Ανησυχίες σχετικά με την αυξανόμενη συχνότητα των περιστατικών άτυπων απελάσεων και αναγκαστικών επιστροφών (pushbacks) προσφύγων και αιτούντων άσυλο από ευρωπαϊκές χώρες, εκφράζει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και καλεί τα κράτη να διερευνήσουν και να σταματήσουν αυτές τις πρακτικές.

Όπως δηλώνει η βοηθός Ύπατη Αρμοστής σε θέματα Προστασίας, Τζίλιαν Τριγκς, «η Ύπατη Αρμοστεία λαμβάνει μεγάλο όγκο αναφορών ότι ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη περιορίζουν την πρόσβαση στο άσυλο, επιστρέφουν ανθρώπους αφού έχουν φτάσει στο έδαφος ή τα χωρικά τους ύδατα και κάνουν χρήση βίας εναντίον τους στα σύνορα», ωστόσο δεν κατονομάζει ποια κράτη είναι αυτά.

Η ίδια επισημαίνει ότι πρόκειται για συστηματική πρακτική. Οι άνθρωποι που φθάνουν μέσω θαλάσσης απωθούνται πίσω τα ανοιχτά, ενώ όσοι φθάνουν στις ακτές αναγκάζονται να επιβιβαστούν ξανά στα πλεούμενα και να φύγουν.

Υπενθυμίζει ακόμη ότι οι άτυπες επιστροφές είναι παράνομες και τονίζει ότι «τα κράτη έχουν κάθε νόμιμο δικαίωμα να διαχειρίζονται τα σύνορά τους τηρώντας το διεθνές δίκαιο. Όμως θα πρέπει επίσης να επιδεικνύουν σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα».

Η Ύπατη Αρμοστεία ζητάει την επείγουσα διερεύνηση των καταγγελλόμενων περιστατικών παραβιάσεων και κακομεταχείρισης μέσω ανεξάρτητων εθνικών μηχανισμών επιτήρησης για τη διασφάλιση της πρόσβασης στο άσυλο και της υποχρέωσης λογοδοσίας.

Επιπλέον, απευθύνει έκκληση στα ευρωπαϊκά κράτη και την Ευρωπαϊκή Ένωση να στηρίξουν τις χώρες που φέρουν δυσανάλογη ευθύνη στην υποδοχή των νέων αφίξεων.

Ο αριθμός των αφίξεων προσφύγων στην ΕΕ μειώνεται σημαντικά εδώ και χρόνια, σύμφωνα με την UNHCR. Πέρυσι καταγράφηκαν 95.000, αριθμός μειωμένος κατά 23% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και κατά 33% σε σχέση με το 2018.

«Με τόσο λίγες αφίξεις στην Ευρώπη, η κατάσταση θα όφειλε να είναι διαχειρίσιμη», έκρινε η κυρία Τριγκς.

Ορισμένες χώρες σηκώνουν δυσανάλογα μεγάλο μέρος του βάρους της φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, σημείωσε η UNHCR, καλώντας άλλες ευρωπαϊκές χώρες να δείξουν αλληλεγγύη.

Καταγγελία κατά της Ελλάδας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης

Καταγγελία κατά της Ελλάδας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης κατέθεσε Συριακή οργάνωση την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021, ζητώντας τη διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας για τη μεταχείριση των προσφύγων.

Το Συριακό Κέντρο Δικαιοσύνης και Λογοδοσίας, που έχει τη βάση του στην Ουάσινγκτον, ισχυρίζεται ότι μαρτυρίες αυτοπτών και βιντεοσκοπημένα στοιχεία στηρίζουν την καταγγελία για κακομεταχείριση και κακοποίηση προσφύγων στα ελληνικά σύνορα, αλλά και στα υπερπλήρη κέντρα «φιλοξενίας» προσφύγων.

Η Συριακή οργάνωση ισχυρίζεται ότι έχουν καταγραφεί περιστατικά κακομεταχείρισης από τον Μάρτιο του 2016, και επεκτείνονται στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας, όπου υπάρχουν καταγγελίες για σαμποτάζ προσφυγικών πλοιαρίων από την ελληνική ακτοφυλακή και επαναπροωθήσεών τους στη θάλασσα.

Σύμφωνα με το Κέντρο, υπάρχουν στοιχεία ότι η Frontex συμμετείχε ή συνεργάστηκε με τις ελληνικές αρχές σε τέτοια περιστατικά, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

«Στιγματισμό» και παρατυπίες με διαρροές στον Τύπο από την Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων για την υπόθεση 33 ΜΚΟ

Η Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων (OMCT) ανησυχεί βαθιά για την ποινικοποίηση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ανθρωπιστικών οργανώσεων που παρέχουν βοήθεια και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στο νησί της Λέσβου και καλεί τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν αμέσως τη θέση εκτός νόμου της αλληλεγγύης με τους μετακινούμενους ανθρώπους.

