
...ή αλλιώς, μερικές σκέψεις για την ελληνική μουσική και την ελληνική κοινωνία. Στο προηγούμενο κείμενο αυτής της σειράς, είχα σημειώσει μερικές σκέψεις για την Ελληνική μουσική, σκέψεις προφανείς για κάποιους, αμφιλεγόμενες έως αδιανόητες για άλλους.
Συγκεκριμένα:
(1) ότι η Ελληνική μουσική του 20ου αιώνα (η δημοτική, η λαϊκή, και η «εμπορική») στέκεται επάξια ή και υπερέχει σε μουσικό και κοινωνικό πλούτο και εκφραστικότητα σε σχέση με μουσικές άλλων χωρών·
(2) πως υπάρχουν συγκεκριμένοι ιστορικοί, πολιτισμικοί, και κοινωνιολογικοί λόγοι που το εξηγούν αυτό: μια μακρόχρονη παράδοση, η συνάντηση λαών, πολιτισμών, και επιρροών, η υψηλή πύκνωση της ιστορικής εμπειρίας (πόλεμος, φτώχεια, προσφυγιά, μετανάστευση, Κατοχή, εμφύλιος, η ιστορία της ελληνικής Αριστεράς), κλπ.·
(3) ότι, όμως, σε αντίθεση με άλλες χώρες, στην Ελλάδα η μουσική έκφραση είναι βαρύτερα ταυτισμένη και φορτισμένη με αναφορές κοινωνικές και πολιτικές, με αποτέλεσμα οξυμένα πάθη και αντιπάθειες μεταξύ των εκφραστών και των ακροατών του κάθε είδους·
(4) πως μια απτή εκδήλωση του συγκεκριμένου διαχωρισμού υπήρξε η διαχρονική περιφρόνηση της ελληνικής λαϊκής μουσικής, πρώτα από τους αστούς της οπερέτας, των γαλλικών και του πιάνου, και αργότερα από τους ακροατές της αγγλοσαξονικής σκηνής που περιφρονούσαν.
Σήμερα θα συνεχίσω αυτές τις σκέψεις από εκεί που αφήσαμε το νήμα, ενώ ταυτόχρονα θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ την πλέον αμφιλεγόμενη άποψη που έχει γραφτεί ποτέ στο ThePressProject:
Το έντεχνο δεν είναι αναγκαστικά και τόσο κακό.
Ορίστε, το είπα ― παρόλο το προφανές κόστος σε υβριστικά σχόλια, αποκλεισμούς των γραφείων μας, ακυρωμένες συνδρομές, ή και σωματικές επιθέσεις.
Πως δικαιολογεί κανείς μια τόσο ακραία άποψη; Ας το πιάσουμε από την αρχή:
5) Αχ Ευρώπη, εσύ μας μάρανες…
Προσωπικά καταχωρώ τον σνομπισμό για την ελληνική μουσική και τα «τουρκο-τσιφτετέλια» της, αλλά και τον οικτιρμό της εγχώριας πολιτισμικής υστέρησης που εκφράζουν οι οπαδοί «ανώτερων» ειδών όπως το ροκ και η τζαζ, ως το μουσικό αντίστοιχο του «δεν περάσαμε διαφωτισμό» και του «μόνο στην Ελλάδα συμβαίνουν αυτά».
Είναι η «εναλλακτική» εκδοχή της εκστρατείας «ξεβλαχέματος» για την οποία υπερηφανεύονταν ο Πέτρος Κωστόπουλος του ΚΛΙΚ. Ήδη από τα τέλη του ογδόντα, εκείνος και πολλοί ακόμα φωτισμένοι μιμητές, προσπαθούσαν να καθαρίσουν την Ελληνική κοινωνία από τη πλεμποσύνη της, τα αριστερά της κολλήματα, και τη «ζήλεια» της απέναντι στους «επιτυχημένους», πουσάροντας lifestyle, must, public relations, μοντέλες, Μύκονο, πούρα, σημιτικό εκσυγχρονισμό και ακομπλεξάριστη επιδεικτική κατανάλωση.
