της Ειρήνης Μιλή
«Είχα πει κάποτε ότι θα ήθελα να γίνω λαϊκό τραγούδι. Να γραφτεί ένα λαϊκό τραγούδι που να λέγεται «Μελίνα» και να το τραγουδά ο λαός στις λύπες του, στις χαρές του και να παίρνει δύναμη».
Η Μαρία Αμαλία Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη.
Ανεκπλήρωτο όραμά της και μοναδικός της στόχος, μέχρι και την τελευταία της πνοή, η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.
Το 1965 παντρεύτηκε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασσέν, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (Never on Sunday) (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπ καπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978). Ο ρόλος της, ως Ίλια στο «Ποτέ την Κυριακή», της χάρισε διεθνή φήμη, καθώς και αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείο πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών και επίσης μία υποψηφιότητα για Όσκαρ, το οποίο έχασε απ’ την Ελίζαμπεθ Τέιλορ.
Το 1967 το «Ποτέ την Κυριακή» μεταφέρθηκε στο Broadway με το όνομα «Illya Darling», κερδίζοντας μεταξύ άλλων την αγάπη και το θερμό χειροκρότημα του κόσμου.
«Αγαπούσα την Ίλια. Αγαπούσα την ανεξαρτησία της, το αίσθημα της φιλίας της, την έντονη ανάγκη της να κάνει ευτυχισμένους τους άλλους. Αγαπούσα τις Κυριακές της στο σπίτι».
Ο «μύθος» του πολιτισμού μας, σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με το ρόλο της Μπλανς από το έργο του Τενεσί Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος».
Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955). Η ίδια είχε αναφέρει για το ρόλο της «η Στέλλα είναι πολύ τολμηρή ταινία, ακόμη και για σήμερα. Το να λες «όχι» είναι τολμηρό. Και η Στέλλα λέει «όχι» στα πάντα. Με αντιπροσώπευε πολύ αυτή η ταινία.»
«Όπου κι αν ταξίδευα, πάντα η Ελλάδα»
Η ανάγκη της να επιζήσει σαν την Ελλάδα την κρατούσε «ζωντανή» στις δύσκολες στιγμές. Άλλωστε όπως είχε πει και η ίδια «εκείνο που αγαπώ περισσότερο στον κόσμο είναι η Ελλάδα», ήταν η «πραγματική της δύναμη και καημός», που την έκανε να παλέψει σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν.
Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ώς το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Η μαχήτρια της τέχνης και της πολιτικής είχε δηλώσει για την εξουσία:
«Ακου να σου πω. Είναι πώς μεταχειρίζεσαι την εξουσία. Αν π.χ. είσαι υπουργός Πολιτισμού, όπως ήμουνα, βεβαίως είχα εξουσία, αλλά στα χέρια μου νομίζω η εξουσία έπαιρνε μια απόλυτη δημοκρατικότητα. Γιατί κανένα δεν μεταχειρίστηκα ως εξουσιαστής. Δεν αισθάνθηκαν τότε είχαν αφεντικό».
Η Μελίνα μίλησε πολλές φορές και για πολλά. Ας θυμηθούμε μερικές χαρακτηριστικές – προφητικές ρήσεις της:
«Μ’ενδιαφέρουν οι νέοι που συναντώ, οι νέοι που οργανώνονται, οι νέοι που θα δημιουργήσουν το μέλλον της Ελλάδος. Δεν πιστεύω στις ηλικίες. Δεν μ’ενδιαφέρουν όσοι είναι νέοι με βάση την ημερομηνία γεννήσεώς τους.»
«Κι όμως είμαι αισιόδοξη. Γιατί παντού στον κόσμο οι νέοι παίρνουν μια θέση. Είναι πιο θαρραλέοι από μας. Είναι πιο σοφοί. Δεν πουλιούνται και είναι μαχητικοί. Ζητάνε να έχει η ζωή ένα νόημα. Ζητάνε να φωτιστεί η ζωή από κάποιο πλατύ όραμα ομορφιάς, καλοσύνης και αλήθειας. Θα μας οδηγήσουν σε έναν ελεύθερο κι όμορφο κόσμο. Το πιστεύω μ’όλη μου την καρδιά» (Επέτειος Πολυτεχνείου, 1992).
«Η ουσία της Ευρώπης είναι ο πολιτισμός. Σήμερα αντιμετωπίζουμε μια βαθιά κρίση. Η Ευρώπη βρίσκεται σε αναζήτηση μιας δεύτερης πνοής, μιας νέας διάστασης προτού καταρρεύσει», δήλωσε στις 21 Μαΐου 1981, τη μέρα που ο François Mitterrand έγινε Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η Μελίνα του πρόσφερε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο που εκείνος συνέχισε να κρατά πηγαίνοντας προς το Πάνθεον των Παρισίων και το άφησε πάνω στο μνήμα του Γάλλου σοσιαλιστή πολιτικού και φιλειρηνιστή Jean Jaurès.
Η παρακαταθήκη της Μελίνας δεν σταματά εδώ: Τη δεκαετία του 1980 δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, με σκοπό να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης».
ΠΗΓΗ: enetpress.gr