αλλά και τρομερά πεισματάρηδες», εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι κάτοικοι της Ρόδου θα παλέψουν για να ξαναφτιάξουν τον τόπο τους, απέναντι σε πιθανές προσπάθειες εκμετάλλευσης πάνω στα καμένα. «Τις Πεταλούδες, που κάηκαν πέρσι, τις προστατεύσαμε και τώρα μοιάζουν με πριν. Να μην σκεφτούν το οτιδήποτε, π.χ. ξενοδοχεία, θα είμαστε εκεί και απέναντι τους» τονίζει.

«Κάνουμε περιπολίες για να προστατεύσουμε εδώ το Δάσος»

Στη βόρεια Ρόδο, δεν υπάρχουν πυρκαγιές, αλλά και εκεί κάτοικοι βρίσκονται σε συναγερμό. Ο Μανώλης Βασιλογιώργης, γεωπόνος, μένει στο χωριό Παστίδα, που βρίσκεται δίπλα στο δάσος της Φιλερήμου. «Εμείς εδώ αυτοοργανωνόμαστε για να προστατεύσουμε το δάσος μας» λέει στο TPP.

«Είμαστε μόνοι μας, οι καταστάσεις είναι σχεδόν πολεμικές. Κάνουμε βάρδιες,  ξενυχτάμε, με τα αυτοκίνητά μας, κάνουμε περιπολίες για να προστατεύσουμε εδώ το Δάσος. Αν συμβεί κάτι, η Πυροσβεστική μπορεί να φτάσει τουλάχιστον σε μισή ώρα. Θα πρέπει να υπάρχει εκεί κάποιο σε δύο λεπτά. Εχουμε φτιάξει εδώ στο Δημοτικό Σχολείο ένα Συντονιστικό. Προσπαθούμε να κρατήσουμε αυτο το κομμάτι ασφαλές και να στείλουμε και βοήθεια». Στο Συντονιστικό του χωριού μαζεύουν χρήματα για αγορές στοιχειώδους εξοπλισμού, όπως πυροσβεστήρες. «Υπάρχει η θέληση του κόσμου “να κάνουμε κάτι”. Υπάρχει φόβος, αλλά θέλουν να βοηθήσουν»

«Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη ανοργανωσιά» καταγγέλλει. «Φαινεται οτι δεν υπαρχει κεντρικός σχεδιασμός. Ούτε απο την Εύβοια πήραμε διδάγματα, ούτε από εδώ που είχαμε και τα προηγούμενα χρόνια πυρκαγιές. Δεν υπάρχει κάπου να πιαστείς, είναι όλα τοσο ξεχαρβαλωμένα».

Εκφράζει κι αυτός τον ισχυρισμό για καθυστερημένο ενδιαφέρον των Αρχών για τις πυρκαγιές στο νησί, που έκαιγαν σε περιορισμένη έκταση για 4 μέρες πριν, λόγω των ισχυρών ανέμων, προκαλέσουν την καταστροφή. «Για τρεις με 4 μέρες έκαιγε η φωτιά με 0-1 μποφορ. Όλη η ιστορία έγινε τις πρώτες 3-4 μέρες. Τι κάνανε τότε; Είχε και φωτιές η Αττική, αλλά τότε έπρεπε να έχουν παρέμβει. Βλέπαμε ένα καναντέρ και κάτι μικρά αεροπλανάκια. Τώρα έχουμε τα Σινούκ. Αλλά για μέρες δεν έστελναν τίποτα, το γιατί είναι το ερώτημα. Εδώ στο νησί υπάρχει φυσικά η παραφιλολογία και τα «όπως με την Εύβοια». Μετά τις 4 μέρες, είχαμε 6 μποφόρ και έγινε η καταστροφή, εκεί δεν μαζεύεται.

Σε ερώτηση για την αντιπυρική προστασία και το τι θα έπρεπε να έχει γίνει, απαντάει: «Καταρχάς, εδώ στη Ρόδο έχουμε εδώ και δύο χρόνια μεγάλο θέμα με τα σκουπίδια. Συνέχεια κυκλοφορούν οι φωτογραφίες με τους γεμάτους κάδους παντού. Τώρα στην τουριστική περίοδο η κατάσταση καταλαβαίνετε ότι είνα ακόμα χειρότερη. Τι να πούμε για αντιπυρική οι ανθρωποι στον Δήμο δεν ειναι καν σε θεση να μαζεψουν τα σκουπιδια. Δεν γίνεται να είναι όλα δημόσιες σχέσεις…» καταγγελλει. «Στο δασος εμείς βρίσκουμε συνέχεια κομμένα χόρτα, μπάζα, καρέκλες, διάφορα σκουπίδια…. Είπανε κάποιοι να τα μαζέψουμε εμείς. Αλλα αν το κάνουμε αυτό μπορεί να μαζεψουν μετά εμάς ως επικίνδυνους».

