Σημαντικά προβλήματα προκαλούν στα οικονομικά των ασφαλιστικών Ταμείων η εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή, η αύξηση της ανεργίας και η μείωση του μισθολογικού κόστους. Ήδη, στο πρώτο δίμηνο του έτους το ΙΚΑ έχει ήδη απορροφήσει το 65% των ετήσιων πιστώσεων, ενώ δεν μπορεί να αποκλεισθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόσθετη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος από τον κρατικό προϋπολογισμό ως το τέλος του χρόνου.
 
Ο ένς στους τρεις εργαζόμενους είναι ανασφάλιστος, και οι απώλειες από την εισφορορδιαφυγή ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ. Ακόμη 6 δισ. αναμένεται να προστεθούν στις απώλειες από την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση των μισθών.
 
Το ένα πέμπτο των επιχειρήσεων έχει ήδη προχωρήσει σε ελαστικοποίηση του ωραρίου και μειώσεις αμοιβών, μέσω επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων, έως 20%.
 
«Πρωταθλητές», σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) στις ευέλικτες σχέσεις εργασίας αλλά και στην ανασφάλιστη εργασία είναι οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου και της μαζικής εστίασης.
 
Οι συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής εργασίας εμφανίζουν αύξηση πάνω από 149% σε σχέση με τις συμβάσεις πλήρους απασχόλησης. Το στοιχείο αυτό δόθηκε χθες, σύμφωνα με πληροφορίες, στο τεχνικό κλιμάκιο της τρόικας. Η τάση αυτή είναι σταθερή κατά τα τελευταία χρόνια.
 
Το 2009, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης έφθαναν το 79%, το 2010 μειώθηκαν στο 66,9% και το 2011 στο 60,40%.
 
Αντίστροφα, οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης που το 2009, αντιπροσώπευαν το 16,7% ανέβηκαν στο 30,65% το 2011, και αντίστοιχα τα ποσοστά των συμβάσεων εκ περιτροπής εργασίας αυξήθηκαν από το 4,3% το 2009, στο 8,95% το 2011.
 
Ήδη, το πρώτο δίμηνο του έτους έγιναν 34.746 προσλήψεις με ευέλικτες μορφές εργασίας, εκ των οποίων 26.076 προσλήψεις με μερική απασχόληση και 8.670 προσλήψεις με εκ περιτροπής εργασία.
 
Παρά την κατάρρευση των αμοιβών όμως, πολλές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να πληρώσουν τόσο τις εισφορές όσο και τους μισθούς.
 
Στα 11 δισ. ευρώ οι οφειλές
 
Οι συνολικές οφειλές προς τα ασφαλιστικά Ταμεία ανέρχονται σε 11 δισ. ευρώ, με τους οφειλέτες να ανέρχονται συνολικά σε 800.000. Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης έχει αναγνωρίσει, ότι περίπου 150.000 επιχειρήσεις καθυστερούν τη μισθοδοσία και περίπου 400.000 εργαζόμενοι περιμένουν έως και 5 μήνες για να πληρωθούν.
 
Στις απώλειες των Ταμείων, θα πρέπει να συνυπολογιστούν τα 4 δις ευρώ που έχει χάσει συνολικά το σύστημα από παράνομες συντάξεις επιδόματα- «μαϊμού» και από τις σπατάλες στον χώρο του φαρμάκου, και τα 500 εκατ. ευρώ που θα χάσουν φέτος οι ασφαλιστικοί φορείς, από την αναδιάρθρωση των ελληνικών ομολόγων.
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας ο ετήσιος προϋπολογισμός της κοινωνικής ασφάλισης είναι 45 δισ. ευρώ και η επιδότηση του συστήματος από τον από τον κρατικό προϋπολογισμό, κινείται, κατά τα τελευταία χρόνια, μεταξύ 12-15 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο.
 
Οι εκπρόσωποι των δανειστών θεωρούν τα ελλείμματα των φορέων της κοινωνικής ασφάλισης βασικό εμπόδιο στη δημοσιονομική εξυγίανση και στην αποτελεσματική διαχείριση του δημόσιου χρέους. Ο δραστικός περιορισμός της κρατικής επιδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. παραμένει ψηλά στην ατζέντα της τρόικας.
 
Οι ειδικοί του ΔΝΤ ζητούν εξοικονόμηση 2- 4 δισ. ευρώ (1%-2% του ΑΕΠ) από την αναθεώρηση των προγραμμάτων κοινωνικών παροχών. Εκτιμούν ότι το 60% των οικογενειακών επιδομάτων κατευθύνεται στο 40% των υψηλότερων εισοδημάτων και εισηγούνται την αντικατάσταση των πολυάριθμων επιδομάτων από ένα, που θα απευθύνεται αποκλειστικά στο φτωχότερο 20% του πληθυσμού. Ασκούν επίσης πίεση για πρόσθετες μειώσεις 2-4 δισ. ευρώ από το κούρεμα των συντάξεων, ιδιαίτερα των υψηλών.
 
Στο κείμενο του δεύτερου Μνημονίου περιλαμβάνεται η πρόβλεψη για επανεξέταση του ασφαλιστικού σε σχέση με την γενικότερη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Οι επικουρικές συντάξεις θα αναπροσαρμόζονται κατ' έτος με απόφαση του υπουργού Εργασίας, ενώ ελέγχονται περιοδικά ανά τρίμηνο με γνώμονα τις μελέτες για την βιωσιμότητα των ταμείων!
 
Έως τον Ιούνιο, αναμένονται νέες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης που χορηγούν εφάπαξ, και εξετάζονται διάφορα σενάρια όπως η αύξηση εισφορών μείωση των παροχών και συμψηφισμός με τραπεζικά δάνεια των δικαιούχων ή κάποιος συνδυασμός.
 
Μέτρα θα υπάρξουν και στο πεδίο των κοινωνικών δαπανών, καθώς τρόικα έχει ήδη θέσει το θέμα του περιορισμού των δικαιούχων προνοιακών επιδομάτων, με την εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων, και στόχο τη μείωση της σχετικής δαπάνης κατά 2 -4 δις ευρώ (το 1% έως 2% του ΑΕΠ)σε βάθος τετραετίας.
 
Από την πλευρά του το υπουργείο Εργασίας προωθεί μέτρα για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και την είσπραξη των καθυστερούμενων οφειλών.
 
Από την 1η Απριλίου, η καταβολή των αποδοχών και των ασφαλιστικών εισφορών θα γίνεται υποχρεωτικά μέσω τραπέζης και ταυτόχρονα με την πληρωμή των αποδοχών, έτσι ώστε να ελέγχεται αν αποδίδονται οι εισφορές, οι οποίες αντιστοιχούν στους καταβαλλόμενους μισθούς.
 
Προβλέπεται μείωση κατά 5% των ασφαλιστικών εισφορών για τις «συνεπείς» επιχειρήσεις, και παρέχονται ευνοϊκοί όροι για ρύθμιση οφειλών, ενώ ασκούνται ποινικές διώξεις και εφαρμόζονται μέτρα αναγκαστικής είσπραξης για οφειλές προς τα Ταμεία που ξεπερνούν τις 150.000 ευρώ.