Οι άλλοι, από τους ψαγμένους ροκάδες, μπλιμπλικάδες, και τζαζόφιλους, έως τους γκουρού της ευρω-αριστεράς, τους εστέτ της αμερικάνικης κουλτούρας, και τους αναγνώστες του Μπρετ Ίστον Έλις και του Τόμας Πύντσον, εξέφρασαν το «εναλλακτικό» ξεβλάχεμα. Εξ αυτών οι πλέον γνωστές φιγούρες εναλλακτικού εκσυγχρονισμού, αυτομαστιγώματος (των άλλων), ακραίου κέντρου (και ενίοτε απροκάλυπτης δεξιάς), όπως ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος και η Σώτη Τριανταφύλλου. Είναι αυτοί που, όπως έγραψε ο Χρήστος Βακαλόπουλος, εξέλαβαν τη ζωή «σαν ένα σόλο του Τζίμι Χέντριξ ή μια ροχάλα του Κον Μπεντίτ», προσβλέποντας στη «μυθική ευρωπαϊκή παιδική χαρά».
Με άλλα λόγια, δυο γάιδαροι που μάλωναν σε ξένο αχυρώνα.
6) Δε θέλω πια να ακούω τζαζ, είμαι από την Τρίπολη
Εκτός από αυτούς τους ιδεολογικά στρατευμένους γαϊδάρους, υπάρχει βέβαια και η σιωπηλή πλειοψηφία.
Από αυτήν, κάποιοι εκσυγχρονίστηκαν και «ξεβλάχεψαν» ― συνήθως κατά αντιστοιχία του βαθμού συμμετοχής τους στην οικονομική, πολιτική, και πολιτισμική ζωή που χαράζουν οι εγχώριοι εκσυγχρονιστές (ας σκεφτούμε π.χ. τους συνειδητούς συμβιβασμούς και τις ασυνείδητες προσαρμογές που πρέπει να κάνει ένας νέος καλλιτέχνης με αριστερή συνείδηση και λαϊκή ανατροφή για να γίνει δεκτός στην πολιτισμική παρέα του Niarchos).
Αρκετοί πάλι (συνήθως στα ενδιάμεσα από άποψη ταξικής θέσης και κοινωνικών φιλοδοξιών μικροαστικά και μεσοαστικά στρώματα) απέκτησαν ένα μικρό κόμπλεξ κατωτερότητας που τους «αρέσει στα κρυφά και ο Μητροπάνος» και που δεν ανταποκρίνονται στις υψηλές προσδοκίες των πολιτισμικά ανωτέρων τους.
Οι περισσότεροι, φυσικά, συνέχισαν ό,τι έκαναν, γράφοντας όλους τους παραπάνω εκεί που δεν πιάνει μελάνι, αποτελώντας την «σιωπηλή πλειοψηφία» των λαϊκών στρωμάτων, αυτών που οι κοινωνικά ανελισσόμενοι (aspirational classes) ονομάζουν deplorables, και στην Ελλάδα είναι απλά «πλέμπα».
7) Το έντεχνο, για να γυρίσουμε στο θέμα, είναι η μουσική που εκφράζει αυτή την μεσοαστική ισορροπία ― ανατολή και δύση, λαϊκό και λόγιο.
Γι’ αυτό και σνομπάρεται και από τις δύο πλευρές ως μη αυθεντικά λαϊκό από τη μια και ως όχι επαρκώς ψαγμένο από την άλλη. Το έντεχνο είναι η μουσική που του αρέσει στα κρυφά και ο Μητροπάνος, και οι Stones, και ο Βαμβακάρης, και το κλαρίνο, και τα ριζίτικα.
Γι’ αυτό αποτελεί μεγάλη πολιτισμική εξέλιξη το ότι μπορεί σήμερα να υπάρξει, και να γίνει αποδεκτή χωρίς αίσθημα κατωτερότητας μουσική όπως των VIC ή της Μαρίνας Σάττι, ή που κάποια σαν την Nalyssa Green μπορεί να ενσωματώσει με αβίαστο τρόπο το ρυθμό του ζεϊμπέκικου σε ένα ηλεκτροπόπ κομμάτι αστικής έκφρασης ― χωρίς να δίνει έμφαση στο δάνειο.
Ο Σαββόπουλος και ορισμένοι άλλοι επιχείρησαν το ίδιο πράγμα στις αρχές της δεκαετίας του 70, σε μια εποχή πιο ανοιχτή σε τέτοιους πειραματισμούς, αφού στους νέους της εποχής ακόμη κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο (με Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, κλπ), και το ροκ έρχονταν ως ένεση μέλλοντος.
