«Η βία κατά των γυναικών είναι το πιο σοβαρό ζήτημα που προέκυψε από τις Ιαπωνικο-Αμερικανικές συνθήκες. Τα θύματα σιωπούν, λόγω της φύσης του εγκλήματος. Κι από πάνω, η Οκινάουα βρίσκεται μακρυά από την υπόλοιπη Ιαπωνία. Δύσκολα οι άλλοι κατανοούν τη βαρύτητα του ζητήματος». Χαρούμι Μιγιάγκι, 70 ετών, Οκινάουα

Η Ομάδα Γυναικών Πολιτών της Οκινάουα Ενάντια στη Βία του Στρατού δεν είναι κάποια ομάδα χίππυς ή ειρηνιστών – είναι μια φεμινιστική ομάδα που προσπαθεί να κάνει γνωστά την ακραία σεξουαλική κακοποίηση που δέχονται οι γυναίκες του Ιαπωνικού νησιού από τους αμερικανούς στρατιώτες. 

Πριν περίπου ένα χρόνο, η ομάδα εξέδωσε τη νέα επαυξημένη έκδοση του μικρού βιβλίου με όλα τα σεξουαλικά εγκλήματα των αμερικανών στρατιωτών στο νησί αυτό της Ιαπωνίας. Η είδηση της έκδοσης ελάχιστα ξεπέρασε τα σύνορα της Ιαπωνίας. Οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες των βιασμών και άλλων σεξουαλικών εγκλημάτων, που συνεχίζονται ως σήμερα, οι καταγραφές των ομαδικών βιασμών μαθητριών του δημοτικού από τρεις και τέσσερις αμερικανούς φαντάρους ή ακόμη και ο πέρα από κάθε ανοχή βιασμός ενός εννέα μηνών βρέφους, το οοίο εξέπνευσε λίγες ώρες αργότερα, πέρασαν στα ψιλά των λίγων Ιαπωνικών μέσων που ενδιαφέρθηκαν. 

Κι όμως το φαινόμενο ούτε μικρής διάστασης είναι ούτε «στιγμιαίο», για να θυμηθούμε το ξέπλυμα της χούντας. Τα εγκλήματα είναι διαρκή και τα θύματα, από το τέλος του Β’ ΠΠ ως σήμερα, χιλιάδες. Όσοι καλύπτουμε διεθνή θυμόμαστε ακόμη την εξέγερση στο νησί, το Σεπτέμβριο του 1995, όταν, μετά το βιασμό μιας δωδεκάχρονης, μαθήτριας του δημοτικού, ο λαός βγήκε στους δρόμους, κοντά εκατό χιλιάδες άνθρωποι, ζητώντας να σηκωθούν να φύγουν οι αμερικανοί από τον τόπο τους, να μπορέσουν οι γυναίκες και τα κορίτσια να κυκλοφορήσουν ελεύθερα στους δρόμους. Θυμόμαστε ακόμη, επίσης, πως ένα χρόνο μετά, μετά από υποσχέσεις και «μέτρα», μαθαίναμε και πάλι για βιασμό ανηλίκου στην Οκινάουα, από αμερικανό στρατιώτη. Ήταν τότε που πρωτοκυκλοφόρησε η έκδοση των σεξουαλικής φύσης εγκλημάτων των στρατιωτών των ΗΠΑ. Που από έξι σελίδες, τότε, έχει γίνει τομίδιο, σήμερα, ενώ η έρευνα συνεχίζεται και πάει όλο και πιο πίσω στο χρόνο. Και, πρέπει να θυμίσουμε ότι τότε, ο διοικητής των Πεζοναυτών στον Ειρηνικό, Ναύαρχος Ρίτσαρντ Μακ, είχε σχολιάσει το βιασμό λέγοντας ότι δεν καταλάβαινε γιατί οι άνδρες του βίασαν το παιδί «αφού θα τους ερχόταν φτηνότερα να πάνε στις πουτάνες, από ότι να νοικιάσουν το αμάξι με το οποίο την απήγαγαν». Υποχρεώθηκε σε παραίτηση, όμως τα λόγια του είναι χαρακτηριστικά του κλίματος που επικρατούσε και επικρατεί. 

Ως σημείωση, ας αναφέρουμε ό,τι οι ανήλικες και οι ανήλικοι είναι σταθερός στόχος των πεζοναυτών των ΗΠΑ: από τον Ιανουάριο του 2015 ως το Δεκέμβριο του 2020 καταδικάστηκαν για σεξουαλικά εγκλήματα κατά ανηλίκων 69 αμερικάνοι πεζοναύτες, μόνο στην Οκινάουα, όπου τα εγκλήματα αυτά δεν καταγγέλονται και συχνά… Είναι άγνωστο αν οι καταδίκες αφορούν σε κατοίκους της Οκινάουα ή σε παιδιά αμερικανών πολιτών – στοιχεία περί αυτού δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα.

