γράφει ο Στρατής Μπαλάσκας (το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από τον ιστότοπο «Στο Νησί»)
Διαταγή με την οποία έπρεπε να ασκούν βία ή ακόμα και να βυθίζουν τα σκάφη τα οποία θα μετέφεραν στα Ελληνικά νησιά ή την ηπειρωτική Ελλάδα φυγάδες του πολέμου της Μικρασίας, εξέδωσε στις 27 Αυγούστου (9 Σεπτεμβρίου με το ισχύον σήμερα ημερολόγιο) από το θωρηκτό «Λήμνος» στο λιμάνι της Χίου, ο Αρχηγός του ελαφρού στόλου Υποναύαρχος Γ.Ε. Καλαμίδας. Μόλις την περασμένη μέρα είχαν αποχωρήσει τα τελευταία Ελληνικά στρατεύματα από τη χερσόνησο της Ερυθραίας ακολούθησε δε το ίδιο βράδυ, η είσοδος στη Σμύρνη των Κεμαλικών, η σφαγή και στο τέλος η πυρπόληση της πρωτεύουσας της Μικράς Ασίας.
Σε διαταγή του προς 36 κυβερνήτες εμπορικών πλοίων που είχαν επιταχθεί για τη μεταφορά των στρατευμάτων προς τα νησιά, ο Έλληνας Υποναύαρχος κατ’ εντολή της φιλοβασιλικής κυβέρνησης αναφέρει: «Αξιούμεν την αυστηράν τήρησιν των οριζομένων δρομολογίων. Πάντα τα πολεμικά πλοία διετάχθησαν να μεταχειρισθώσι βίαν και εν ανάγκη να βυθίσωσι παν εμπορικόν πλοίον αρνούμενος να συνορφωθή».
Η διαταγή αυτή ισοδυναμούσε με την παράδοση των πληθυσμών της Μικρασίας στους ατάκτους αλλά και στα Κεμαλικά στρατεύματα. Τα οποία και ανεμπόδιστα κατευθύνονταν στα παράλια μετά την άτακτη υποχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων τα οποία παρέδωσαν σε λίγες μέρες, ό,τι είχε καταληφθεί με σκληρές μάχες και θυσίες από το Μάιο του 1919 ως τότε. Την ίδια κιόλας μέρα, στις 9 Σεπτεμβρίου κατέλαβαν τη Σμύρνη.
Η ενέργεια αυτή του Έλληνα Υποναυάρχου ήταν η ολοκλήρωση του καταστροφικού έργου της φιλοβασιλικής κυβέρνησης των Γούναρη – Πρωοπαπαδάκη.
Που στις 14 Ιουλίου 1922 ψήφισε νόμο με τον οποίον απαγορευόταν «η εν Ελλάδι αποβίβασις προσώπων ομαδόν αφικνουμένων εξ αλλοδαπής, εφ’ όσον ούτοι δεν είναι εφωδιασμένοι δια τακτικών διαβατηρίων νομίμως τεθεωρημένων…».
Ήταν μια διαταγή που εμφορείτο από την άποψη του Ύπατου Αρμοστή της Σμύρνης Στεργιάδη που ενώ το μέτωπο είχε καταρρεύσει και ο Στρατός υποχωρούσε άτακτα, τηλεγραφούσε: «Εγκρίνετε εμποδισθώσι αναχωρίσωσι Έλληνες Μικρασιάται δι’ Ελλάδα, ακόμα και όταν είναι εύποροι δυνάμενοι αναχωρήσωσι με συνήθη ταχυδρομικά ατμόπλοια». Η Κυβέρνηση υιοθέτησε την πρόταση αφού με την υπογραφή του πρωθυπουργού Πρωτοπαπαδάκη απάντησε: «Εις απάντησιν της υπ’ αριθμ 2873 συμφωνούμε μεθ’ υμών…».
Οι ενέργειες της Κυβέρνησης των Γούναρη – Πρωτοπαπαδάκη εμπνέονταν από την άποψη του Στεργιάδη για τους Μικρασιάτες που είχε μηνύσει στο Γεώργιο Παπανδρέου «Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα!». Και φυσικά από την άποψη του πρόγκηπα Αλέξανδρου Γλύξμπουργκ για τους Μικρασιάτες: «Απαίσιοι πραγματικώς είναι οι εδώ Έλληνες, εκτός ελαχίστων.….. Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ δια να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους…» είχε γράψει προς τον Ιωάννη Μεταξά.
98 χρόνια μετά από εκείνες τις μέρες η δημοσιοποίηση αυτής της διαταγής αποτελεί χρέος τιμής στη μνήμη θυμάτων της προδοτικής πολιτικής των φιλοβασιλικών πολιτικών δυνάμεων που οδήγησαν στη Μικρασιατική καταστροφή.
* Με πληροφορίες από άρθρα του Βλάση Αγτζίδη και του Δημήτρη Παντέλα