Γι’ αυτό η σχετική προσπάθεια πήρε δεκαετίες για να αναστηθεί, χοντρικά ας πούμε ως τους Εν Πλω που θα ξαναφυτέψουν τον σπόρο, ο οποίος θα μεγαλώσει για πολλά χρόνια στην αφάνεια, πριν φτάσουμε στον Θανάση (ένας είναι ο Θανάσης) και τους Λαϊκεδέλικα, τον Αγγελάκα με μπαγλαμάδες και Ψαραντώνη, και τα stoner κλαρίνα.
Όλα αυτό είναι, θεωρώ, θετικές εξελίξεις για την αναγνώριση της ταυτότητας μας με φυσικό τρόπο ― ως δηλαδή κάτι που δικαιωματικά μας ανήκει, για να εκφραστούμε με αυτό, να το εξελίξουμε όπως θέλουμε και μπορούμε, αλλά ακόμα και για να το αλλοιώσουμε ή να το καταστρέψουμε αν γουστάρουμε (με τον ίδιο τρόπο που σε μια άλλη εποχή π.χ. ο Captain Beefheart θα επιφέρει στα blues μια οριακή παραμόρφωση, χωρίς κανένας να θέσει θέμα ιεροσυλίας).
Όλο αυτό ανεξάρτητα από τις συζητήσεις για την «αυθεντικότητα» των μουσικών μείξεων που επιχειρούν, κάποτε καλές εννοούμενες, αλλά συχνότερα υπό μια μουσειακή αντίληψη της παράδοσης.
Άλλωστε, η πραγματική αυθεντικότητα έχει να κάνει με την αυθεντική έκφραση των βιωμάτων του καλλιτέχνη, του κοινού του, και της εποχής του ― όχι με την πιστή αναπαραγωγή θεμάτων και τεχνικών σε μια εποχή που οι κοινωνικές βάσεις και ο τρόπος ζωής που συνδέθηκαν μαζί τους έχουν εξαφανιστεί.
Αφού «μαράθηκε η λουλουδιασμένη ιτιά, ψήλωσε η κοντούλα λεμονιά, στα Σάλωνα δε σφάζουνε αρνιά και δεν πάει το παπάκι στην Ποταμιά», αλλά και οι νέοι δε γυρνάνε πλέον ως «μάγκες του Βοτανικό» ούτε κοινωνούν το δάκρυ τους «στης πίκρας τα ξερόνησα», θα πρέπει να υπάρξουν και νέοι τρόποι έκφρασης, που όμως δεν μπορούν παρά να εμπεριέχουν και να μεταμορφώνουν τους παλιούς (άλλωστε το τελευταίο είναι ήδη simulacra αριστερόφωνου ρεμπέτικου, αφού γράφτηκε ως απομίμηση του είδους το 1983 για τις ανάγκες της ταινίας Ρεμπέτικο).
Το ροκ (από το ρον ν’ ρολ έως το πανκ, το new wave, και ό,τι αποκαλείται ροκ σήμερα) εξέφρασε μια αστική ζωή υπό το πρίσμα της αγγλοσαξονικής κοινωνίας, η οποία έχει μικρή επαφή με τις ντόπιες εμπειρίες – όχι επειδή δεν έχουμε αντίστοιχα φαινόμενα, π.χ. αστικής ζωής και νεανικής αποξένωσης, αλλά γιατί οι κοινωνικές σχέσεις, η ψυχολογία, αλλά και η προϊστορία μας είναι διαφορετική από του Αμερικάνου. Γι’ αυτό και το ροκ στην Αγγλία και την Αμερική ήταν για τους περισσότερους λαϊκή μουσική, ενώ εδώ υπήρξε για τους περισσότερους μουσικής φυγής και εναλλακτικής ζωής.
Η δε ηλεκτρονική μουσική, ενώ μάλλον εκφράζει πιστότερα ένα κομμάτι της εμπειρίας της σύγχρονης ζωής και στη χώρα μας, (δεδομένου ότι διαδόθηκε σε μια εποχή περισσότερη παγκόσμια ομογενοποιημένη από ποτέ, ενώ το ροκ οποίο στην Ελλάδα του Λαμπράκη, της Χούντας, ή και της Αλλαγής, ήταν σαν να έρχονταν από άλλη πραγματικότητα), παραμένει παρόλα αυτά ξένη σε ότι αφορά
Ο Brian Eno είπε κάποτε ότι το πρόβλημα με την περισσότερη σύγχρονη δυτική μουσική είναι ότι «δεν έχει αρκετή Αφρική μέσα της» (εννοώντας το στοιχείο του αυθορμητισμού, της σωματικότητας, αλλά και μιας γήινης πνευματικότητας).