Σήμερα, Τρίτη 25 Ιουλίου, μιλώντας στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποσχέθηκε πως «οι δράσεις πρόληψης θα αποτελέσουν το επίκεντρο του προγραμματισμού από εδώ και στο εξής». Από εδώ και στο εξής.

Οι εθελοντές του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού

Στο πεδίο, από την πρώτη μέρα που ξέσπασε πυρκαγιά στο νησί, βρίσκονται οι εκπαιδευμένοι εθελοντές του Περιφερειακού Τμήματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Με σχέδιο κατατεθημένο στις αρμόδιες Αρχές, καλούνται μόλις προκύψει ανάγκη και ευτυχώς, απάντησαν άμεσα και σύσσωμα σοτ κάλεσμα. Περίπου 100 στον αριθμό, λειτουργούν ως ομάδα πρώτων βοηθειών, αναλαμβάνοντας μεγάλο βάρος ειδικά από όταν ξεκίνησαν οι εκκενώσεις. «Εχει πολλες αναζοπυρώσεις αυτην την ωρα. Πριν λίγο είχε περικυκλώσει ένα χωριό, το Βάτι. 150.000 στρέμματα έχουν καεί, πρόκειται για το ένα δέκατο του νησιού » αναφέρει στο TPP το μεσημέρι της Τρίτης ο Δημήτρης Γαλατάς, Υπεύθυνος του Τμήματος Σαμαρειτών – Διασωστών του Περιφερειακού Τμήματος Ρόδου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

«Εμείς είμαστε εδώ από την Τρίτη το βράδυ, από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε. Το Σάββατο η φωτιά πλησίαζε προς το Κιοταρι που έχει αρκετά ξενοδοχεία. Κατέβαινε με μεγάλη ταχύτητα δόθηκε σύνθημα απο την Πολιτική Προστασία για να εκκενωθούν περιοχές. Πέρασαν απο τα χέρια μας τουλάχιστον 3.000 ατομα, τους διώχναν προς Κιοτάρι και προς Αρχάγγελο. Βοηθήσαμε γύρω στα 1.000 άτομα, με αναπνευστικά προβλήματα ή που χρειάζονταν ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Να πας διακοπές και ξαφνικά να πρέπει να σηκωθείς και να φεύγεις με αυτές τις συνθήκες, καταλαβαίνετε… Θα ήθελα να αναφέρω και ένα περιστατικό, όπου κάτοικος που κάηκε το σπίτι του μας είπε να δώσουμε τις πρώτες βοήθειες σε ένα ελαφάκι».

Προσθέτει πως «εδώ είμαστε όλο το Περιφερειακό Τμήμα, περιπου 100 ατομα, δουλεύουμε με βαρδιες. Ήμασταν Απόλλωνα πηγαμε Λάερμα, Κιοτάρι, σημερα μας όρισαν στο Γεννάδι. Περιμένουμε και ενισχύσεις, έρχονται 4 συναδελφοι απο Θεσσαλονίκη και 8-9 αύριο από Πάτρα. Επειδή ασχολούμαστε με το κομμάτι των πρώτων βοηθειών, πρέπει να ξέρεις να βοηθήσεις σωστά, αυτό απαιτεί εκπαίδευση». Συνεχίζοντας για την υποστήριξη των πυρόπληκτων, ανέφερε πως «γίνεται τροφοδοσία, σε συνεννόηση με τον Δήμο. Ρεύμα σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει, γιατί έχουν καεί πάρα πολλά καλώδια. Βοηθάμε κι εμείς όπως μπορούμε, αφήνοντας π.χ. μία ηλεκτρογεννήτρια για να έχουν ρεύμα οι κάτοικοι ενός χωριού». «Η μέριμνα υπάρχει» τονίζει, αποδίδοντας πιθανές ασυνεννοησίες στην περίθαλψη, στις έκτακτες συνθήκες. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός ξεκίνησε καμπάνια οικονομικής ενίσχυσης και συλλογής τροφιμών, για τους πυρόπληκτους και τα οικόσιτα ζώα.