Στο νησί της Οκινάουα υπάρχουν 32 στρατιωτικές βάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών – πάνω από το 60% του συνολικού αριθμού των βάσεων τους στην Ιαπωνία βρίσκεται εκεί, και περίπου το ένα τρίτο από αυτές, έντεκα, είναι βάσεις πεζοναυτών. Οι ΗΠΑ συντηρούν στο νησί πάνω από 55.000 άνδρες. Κοντά το ένα πέμπτο του εδάφους του νησιού ελέγχεται από τις ΗΠΑ και το στρατό τους. Το υπόλοιπο κατοικείται από τα θύματά τους και τις οικογένειές τους. Κατοικείται, επίσης, από τις λίγες γυναίκες που τόλμησαν να μιλήσουν: όσο και αν είναι πολλά τα φρικτά σεξουαλικά εγκλήματα που έχουν καταγραφεί, είναι βέβαιο πως ο πραγματικός αριθμός είναι κατά πολύ υψηλότερος. Η Σουζούγιο Τακαζάτο, η 80χρονη πρόεδρος της Ομάδας Γυναικών, εξομολογήτρια και σύμβουλος άνω των 350 γυναικών που έχουν πέσει θύματα της βίας των αμερικάνων στρατιωτών είναι η μόνη μάρτυρας που χρειάζεται κανείς για να αντιληφθεί το μέγεθος της τραγωδίας που ζει η Οκινάουα από τη μάχη της Οκινάουα, τον Απρίλιο του 1945, ως σήμερα. Είναι η γυναίκα που επιμένει να τονίζει ότι «το θέμα των στρατιωτικών βάσεων είναι θέμα καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυρίως των γυναικών».

Από το εννιά μηνών βρέφος, ως τη μαθήτρια γυμνασίου που βιάστηκε μπροστά στον πατέρα και τον αδελφό της στα μέσα της δεκαετίας του ’50 και τρελλάθηκε, ή το κορίτσι που, γυρνώντας από το σχολείο, το 1984, απήχθη και βιάστηκε από τρεις αμερικανούς στρατιώτες, ή την 20χρονη που βίασε και δολοφόνησε αμερικανός υπάλληλος σε στρατιωτική βάση το 2016, δεν υπάρχει χρονιά και περίοδος που οι γυναίκες του νησιού να μη ζουν στο διαρκή φόβο και με το τραύμα αυτής που δεν θα δει ποτέ δικαιοσύνη. Πολλές από αυτές έμειναν έγκυες – κάποιες έχουν κάνει άμβλωση, κάποιες απέκτησαν το παιδί και ή έζησαν την ντροπή σε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία ή το έδωσαν για υιοθεσία. Σε μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία σαν την Ιαπωνική, εξάλλου, είναι πάρα πολλοί έτοιμοι να πουν πως «φταίει αυτή που προκάλεσε», όπως αναφέρει και η Σουζούγιο Τακαζάτο.

Μέχρι το 1972 οι αμερικανοί στρατιώτες δρούσαν απολύτως ανενόχλητοι. Ακόμη και αν μια γυναίκα, ένα κορίτσι κατήγγειλε το έγκλημα, δεν υπήρχαν αυτιά να την ακούσουν, δεν διώκονταν κανείς: η νότια άκρη της Ιαπωνίας, η περιφέρεια της Οκινάουα, πέρασε ξανά τότε μόλις, το ’72, σε Ιαπωνικά χέρια. 

Όμως πριν το έγκλημα του 1995, και πάλι, ελάχιστοι ήταν οι αμερικανοί στρατιώτες που αντιμετώπισαν συνέπειες για τις πράξεις τους – συνέπειες που σοβαρές δεν υπήρξαν σχεδόν ποτέ. Μέχρι η 80χρονη σήμερα φεμινίστρια να ξεκινήσει, μαζί με κάποια γενναία θύματα, εκστρατεία ενημέρωσης της αμερικάνικης κοινής γνώμης, επισκεπτόμενη πόλη μετά την πόλη, για να μιλήσει για την τραγωδία που ζούσε το νησί. Κι όμως, τα εγκλήματα ήταν γνωστά στην εξουσία των ΗΠΑ ήδη από το 1949. Στα τέλη εκείνου το χρόνου, το περιοδικό ΤΙΜΕ, σε άρθρο με τον τίτλο «Οκινάουα, το ξεχασμένο νησί» έγραφε πως μες στους πρώτους μόλις μήνες του 1949  οι αμερικανοί στρατιώτες «είχαν διαπράξει 29 φόνους, 18 βιασμούς, 16 ληστείες και 33 επιθέσεις». Πόσες από τις επιθέσεις ήταν εις βάρος γυναικών δεν καταγράφονταν. Και το Φεβρουάριο του 2021, φέτος, ένας αμερικάνος πεζοναύτης καταγράφηκε να υποχρεώνει με το ζόρι, στο δρόμο, νεαρή γυναίκα να τον φιλήσει και της έβγαλε το εσώρουχο, πριν εκείνη κατορθώσει να ξεφύγει. 

