Μωρά στις φυλακές: Η ντροπή κάθε πολιτισμού

του Γιώργου Μουργή

Τέτοια είναι και η περίπτωση της Γεωργίας – Ταξιαρχούλας που
από 6 μηνών ζει μαζί με την φυλακισμένη μητέρα της, μεγαλώνοντας σε ένα κελί στις γυναικείες φυλακές του Ελεώνα Θηβών, όπως έρχεται να προστεθεί στις πολλές παρόμοιες κακοφορμισμένες  ιστορίες των ελληνικών φυλακών.

Η ίδια δεν έχει διαπράξει κανένα αδίκημα, κανένα «έγκλημα», κι όμως βρίσκεται φυλακισμένη. Συμπλήρωσε τρία χρόνια ζωής και όπως προβλέπει ο νόμος θα αποχωριστεί τη μητέρα της και θα οδηγηθεί σε κάποιο ίδρυμα μιας και δεν υπάρχει άλλη επιλογή ώστε να αναλάβει την επιμέλειά της κάποιο συγγενικό της πρόσωπο.
Βρέφη, νήπια και κάποια μόλις τριών ετών. Πρόκειται για τα παιδιά των φυλακών που εκτίουν την ποινή μαζί με τις μητέρες τους, μεγαλώνοντας πίσω από τα κάγκελα των Γυναικείων Φυλακών στον Ελεώνα της Θήβας, ακολουθώντας το πρόγραμμα της φυλακής.

Μια βιωματική καθημερινή διαφορετικότητα σύμφωνα με τους κανόνες του Σωφρονιστικού Κώδικα σε ακατάλληλες συνθήκες εγκλεισμού. Καταμέτρηση, κλείδωμα, ξεκλείδωμα με εξασφαλισμένη, έτσι, την εκ των προτέρων δική τους μελλοντική καταδίκη σε διαταραχές και ψυχολογικά προβλήματα που αναπόφευκτα επιφέρει ο βάναυσος ιδρυματισμός για την υπόλοιπη ζωή τους.

Αθώες ψυχές πίσω από τα κάγκελα

Πώς «σκέφτονται» τα μάτια των παιδιών, καθώς ξυπνούν μέσα σε ένα κελί πλάι στη μάνα;

Τι «σκέφτονται» τα μάτια των παιδιών όταν αναζητούν τη μάνα που «αγνοείται» πίσω από τα κάγκελα;

Τι «σκέφτονται» τα παιδιά ή τα μωρά που μεγαλώνουν χωρίς τη μητέρα τους επειδή αυτές οι κρατούμενες μωρομάνες δεν είχαν τρόπο ή δεν θέλησαν να βρίσκονται κοντά τους για να μην έχουν στα πρώτα βιώματα, στις πρώτες αναμνήσεις τα κελιά των φυλακών, όσο δύσκολη είναι αυτή η απόφαση ή όσο προβληματικός είναι αυτός ο βίαιος και πρόωρος αποχωρισμός;

Σε όλες τις κατηγορίες φυλακισμένων μωρομανάδων η «σκέψη» των ανηλίκων
παιδιών, εμπεριέχεται σαν θλιβερή εκδοχή μιας ταυτόσημης κατάστασης.

Τι απάντηση δίνεις στην εγκληματική περιθωριοποίηση ανήλικων ψυχών;

Την σωματική και τη ψυχική, της στέρησης ελευθερίας ενός παιδιού ή την έλλειψη της μητρικής επαφής.

Η λέξη φυλακή αρκεί για να προκαλέσει συνειρμούς φοβικών συνδρόμων ενεργοποίησης της εικόνας των συνθηκών εγκλεισμού και της ανελευθερίας.

Στις γυναικείες φυλακές του Ελεώνα Θήβας, παρά τη δήθεν ευεργετική διάταξη Παρασκευόπουλου για την αποφυλάκιση μωρομανάδων, μόνο μια κατάφερε να αποφυλακιστεί, ενώ ήδη είχε εκτίσει το τελευταίο μέρος της ποινής της.

Γυναίκες κρατούμενες βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης, ενώ τα μωρά θα γεννηθούν μέσα στη φυλακή, κάνοντας τα πρώτα τους βήματα με τα κάγκελα πρώτη εικόνα και το κελί φυσικό χώρο ανάπτυξης, παιδικού δωματίου και παιχνιδιού.

Αυτά τα μωρά θα ακολουθούν το πρόγραμμα της φυλακής, στη λογική του σωφρονιστικού κωδικά «ή φυλακίζεσαι ή στέρησε τη μητρική αγκαλιά».

