Να σε εξαργυρώσω;

του Κώστα Εφήμερου

Η πρότασή μας είχε να κάνει με την ανάπτυξη και τη διεθνοποίηση ενός ψηφιακού εργαλείου που στο ThePressProject ονομάζουμε SearchLab. Πρόκειται για ένα αναβαθμισμένο σύστημα διαφάνειας που αναπτύσσουμε από το 2013, το οποίο «καταναλώνει» εκατομμύρια δημοσίων εγγράφων και τα κατηγοριοποιεί με τη χρήση «έξυπνων» αλγόριθμών ώστε ο δημοσιογράφος (ή και ο πολίτης) να μπορεί να ελέγχει ποιοι ιδιώτες ή επιχειρήσεις «συναγελάζονται» με το δημόσιο, υπό ποιες συνθήκες και με τι αποτελέσματα. Το σύστημα της Δι@ύγειας έχει χρηματοδοτηθεί μέχρι σήμερα από την Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων με περισσότερο από 1,2 εκατομμύρια ευρώ ενώ το SearchLab (του οποίου όλα τα έγγραφα της Δι@ύγειας αποτελούν απλώς τμήμα της βάσης του) μαζί με την διεθνοποίησή του (ενσωμάτωση ανάλογων βάσεων από τις χώρες της Ευρώπης) κοστολογήθηκε στα 38.000€. Το πρόγραμμα αυτό απορρίφθηκε. Αντί αυτών επιλέχθηκαν άλλα προγράμματα, όπως η δημιουργία έκδοσης για κινητά τηλέφωνα γνωστού διαπλεκόμενου ΜΜΕ με τζίρο κοντά στα 9 εκατομμύρια ευρώ.

Αυτό που με στεναχώρησε ωστόσο δεν ήταν η απόρριψη της Google. Το πιθανότερο άλλωστε είναι ότι αυτή έγινε εξαιτίας κάποιου αλγόριθμου ή εξαιτίας του μεγέθους της εταιρίας μας. Απλά το email ήρθε στην χειρότερη στιγμή, την ώρα που προσπαθούσα να γράψω ένα κείμενο προς τα μέλη μας τα οποία αμελούν να καταβάλουν τη συνδρομή των 5€ ανά μήνα δημιουργώντας έτσι ένα άδικο πρόβλημα στη λειτουργία μας.

Νιώθω έτοιμος να τα παρατήσω. Εδώ και 6 χρόνια όλοι όσοι έχουν περάσει από το TPP έχουν δώσει τη ψυχή τους για να δημιουργηθεί αυτό που το LSE στην έρευνά του για τα ΜΜΕ της χώρας μας χαρακτήρισε ως το «μεγαλύτερο εγχείρημα δημιουργίας ενός ανεξάρτητου ΜΜΕ». Οι New York Times έγραψαν για εμάς ότι αποτελούμε «ένα νέο κανάλι διάχυσης της ενημέρωσης» και το PBS -το κραταιό δίκτυο ραδιοφωνίας των ΗΠΑ- σε αφιέρωμά του για την Ελλάδα αναφέρθηκε στον «διαδικτυακό Δαυίδ των ελληνικών ΜΜΕ». Ανάλογα λόγια έχουν πει για εμάς η zeit deutsche zeitung, το Al Jazeera, η Guardian, η Telegraph αλλά και οργανισμοί όπως το European Center for Press and Media Freedom, το Center of Investigative Journalism και το Wikileaks. Πολλά και πλούσια καλά λόγια, μόνο που με καλά λόγια δεν μπορείς να πληρώσεις ούτε τους server ούτε ρεύμα -και κυρίως- δεν μπορείς να κάνεις την δημοσιογραφία στο επίπεδο που επιθυμούμε εμείς.

Δεν πέρασε πολύς καιρός που η διαφημιστική εταιρία της Coca Cola μας προσέγγισε για να διαφημιστούν τα αναψυκτικά της 3Ε στο TPP. Κατά σύμπτωση αυτό έγινε τρεις μόλις ημέρες μετά το δημοσίευμά μας για το κάλεσμα των απολυμένων εργαζομένων της σε μποϋκοτάζ. Ενημερωθήκαμε ότι το budget της εταιρίας ήταν υψηλό για εμάς. Νομίζετε ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που έγινε κάτι ανάλογο; Νομίζετε ότι δεν έχουν εμφανιστεί κρατικοί οργανισμοί που θέλουν να διαφημιστούν στο TPP; Πιστεύετε ότι το ΚΕΕΛΠΝΟ δεν μας προσέγγισε για διαφήμιση τότε που μοίραζε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ακόμα και σε ιστοσελίδες  με μηδενική ύλη και επισκεψιμότητα;