Το νησί της ατιμωρησίας

«Είναι αμέτρητες οι γυναίκες που ζουν στη ντροπή, τον πόνο, το φόβο και που δεν μπορούν να μιλήσουν για όσα υπέστησαν σε κανέναν. Κι εμείς πρέπει να φέρουμε στο φως την ύπαρξη αυτών των γυναικών που βιάστηκαν στη σιωπή» Σουζούγιο Τακαζάτο, 80 ετών, Οκινάουα

Το Μάρτιο του 2017, ένας 23χρονος άνδρας του ναυτικού των ΗΠΑ πάρκαρε στο πάρκινγκ του εμπορικού κέντρου του χωριού Κιτανακαγκουσούκου της Οκινάουας, κατέβηκε από το αμάξι, κατέβασε το παντελόνι του και άρχισε να αυνανίζεται δημοσίως, επιδεικνύοντας στις περαστικές γυναίκες τα γεννητικά του όργανα. Κόσμος περνούσε, αυτοκίνητα έρχονταν και έφευγαν και όμως επί μισή ώρα κανείς δεν είπε τίποτε, όσο ο αμερικάνος αυνανίζονταν δημοσίως, παίρνοντας από πίσω γυναίκες. Ο γυναικείος πληθυσμός «αηδιασμένος» και «φοβούμενος επίθεση», όπως θα έλεγαν αργότερα, έτρεχε να φύγει. Μία μόνο γυναίκα πήγε και κατήγγειλε το γεγονός στην ασφάλεια του εμπορικού κέντρου, που ειδοποίησε την αστυνομία. Ως που να έρθει η αστυνομία, ο αμερικάνος είχε τελειώσει τη δουλειά του, είχε μπει στο αυτοκίνητό του και είχε φύγει σαν κύριος. 

Η αστυνομία μάζεψε υλικό από όλες τις κάμερες του εμπορικού κέντρου, βρήκε τον αριθμό του αυτοκινήτου του ναύτη των ΗΠΑ και τον εντόπισε. Υπηρετούσε στο ναύσταθμο εντός της αμερικάνικης βάσης της Καντένα, που είναι η μεγαλύτερη στην περιοχή του Ειρηνικού. Οι Ιάπωνες δεν είχαν δικαιοδοσία στη βάση. Είχαν δικαιοδοσία μόνον αν το έγκλημα γινόταν ενώ ο δράστης βρισκόταν εκτός υπηρεσίας, κι αυτό δεν μπόρεσαν να το διασταυρώσουν (;) οπότε παραχώρησαν την έρευνα στους συμπατριώτες του 23χρονου. Τελικά, τον 23χρονο ανέκριναν οι σχετικές υπηρεσίες του ναυτικού (Υπηρεσία Ερευνών Εγκλήματος Ναυτικού, Naval Criminal Investigative Service, NCIS). Ομολόγησε, και μάλιστα είπε ότι το είχε πράξει και αλλού, τουλάχιστον τέσσερις φορές, ανενόχλητος. Δικάστηκε εννέα μήνες μετά το καταγεγραμμένο περιστατικό σε 90 ημέρες φυλάκισης και ατιμωτική απόλυση. Έγινε συμφωνία με τους κατηγόρους του – όλοι αμερικάνοι- και εν τέλει έκανε 30 μέρες φυλακή και έφυγε «κοινή συναινέσει» (under administrative separation) από το ναυτικό. Δεν ήταν υποχρεωμένος, επιστρεφοντας στις ΗΠΑ, να μπει στο περίφημο  Μητρώο Σεξουαλικών Εγκληματιών ( sexual offender registry). Και δεν το έπραξε. Οι γυναίκες της Οκινάουα δεν μετρούν ως θύματα… 