Όταν και τα πλέον συντηρητικά κομμάτια του πολιτικού κόσμου εκφράζουν τη βούληση να αλλάξει το νομικό πλαίσιο για τις μητέρες κρατούμενες, αναρωτιέται κανείς πώς ο ίδιος ο Σύριζα, με την υποτιθέμενη ευαισθησία στα δικαιώματα των κρατούμενων, αφήνει να εξελίσσεται αυτή η βαρβαρότητα στις ελληνικές φυλακές.

Η επιδίωξη μιας νομικά προηγμένης κοινωνίας για το καλύτερο δυνατό των παιδιών, όπως η μετατροπή της κράτησης των μανάδων σε κατ’ οίκον περιορισμό, αποτελεί θεμελιακό όρο πολιτισμού προς την ομαλή κοινωνικοποίηση – διαπαιδαγώγηση.

Η αύξηση των χρόνων που αφορούν στην καταδικαστική ποινή, η αύξηση του ορίου των 10 ετών για κατ’ οίκον περιορισμό, καθώς και αντικατάσταση της φυλάκισης με εναλλακτικές μορφές έκτισης ποινής για μητέρες ανήλικων παιδιών, κάτι που ήδη συμβαίνει σε αρκετές χώρες, αποτελεί ανθρωπιστική απόφαση, ανεξάρτητη μνημονιακών δεσμεύσεων, προϊόν πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης.

Το αυτονόητο, δηλαδή, όπως ισχύει σε πολλά κράτη παγκοσμίως, με σκοπό τη προστασία, την ακέραιη διαφύλαξη της σωματικής και ψυχικής υγείας των ανήλικων παιδιών, ώστε να μην συνδέονται σε καμιά περίπτωση με το ενδεχόμενο εγκλεισμού στη φυλακή.

Η φυλάκιση ή η απομάκρυνση ενός παιδιού απ’ τη μητέρα δεν συνάδει με κανένα σωφρονιστικό θέσφατο.

Αποτελεί πράξη νομικίστικης εκδίκησης, με ολέθριες τραυματικές συνέπειες άσβηστης βιωματικής εγγραφής στο παιδικό ψυχισμό.

Ας αναλογιστούμε τη ζωή ενός παιδιού πίσω από τα κάγκελα.

Το αναχρονιστικό νομικό πλαίσιο και η κυβέρνηση των… «δικαιωματικών»

Πίσω από τα προσωπικά δράματα, όπως επιμελώς ο πολιτισμικός και πολιτικός αυτοματισμός καμώνονται πως δεν τα βλέπουν, κρύβεται η μοναδική θέληση για ζωή, για μάθηση και ελευθερία ξεπερνώντας το αρχέγονο αίσθημα της αυτοσυντήρησης. Ξεπερνώντας τον αναχρονιστικό Ποινικό και Σωφρονιστικό Κωδικά, την απαρχαιωμένη τιμωρητική δικαστική προδιάθεση την ώρα που επιβάλλεται να σταματήσει η κυβερνητική αδιαφορία.

Πώς γίνεται άραγε να βαυκαλίζεσαι ότι είσαι μια κυβέρνηση των δικαιωμάτων και να συνεχίζεις να συντηρείς αυτή τη βαρβαρότητα;

Είναι, τουλάχιστον, υποκριτικό αν όχι αισχρό να νομοθετείς βάση του βέλτιστου για το παιδί και να γνωρίζεις εκ των προτέρων πως η δήθεν ευεργετική διάταξη δεν θα έχει καμιά πρακτική αξία.

Καμιά μητέρα κρατούμενη και κανένα παιδί δεν επωφελήθηκε απ’ αυτό καθώς προβλέπονται αυστηροί όροι ενώ η ασυδοσία και η εκδικητικότητα του συμβουλίου της φυλακής και ειδικότερα του  αρμόδιου Εισαγγελέα ξεπερνάει κάθε λογική.

Πιο χυδαίο και απ’ την ίδια την ύπαρξη της φυλακής, είναι η προσπάθεια να φανεί πως έχει ανθρώπινο πρόσωπο ο εγκλεισμός, ακόμα και όταν οι έγκλειστοι κυμαίνονται σε ηλικίες που δεν ξεπερνούν τα τρία έτη.

Αυτό προσπαθεί να κάνει λοιπόν το υπουργείο Δικαιοσύνης με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα, όταν μιλούν για παιδικά επισκεπτήρια και άλλα τέτοια ανούσια και τυχοδιωκτικά μέτρα.