Κατήγγειλαν παράνομες επαναπροωθήσεις, αντιμετωπίζουν δίωξη για «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης»

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2020, η Αστυνομική Διεύθυνση της Λέσβου εξέδωσε δελτίο τύπου στο οποίο αναφέρεται ότι 33 υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τέσσερις διεθνείς ΜΚΟ που εργάζονται για τα δικαιώματα των μεταναστών στη Λέσβο θα αντιμετωπίσουν κατηγορίες, όπως «κατασκοπεία», «παραβίαση μυστικών της Πολιτείας», «συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση» και «παραβιάσεις του Κώδικα Μετανάστευσης», επειδή φέρεται ότι «με πρόσχημα την ανθρωπιστική δράση, παρείχαν σε προερχόμενες από την Τουρκία προσφυγικές ροές, μέσω κλειστών ομάδων και εφαρμογών στο διαδίκτυο, πληροφορίες και στοιχεία εμπιστευτικού χαρακτήρα».

Το δελτίο τύπου επεσήμανε περαιτέρω ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.) καθώς και η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία (Δ.Α.Ε.Ε.Β) της Ελληνικής Αστυνομίας συμμετείχαν στις έρευνες. Επιπλέον, το κείμενο ανέφερε ότι τα μέλη των ΜΚΟ όντως πραγματοποίησαν αυτές τις παράνομες δραστηριότητες, παραβιάζοντας με τη δήλωση αυτή το τεκμήριο αθωότητας.

Η OMCT υπογραμμίζει ότι τα ονόματα των 33 υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν αναφέρονταν στο δελτίο τύπου. Επιπλέον, κατά τη δημοσίευση αυτής της δήλωσης, κανένα από τα εμπλεκόμενα άτομα δεν έχει λάβει επίσημη γνωστοποίηση σχετικά με τη συνεχιζόμενη έρευνα εναντίον τους.

Ωστόσο, η δικογραφία και τα ονόματα των ΜΚΟ που φέρονταν πως ερευνούνταν διέρρευσαν σε αρκετά ελληνικά μέσα ενημέρωσης μετά τη δημοσίευση του δελτίου τύπου της Αστυνομίας της Λέσβου. Αυτό πυροδότησε εκστρατεία δυσφήμισης σε βάρος των ΜΚΟ Mare Liberium, Sea Watch και Josoor International Solidarity, καθώς και κατά του προγράμματος Alarm Phone και του σωματείου FFM e.V, των οποίων τα ονόματα εμφανίστηκαν στις διαρροές πληροφοριών. Επιπλέον, αρκετές εφημερίδες ανέφεραν ανακριβώς ότι είχαν συλληφθεί οι 33 υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Η δίωξη υπερασπιστών δικαιωμάτων και οργανώσεων με τις κατηγορίες «διευκόλυνση παράτυπης μετανάστευσης» ακόμη και «κατασκοπεία» πλήττει την ουσία του δικαιώματος υπεράσπισης δικαιωμάτων στην Ελλάδα», δήλωσε ο Gerald Staberock, Γενικός Γραμματέας του OMCT. «Οι υπηρεσίες πληροφοριών και καταπολέμησης της τρομοκρατίας πρέπει να προστατεύουν την ασφάλειά μας και τα δικαιώματά μας. Να «μας προστατεύουν από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων» δεν είναι μόνο κυνικό αλλά και εντελώς επικίνδυνο για τη δημοκρατία».

Οι ελληνικές αρχές στιγματίζουν δημόσια το έργο εκείνων που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των μεταναστών εξισώνοντας το έργο τους με τη διακίνηση ανθρώπων. Σε συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020, ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης κατηγόρησε την ΜΚΟ Aegean Boat Report ότι διευκόλυνε τον παράνομο διάπλου μεταναστών από την Τουρκία στην Ελλάδα.

Οι αβάσιμες κατηγορίες εναντίον της ΜΚΟ απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από την Aegean Boat Report. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα The Times τον Δεκέμβριο του 2020, ο κ. Μηταράκης ισχυρίστηκε περαιτέρω ότι το Ίδρυμα Al-Kahir και το Aegean Boat Report χρηματοδοτούν δικαινητές για να βοηθήσουν τους μετανάστες να φτάσουν στην Ελλάδα.

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που εργάζονται για τα δικαιώματα των μεταναστών διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο για την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των μετακινούμενων ανθρώπων σε ένα πλαίσιο συστηματικών παραβιάσεων των διεθνών προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα από τις ελληνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων επαναπροωθήσεων και των συλλογικών απελάσεων μεταναστών, όπως πρόσφατα καταγγέλθηκε από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων (UNCAT).

Το ελληνικό κράτος αρνήθηκε επανειλημμένα να υποβάλει πληροφορίες σχετικά με το φερόμενο εκφοβισμό και παρενόχληση των υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των εργαζομένων και εθελοντών σε ανθρωπιστικές οργανώσεις που ζητήθηκαν από την UNCAT.

Η Παγκόσμια Οργάνωση κατά των Βασανιστηρίων καταγγέλλει έντονα αυτήν την καταστολή εναντίον μελών της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα και καλεί τις αρχές να θέσουν τέρμα στη συνεχιζόμενη ποινικοποίηση ΜΚΟ και εθελοντών που εργάζονται στη χώρα στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας στους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο και να εγγυηθούν σε όλες τις περιστάσεις να είναι σε θέση να ασκήσουν τις νόμιμες δικαιωματικές και ανθρωπιστικές δράσεις χωρίς φόβο για αντίποινα.