Εντελώς αντίστοιχα, θα έλεγα ότι το πρόβλημα της ηλεκτρονικής μουσικής στη χώρα μας είναι ότι δεν έχει αρκετά Βαλκάνια μέσα της ― δεν έχει δηλαδή αρκετούς ταρίφες, αρκετό τσίπουρο, αρκετή προβατίνα, αρκετά τάπερ από τη μαμά, αρκετό διπλοπαρκάρισμα, αρκετή επαρχιακή ασφυξία και αθηναϊκή δηθενιά, αρκετά κυκλαδονήσια, αρκετή ανεργία, αρκετά ακριβά νοίκια, και γενικά αρκετή ελληνική εμπειρία, στη γοητεία και στη μαλακία της.
Και το έντεχνο κύριε;
Ε, αυτό θα το αφήσω ως cliffhanger για το επόμενο κείμενο της σειράς…
Πολύ κακός σχεδιασμός από παντού. Η Υπάτη αρμοστεια αν και θα έπρεπε να έχει την τεχνογνωσία από πληθώρα περιπτώσεων προσφυγικων κρίσεων, απλά ξεκίνησε το πρόγραμμα και δεν το εξελιξε. Όταν "ήρθε ο λογαριασμός" είχε ήδη φύγει.το εστία το έτρεξε το Υπουργείο, με πολύ μεγάλη αμηχανία και αδιαφορία. Ήταν φως φανάρι εξαρχής ότι δεν ήθελε τους πρόσφυγες στα σπίτια και στη χώρα. Δυστυχώς, ενώ έγινε κάποια δουλίτσα στο accommodation, στην ένταξη δεν έγινε τίποτε. Ούτε Αγγλικά έμαθαν, ούτε Γερμανικά, ούτε φυσικά Ελληνικά το 90% των προσφύγων. Ζημιές πολλές. Μέτριες σχέσεις κατά τη γειτονια με τους Έλληνες, ... Άλλη κουλτούρα, άλλη θρησκεία, άλλη νοοτροπία αλλά το κυριότερο δεν είδαμε ούτε εμείς ούτε οι ίδιοι όλη αυτή τη διαδικασία ως μια απαρχή για κάτι πιο ωραίο μελλοντικά. Οι γυναίκες να τεκνοποιουν για να θεωρούνται ευπαθείς ευάλωτες ομάδες. Οι άνδρες κυρίως ξάπλα ως το μεσημέρι. Το Ραμαζανι να είναι καλά. Κι αν έλεγες στους πιο πολλούς ρε φίλε είναι 4 το πρωί, σε παρακαλώ μην κάνεις φασαρία σου απαντούσε... Ραμαζανι.. Εγώ τρώω τώρα. Κοιμάμαι όταν ανατείλει ο ήλιος. Τώρα βαράω κατσαρολικα. Λυπάμαι παίδες. Το θέμα φιλοξενίας προσφύγων ήθελε πολλή οργάνωση, άλλες βάσεις, ειλικρινά νομίζω ότι έτσι όπως πήγαινε δεν μπορούσε να οδηγήσει αλλού. Μόνον στο κλείσιμο. Συγκατοικησεις, πατικωμα πολλών μαζί, απανθρωπες συνθήκες, δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε. Και ευθύνονται όλοι γι αυτό. Κυρίως όσοι δεν βρέθηκαν στο πεδίο της κρίσης και διατάζουν τώρα με ύφος καρδιναλιων να αδειάσουν τα σπίτια και να πάει ο κόσμος στα καμπ. Λες και έχουν δει τα καμπ. Λες κι έχουν δει ποτέ τις εγκαταστάσεις. Ποιος Μηταρακης, ποιος Μητσοτάκης, ποιος Λογοθετης.. Νούμερα βλέπουν τους πάντες.. Δυστυχώς αποτυχαμε
Το θέμα δεν είναι αν αυτοί οι άνθρωποι είναι κατατρεγμένοι , είναι.