Όσο και να θέλει να κωφεύει, ειδικά μια κυβέρνηση που έκανε πολιτική πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα, το άδικα στερημένο χαμόγελο αυτών των παιδιών, η διαφύλαξη στο ακέραιο των δικαιωμάτων τους αλλά κυρίως τα προβλήματα του εγκλεισμού στη τόσο ευαίσθητη νηπιακή ηλικία αποτελούν εφαλτήριο δράσης και ευαισθητοποίησης για όλη την κοινωνία.

Η μόνη λύση είναι η άμεση τροποποίηση του σχετικού νομοσχεδίου για τις μητέρες κρατούμενες.

Οι προτάσεις της «Πρωτοβουλίας των Κρατουμένων» προς το Υπουργείο

Η «Πρωτοβουλία των Κρατουμένων» στις προτάσεις της για το συγκεκριμένο ζήτημα μεταξύ άλλων αναφέρει πως:

«Στόχος μας είναι να καταργηθεί η φυλάκιση για τον κηδεμόνα μικρών παιδιών και να αντικατασταθεί είτε:

Με την τοποθέτηση των κηδεμόνων σε ανοιχτές δομές εντός του ιστού της πόλης, που δεν θα θυμίζουν σε τίποτα φυλακή, όπου οι κηδεμόνες θα έχουν το κλειδί του διαμερίσματος και θα μπορούν να συνοδεύουν τα παιδιά τους στο σχολείο, το γιατρό ή σε άλλες δραστηριότητες. Η Ισπανία έχει εφαρμόσει αυτό το σύστημα με μεγάλη επιτυχία από το 2008. Ακόμα το έχουν εφαρμόσει η Ολλανδία και η Σουηδία.

Με αναστολή εκτέλεσης της ποινής του κηδεμόνα και επανεξέταση της αναγκαιότητας κράτησης μετά το πέρας αυτής. Εφαρμόζεται ήδη στη Ρωσία.

Με κατ’ οίκον περιορισμό του κηδεμόνα, με διάθεση μηνιαίου ποσού κάλυψης των απαραίτητων εξόδων και παροχή της κάρτας αλληλεγγύης» .

Δυστυχώς πολλές φορές  για τα φυλακισμένα παιδιά έχουμε να κάνουμε «με μη αναστρέψιμες συνέπειες που μπορεί να έχει ο εθισμός στην ανάπτυξη του παιδιού, το μόνιμο αίσθημα ανασφάλειας, η απάθεια, οι διαταραχές στην κοινωνική συμπεριφορά, στις συναισθηματικές και γνωστικές βλάβες, η ανετοιμότητα για μάθηση, οι διαταραχές στη νοητική ανάπτυξη, η αδυναμία εμπιστοσύνης, ο έντονος αρνητισμός, το αναπτυγμένο αίσθημα ενοχής και κατωτερότητας, καθώς και η αντικοινωνικότητα».

Ο πολιτισμός και η Δημοκρατία που ευαγγελίζονται κρύβεται μέσα σε μια εικόνα, σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο στις φυλακές της Θήβας όπου κρατούνται μανάδες με νεογνά και παιδιά ως τριών ετών.

Μέσα σ’ ένα χώρο που αναλογικά είναι μικρότερος απ’ το χώρο που αντιστοιχεί σ’ ένα καναρίνι μέσα σ’ ένα κλουβί, σ’ ένα χώρο όπου η ζεστασιά του ήλιου θεωρείται είδος πολυτελείας, καθώς τσιμέντα και  κάγκελα τον κρύβουν επιμελώς.
Καταδικάζονται μητέρες και μαζί τους καταδικάζονται αδικαιολόγητα τα παιδιά τους χωρίς δικαίωμα στη ζωή.

Επιτέλους αυτή η βαρβαρότητα πρέπει να σταματήσει.

Μια εικόνα… αντί επιλόγου

Από περιγραφή μιας κρατούμενης στις φύλακες της Θήβας: «Σήμερα καθώς πήγαινα στη κουζίνα, την οποία χρησιμοποιούν οι μητέρες κρατούμενες που βρίσκονται έγκλειστες μαζί με τα παιδιά τους, είδα ένα κοριτσάκι θα ‘ταν δε θα ‘ταν δύο ετών, να έχει πατήσει σ’ ένα σκαμπό προκειμένου να πιαστεί στα κάγκελα και να δει λίγο ουρανό, λίγο ήλιο. Η εικόνα πραγματικά ήταν γροθιά στο στομάχι…».

 Η καμπάνια συμπαράστασης για τα δικαιώματα των κρατουμένων με το ψήφισμα «Κανένα μωρό σε κελί!» συνεχίζεται και το ΤΡΡ  στηρίζει την προσπάθεια αυτή.

Υπογράφουμε εδώ: «Κανένα μωρό σε κελί!»