Έχετε υπόψη σας πώς λειτουργεί η διαφήμιση στην Ελλάδα όταν δεν συμμετέχεις στην κλίκα που μοιράζει την παχιά πίτα; Ένας εκπρόσωπος ενός media shop σου προτείνει να βάλεις διαφήμιση με budget περίπου 1000€/μήνα (άρα για να βγαίνουν τα έξοδα του TPP θα πρέπει να βάλεις περίπου 23 τέτοιες διαφημίσεις) αλλά σου ζητάει επιστροφή 25-30% στο τέλος του χρόνου από τα ποσά που θα λάβεις. Τα 1000€ όμως δεν θα τα πάρεις αμέσως. Πρώτα θα πρέπει να περιμένεις 7 έως 8 μήνες, να έχεις πληρώσει τον φόρο και τον ΦΠΑ της διαφήμισης και να ελπίζεις ότι στο μεταξύ δεν θα χρεοκοπήσει το media shop (συμβαίνει 1/3 περιπτώσεις). Αυτό είναι το καλό σενάριο όταν οι εταιρίες δεν ζητάνε επιπλέον χρήματα κάτω από το τραπέζι προκειμένου να σε συμπεριλάβουν στο διαφημιστικό πρόγραμμα. Αυτά για τα μικροποσά, γιατί για τα μεγάλα «πακέτα» οι πρόσφατες εξελίξεις στην υπόθεση Μαυρίκου παρέχουν τα τεκμήρια της διαφθοράς στη διάθεση των εκατοντάδων εκατομμυρίων της κρατικής διαφήμισης.

Ξέρετε πόσο δύσκολο είναι να πεις όχι σε κάποιον που σου λέει «θέλω να σου δώσω χρήματα χωρίς καμία δέσμευση επειδή το αξίζεις, επειδή το TPP είναι το καλύτερο ΜΜΕ» όταν αυτός ο κάποιος είναι εκπρόσωπος μιας τράπεζας ή ενός κρατικού οργανισμού ή μιας πολυεθνικής; Την ίδια ώρα που φοβάσαι να κοιτάξεις στα μάτια τους εργαζόμενους που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με έναντι ή και ακόμα και χωρίς καμία καταβολή μέσα στο μήνα; Μπορείτε να φανταστείτε την δύναμη του χαρακτήρα που απαιτείται από τους εργαζόμενους για να συμφωνήσουν στην μη αποδοχή αυτών των χρημάτων που θα έλυναν μονομιάς το πρόβλημα της μισθοδοσίας τους;

Και -προσοχή- δεν αναφέρομαι σε αυτούς που προτείνουν να σε χρηματοδοτήσουν με μοναδικό όρο να μη χτυπήσεις συγκεκριμένα συμφέροντα αλλά στους άλλους, που ορκίζονται ότι δεν πρόκειται να σε ενοχλήσουν ποτέ, ό,τι και να γράψεις εναντίον τους (και φυσικά δεν το εννοούν). Εσείς τι πιστεύετε; Έχω βρεθεί σε τέτοιες συζητήσεις;

Το ThePressProject λειτουργεί ως ένα επαγγελματικό εγχείρημα για τον Τύπο. Φυσικά υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες άλλες πρωτοβουλίες εθελοντών δημοσιογράφων και πολιτών-δημοσιογράφων αλλά η δική μας προσέγγιση είναι διαφορετική. Πιστεύουμε ότι ένα ΜΜΕ που θα στηρίζεται σε εθελοντές πολύ δύσκολα μπορεί να παράγει με συνέπεια και συνέχεια το ολοκληρωμένο δημοσιογραφικό έργο που οφείλει να παρέχει οποιοδήποτε μέσο εμφορείται από ένα εκδοτικό όραμα. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να αμείβονται και να καλύπτονται, να έχουν στη διάθεσή τους εργαλεία, εξοπλισμό και χρόνο. Πρέπει να έχουν υποστήριξη από νομικούς και ειδικούς. Πρέπει, τέλος, να νιώθουν ασφάλεια για να τα βάλουν με τους ισχυρότερους ολιγάρχες, ανθρώπους της νύχτας και διαπλεκόμενους επιχειρηματίες.