Το θέμα δεν είναι αν αυτοί οι άνθρωποι είναι ευάλωτοι , είναι.
Το θέμα είναι αν η Ευρώπη στο σύνολο της έχει τους πόρους να ανταπεξέλθει στις ροές που θα δημιουργηθούν αν σε όλους τους πρόσφυγες παρέχονται περίθαλψη , στέγη και βασικό εισόδημα για πάντα. Επίσης αν η Ευρώπη μπορεί να αντέξει την κοινωνική αντίδραση που κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε , μιας και όλα αυτά δεν παρέχονται δωρεάν στους πολίτες των κρατών της Ευρώπης.
Αυτή είναι η πραγματικότητα και όλα τα άλλα είναι φτηνοί αριστεροί συναισθηματισμοί, τσάμπα μαγκιές (γιατί δεν είναι αυτοί που θα αντιμετώπιζαν μια τέτοια κρίση . Απλά να την δημιουργήσουν ξέρουν , όχι να την λύσουν) και ανθρωπισμός από τα Lidl.
Η κοινωνική αντίδραση πάντως δεν είναι λόγω οικονομικού βάρους... Είναι ότι οι περισσότεροι έρχονται με τον αέρα των απαιτήσεων και μονο σε επιδόματα, αυτοί δεν έχουν καμία υποχρέωση, μόνο δικαιώματα.
Στα υπόλοιπα συμφωνώ ναι.
Έχει ποτέ τύχει σε κάποιον από εσάς που φωνάζετε για το τέλος του ESTIA να έχει σε διπλανό του διαμέρισμα αυτές τις πολυμελείς οικογένειες ; Ρωτήστε κανέναν που το έχει υποστεί και δεν είχε στιγμή ησυχίας.
Για πες τι σου συνέβει..?
Λίγο άκυρο με το άρθρο, σχετικό όμως με τη θεματολογία. Είστε υπέρ των ανοιχτών δομών φιλοξενίας και αλληλεπίδρασης των αιτούντων και των προσφύγων με την τοπική κοινωνία ή πιστεύετε πως οι εργοδότες το εκμεταλλεύονται για να συμπιέζουν τους μισθούς;
Πολύ απλά διότι 1) οι άνθρωποι αυτοί δε γνωρίζουν τη γλώσσα και τη νομοθεσία και είναι πολύ πιθανό να πέσουν θύματα εξαπάτησης 2) είναι πολύ πιθανό να σκοπεύουν να μετεγκατασταθούν σε κάποια άλλη χώρα στην οποία μπορεί να βρίσκεται η οικογένεια τους, συνεπώς δεν τους ενδιαφέρει μια σταθερή θέση εργασίας και τα επακόλουθα δικαιώματα (ασφάλιση, άδειες, αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης κοκ), αλλά απλώς να βγάλουν ένα καλό καθαρό εισόδημα για το μικρό διάστημα που θα κάτσουν εδώ και καταλήγουν να προτιμούν τη μαύρη εργασία 3) υπάρχει η πιθανότητα να απορριφθεί το αίτημα τους ή να χαρακτηριστεί η χώρα τους ως ασφαλής με αποτέλεσμα να δούμε ανάλογα σκηνικά με αυτά που συμβαίνουν σε ορισμένες επιχειρήσεις που παίρνουν δόκιμους να τους βγάζουν δουλειά στα πλαίσια της εκπαίδευσης τους και μετά αντί να τους προσλάβουν ανανεώνουν με καινούρια φουρνιά στηριζόμενοι στα κενά της νομοθεσίας... Με τη διαφορά ότι για τους πρόσφυγες θα είναι δύσκολο να διεκδικήσουν ακόμη και τα δεδουλευμένα τους διότι θα βρίσκονται λίγο μακριά...
Στην χρεωκοπημένη χώρα μας που οι ίδιοι δεν έχουμε δουλειές, υγεία κτλπ
Έρχονται κατά χιλιάδες μεταναστες όλοι ευάλωτοι Και θέλουν δηλαδή μας λέτε να μένουν σε σπίτι μόνιμα δωρεάν,στο κέντρο βέβαια!
Λεφτά από την ευρωπη κάθε μήνα....