Η υπόθεση δεν βγήκε στον Τύπο παρά μόνον μετά από δύο χρόνια, το 2019, χάρη στις επίμονες προσπάθειες του δημοσιογράφου Τζων Μίτσελ, του Ιντερσεπτ που χτες δημοσίευσε όσα στοιχεία έχει στα χέρια του σε σχετικό άρθρο. Στο ίδιο άρθρο αναφέρει ό,τι «από το 2017 ως το 2019 έγιναν από την NCIS ακόμη επτά έρευνες για επιθέσεις αμερικάνων στρατιωτών κατά ιαπωνίδων γυναικών στην Οκινάουα, και καμμία από αυτές δεν δημοσιοποιήθηκε». Κανείς δράστης δεν παραδόθηκε να δικαστεί με βάση τον Ιαπωνικό νόμο και καμμία από τις υποθέσεις δεν συμπεριελήφθη στην ετήσια έκθεση σεξουαλικών εγκλημάτων, αντιμετώπισης κι αποφυγής τους, που υποβάλλει το αμερικάνικο Πεντάγωνο στη Γερουσία. Και, επίσης, οι επικεφαλής του στρατού των ΗΠΑ στην Ιαπωνία αρνήθηκαν να κάνουν οποιοδήποτε σχόλιο επ’ αυτού. 

Σε άλλο περιστατικό, ο βιαστής μιάς νεαρής γυναίκας στην Οκινάουα, τον Αύγουστο του 2017, όχι μόνο δεν διώχθηκε για αυτό το έγκλημα, αλλά και όταν, ένα χρόνο αργότερα, προσπάθησε να βιάσει μιαν συνάδελφό του στους πεζοναύτες, στο δικαστήριο δεν του δόθηκε καμμία ποινή για τα προηγούμενα: έφαγε τρία χρόνια μόνο για την απόπειρα βιασμού αμερικανίδας στρατιωτικού. 

Ως αποτέλεσμα της Αμερικάνικης αποικιοκρατίας χαρακτηρίζει τη στάση των ΗΠΑ ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλφόρνιας, Χιρόσι Φουκουράι, μιλώντας στον δημοσιογράφο του Ιντερσεπτ. Όταν στα τέλη του 19ου αιώνα οι ΗΠΑ αποικιοκρατούσαν την Κούβα, τη Χαβάη, τις Φιλιππίνες, «ήθελαν να προστατεύσουν τους πολίτες τους από αυτά που θεωρούσαν παράξενους τοπικούς νόμους. Έτσι καθιέρωσαν τη νομική τους δικαιοδοσία στο εξωτερικό (extraterritorial jurisdiction) ώστε ο στρατός των ΗΠΑ και άλλοι αμερικανοί να εξαιρούνται οποιασδήποτε τιμωρίας.. Ακόμη και σήμερα αυτό το καθεστώς προστατεύει το προσωπικό των βάσεων και το στρατό από οποιαδήποτε δίωξη υπό Ιαπωνικό νόμο… Κοιτώντας το ζήτημα ως εξωτερικός παρατηρητής θεωρείς ότι η στρατιωτική δικαιοσύνη έχει αποτύχει. Όμως το αντίθετο συμβαίνει. Οι νόμοι φτιάχτηκαν για να προστατεύουν τους αμερικανούς στρατιώτες που σπάνε τον ιαπωνικό νόμο, ώστε να μην μπορούν οι Ιάπωνες να τους αγγίξουν».

Εκείνο που δεν φέρνει στο φως το Ιντερσεπτ, είναι πως οι κάτοικοι της Οκινάουα ζουν υπό καθεστώς αποικιοκρατίας από τις ΗΠΑ αλλά και ρατσισμού από την υπόλοιπη Ιαπωνία, που τους θεωρεί κατώτερους. Οι κάτοικοι της Οκινάουα ανήκουν στο λαό των Ρυουκυάν, που βασίλευε του τόπου του μέχρι το 1609, οπότε και προσαρτήθηκε στην Ιαπωνία, αρχικά ως αυτόνομη περιοχή και κατόπιν, από το 1879, ως Ιαπωνικό έδαφος. Οι Ρυουκυάν είναι η μεγαλύτερη μειονότητα της Ιαπωνίας, και αριθμούν περίπου 1.600.000 μέλη, εκ των οποίων οι 1.300.000 ζουν στην Οκινάουα. Έχουν υποστεί διώξεις από τους Ιάπωνες, απαγόρευση της γλώσσας τους, σφαγές, και έχει καταγραφεί πως κατά τη μάχη της Οκινάουα οι Ιάπωνες στρατιώτες πυροβολούσαν και τους ντόπιους, ως ξενόγλωσσους, τους χρησιμοποιούσαν ως ασπίδες, βίαζαν και δολοφονούσαν κατά κόρον. Άλλωστε, δεν τους θεωρούσαν πλήρως ανθρώπους: Στην έκθεση της Οσάκα, το 1903, υπήρχαν κλουβιά με Κορεάτες, Αϊνού [τους αρχαιότερους ιθαγενείς της Ιαπωνίας] και Ρυουκυάν για να βλέπουν οι θεατές τις κατώτερες φυλές… 

 

Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το Intercept, την Ασάχι Σιμπούν το BBC και το αρχείο της γράφουσας.