Το ThePressProject το επισκέπτονται σήμερα περίπου 300.000 άνθρωποι την ημέρα. Περίπου 1 εκατομμύριο απόλυτα μοναδικοί επισκέπτες καταγράφονται κάθε μήνα. Πάνω από 1,5 εκατομμύριο είναι το εβδομαδιαίο post reach της σελίδας μας στο Facebook (209.107 άνθρωποι αντέδρασαν στις αναρτήσεις μας με like ή σχόλια αυτή την εβδομάδα). Παράγουμε καθημερινά πρωτογενή ρεπορτάζ, τους τελευταίους 4 μήνες δημοσιεύσαμε 6 αποκαλυπτικές έρευνες,  διαθέτουμε Newsroom με 3 βάρδιες, παρουσιάζουμε 3 τηλεοπτικές εκπομπές υψηλής ευκρίνειας (και πιστεύουμε και ποιότητας και αισθητικής) κάθε εβδομάδα, 30 ώρες εβδομαδιαίου ραδιοφωνικού προγράμματος που αναμεταδίδεται από 11 ραδιοφωνικούς σταθμούς ανά την Ελλάδα. Από την ίδρυση των 1101 προσελήφθησαν άλλοι 5 άνθρωποι, δημιουργήθηκε νέο τμήμα International και παρουσιάσαμε τη νέα έκδοση της ιστοσελίδας (που λειτουργεί ως εφαρμογή στα κινητά τηλέφωνα παρόλο που δεν πήραμε τα χρήματα της Google ή κάποιου άλλου προγράμματος ΕΣΠΑ όπως κάνουν συστηματικά τα παραδοσιακά ΜΜΕ). Προχωρήσαμε στην συνεργασία με ένα μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο της Αμερικής και παράγουμε συστηματικά περιεχόμενο στα αγγλικά για το The Real News Network. Δημιουργήσαμε εφαρμογή ζωντανής μετάδοσης των εκλογικών αποτελεσμάτων των ΗΠΑ -που δεν μένει πίσω ούτε δευτερόλεπτο σε σχέση με αυτό του Fox News. Και αυτά δεν είναι παρά μόνο ένα μέρος του προγράμματός μας για το 2016.

Με το τραπεζικό σύστημα να μη λειτουργεί (και άρα να μην υπάρχει κανένας τρόπος υγιούς χρηματοδότησης), το διαφημιστικό κύκλωμα να διαπλέκεται με τους παλιούς ολιγάρχες και την αγορά να βρίσκεται σε πλήρη καθίζηση (το TPP χρηματοδοτείται κυρίως από την εταιρία πληροφορικής BitsnBytes) υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε όπως σήμερα. Είτε να δεχτούμε χρήματα που δεν δεχόμαστε μέχρι σήμερα είτε να στηριχτούμε στους αναγνώστες μας. Σε εσένα.

Όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει όσοι μας πιστεύουν να γραφτούν στην πλατφόρμα ενίσχυσης έστω και με 5€ το μήνα. Πρέπει να προτρέψουν επίσης τους φίλους τους να κάνουν το ίδιο. Πρέπει να μην αμελούν την κατάθεση (με πάγια εντολή το καλύτερο) κάθε μήνα γιατί εμείς προγραμματίζουμε τις επόμενες κινήσεις μας με βάση τα χρήματα που υπολογίζουμε ότι θα έχουμε. Πρέπει να βρεθούν και κάποιοι που έχουν μεγαλύτερη άνεση να συνδράμουν με μεγαλύτερα ποσά, καλύπτοντας τους συνανθρώπους τους που χτυπήθηκαν περισσότερο από την κρίση και δεν μπορούν να μας υποστηρίξουν παρόλο που το επιθυμούν.

Αλλιώς ο άλλος δρόμος είναι αυτός της εξαπάτησης. Να εξαργυρώσω την επισκεψιμότητα πουλώντας ένα κομμάτι της ψυχής του ThePressProject στο όνομα της επιβίωσής μας. Και επειδή αυτό που χρειάζεται η ενημέρωση δεν είναι ένα ακόμα MEGA, αν το δίλλημα φτάσει εκεί, θα προτιμήσω απλά να το παρατήσω.

Το έλλειμμα στη χρηματοδότηση του ThePressProject μπορεί να σημαίνει φυσικά και ότι όλα όσα πιστεύω για αυτό που κάνουμε (όπως περιγράφονται παραπάνω) είναι αποκύημα της φαντασίας μου. Ότι έχουν δίκιο αυτοί που λένε ότι δεν βγάζουμε χρήματα επειδή είμαστε πολύ μονόπλευροι (αν και θα πρέπει να καταλάβουμε που στηρίζεται αυτό το επιχείρημα γιατί, όπως θα διαπιστώσετε στα σχόλια των άρθρων, άλλοι υποστηρίζουν ότι τα παίρνουμε από το ΣΥΡΙΖΑ, άλλοι από τη ΛΑΕ, άλλοι από τη ΝΔ και άλλοι από τον Σόρρος).

Και σε αυτή την περίπτωση, πάντως, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο. Αν το TPP κλείσει (ανεξάρτητα αν αυτό γίνει επειδή πρέπει ή επειδή δεν άντεξε) το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: Λιγότερη δημοσιογραφία, λιγότερο ρεπορτάζ, λιγότερη ενημέρωση, λιγότερη πρωτογενής έρευνα… περισσότεροι ολιγάρχες.

Υ.Γ. Το επιχείρημα ότι δεν καταφέρνουμε να πάρουμε τα χρήματα επειδή δεν το αξίζουμε είναι σεβαστό φυσικά, αλλά προσοχή: προϋποθέτει την παραδοχή ότι οι άλλοι που τα καταφέρνουν το αξίζουν… και αυτό, επιτρέψτε μου, ακούγεται λίγο αστείο.