Φάρμακα νοσοκομεία εγχειρήσεις τσάμπα όλα
Δεν είμαστε Νορβηγία ρε παιδιά τοχετε καταλάβει?
Έκατσαν όσο γινόταν στα σπίτια δωρεαν Αφού τελειώνει το πρόγραμμα να βρεθούν λεφτά από που για να συνεχιστεί???
Είστε με τα καλά σας????
Να μην πάνε λέει πίσω στο camp γιατί θαχει κοινές τουαλέτες λέει...
Δηλαδή τα λέτε και περιμένετε να σας πουν μπραβο!
Όταν φωναζατε ανοίξτε τα σύνορα δεν τα σκεφτόσασταν όλα αυτά Οι άνθρωποι θέλουν να πάνε σε άλλες χώρες τσιριζατε..
Ζουν στις ιδεοληψίες τους και επιπλέον όλο αυτό το πρόγραμμα με τους πρόσφυγες είναι μια μεγάλη επιχείρηση με πολλά λεφτά και τεράστιους μισθούς για τα διευθυντικά στελέχη των ΜΚΟ σε όλη την Ευρώπη, και συγχρόνως εκμετάλλευση νέων με ρομαντικές ιδέες και καλή θέληση που προσφέρουν εθελοντική ή πολύ χαμηλά αμειβόμενη εργασία.
Συ είπας: "ΛΕΦΤΑ ΑΠ' ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ", επομένως τι πρόβλημα έχεις? ΔΕΝ πλήρωνε η Ελλάδα τα έξοδα αυτά! Η κυβέρνηση κατάργησε προγράμματα για τα οποία η Ελλάδα ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΕ ΦΡΑΓΚΟ!
Έτσι σκέφτονται και οι καταληψίες όταν σπάνε και κλέβουν σε δημόσιες περιουσίες σου λένε
Τι πρόβλημα έχεις εσύ, δικά σου είναι??
Αντε να του εξηγήσεις
Καλά, η λογική σου έχει πάει περίπατο... Είχςε προγράμματα που εξασφάλιζαν στους ανθρώπους σπίτι και στοιχειώδες εισόδημα, ώστε να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους, διωγμένοι απ' τον τόπο τους σε ξένη χώρα και να μην καταλήξουν θύματα εκμετάλλευσης κλπ, για το οποίο δεν πλήρωνες δεκάρα - και το διακόπτεις για να πετύχεις ΤΙ? Να τους σπρώξεις στην ανέχεια, τη ζητιανιά, το λαθρεμπόριο?
Λογικά από την Ευρώπη θα τα σταματάνε σιγά σιγά... Λες η Ευρώπη να τα έβγαλε για πάντα αυτά τα προγράμματα? Όλα αυτά είναι προσωρινά..
Η κάθε Ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λόγω να τα σταματήσει, ο μόνος λόγος είναι ότι θα πρέπει να ξεκινήσει να τα πληρώνει η ίδια..
ΟΧΙ, ΔΕΝ σταματάνε αυτά τα προγράμματα στην Ευρώπη - και σίγουρα ΟΧΙ ακόμα, ήταν η ελληνική κυβέρνηση που επέμενε να διακοπούν, μολονότι ΔΕΝ την επιβάρυναν! Δεν ισχύει ούτε στο ελάχιστο αυτό που λες!
ΑΝ ισχύει αυτό που λες, πολύ κακώς τα σταματάνε βέβαια συμφωνώ.
Στο άρθρο όμως δεν το διευκρινίζει ότι θα μπορούσαν να συνεχιστούν από την Ευρώπη Είναι σημαντικό από ποιον θα μπορούσαν να συνεχίσουν
Γιατί αν έπρεπε η Ελλάδα να συνεχίσει να τα πληρώνει όλα αυτά.....
Τα προγράμματα δεν έληγαν και η χρηματοδότησή τους από την Ε.Ε. συνεχιζόταν απρόσκοπτα.
Για να... εκπαιδευτούν οι πρόσφυγες στο νεοφιλελεδισμό: "κόψε το κεφάλι σου να επιβιώσεις χωρίς καμία βοήθεια!"
Να μην έκαναν λάθος επιλογές σε κρίσιμες στιγμές στη ζωή τους ρε φίλος, για να μην ήταν ευάλωτοι. Τα ίδια θα λέμε πάλι;
https://m.youtube.com/watch?v=9UgoPCpsP_I