Είναι γνωστό ότι ο Άδωνις αποτελεί το λαγό της κυβέρνησης για όλα τα θέματα. Επιπλέον, είναι αυτός, που, κατεξοχήν, δίνει τη μάχη στα μαρμαρένια αλώνια υπέρ της Δεξιάς -και πάλι για όλα τα θέματα. Ιδίως στα οικονομικά, όπου εμφανίζεται η κυβέρνηση όλο και πιο αδύναμη και μη πειστική στα μάτια της κοινής γνώμης.

Απ’ όσο ξέρω, η επιστημονική ειδικότητά του εντοπίζεται στις τηλεπωλήσεις καζαμιών αρχαιοπληξίας ή απορρυπαντικών για τις ναζιστικά εγκώμια τύπου Πλεύρη.

Το γεγονός, λοιπόν, πως παρελαύνει παντού, για να εξηγήσει πώς έχουν τα πράγματα στην οικονομία και ποιες είναι οι λύσεις -ακόμη και τώρα που “πέρασε στην άλλη μεριά” ο μέντοράς του Dr. Σόιμπλε- θα ήταν, σε μια κανονική περίπτωση ανθρώπου, παρανοϊκά παράδοξο. Σε μια κανονική περίπτωση, που, όμως, δεν είναι η περίπτωση.

Θα πει κάποιος: μα, τώρα, τον Άδωνι βρήκες, για να μιλήσεις για την οικονομική πολιτική; Εδώ υπάρχει ο γίγαντας Αλέξης Πατέλης, που έχει όντως PhD από Ivy League, πράγμα που του επιτρέπει να ξέρει ότι όσοι κάνουν διδακτορικά στην Ελλάδα είναι… τεμπέληδες.  Και μαζί ένα σωρός από χρυσοκάνθαρους ειδικούς σύμβουλους, που ξέρουν γιατί μιλάνε.  Οι δικές τους αρλούμπες έχουν μεγαλύτερη σημασία.

Νομίζω πως αυτό είναι λάθος. Έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία τι λέει ο Άδωνις παρά ο Αλέξης. Αν εξαιρέσεις την μισανθρωπία, που διαθέτουν από κοινού, ο «τεχνοκράτης» δεν πιάνει μπάζα μπροστά στον θεομπαίχτη. Σε μια εποχή, μάλιστα, όπου οι κατεξοχήν εκπρόσωποι της μπουρζουαζίας (!) σε ολόκληρο τον κόσμο είναι ο Μιλέι και ο Τραμπ, ο Άδωνις θα έπρεπε ήδη να ήταν ο αριστίνδην πρωθυπουργός μας.

Αντιλαμβανόμενος, λοιπόν, το μέγεθός του, τελευταία δίνει μάχη όχι μόνο στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής, αλλά και σε αυτό της βαθιάς οικονομικής θεωρίας. Μας εξηγεί πόσο πλανημένοι είναι οι Έλληνες σε ό,τι αφορά την φτώχιας τους, οι οποίοι, ενώ δεν είναι φτωχοί, νιώθουν φτωχοί.

Υπάρχει εδώ, βέβαια, ένα θεωρητικό προβληματάκι.

Η νεοκλασική -ορθόδοξη, σήμερα- θεωρία έδωσε μάχη, από τον 19ο αιώνα, για να αποδείξει ότι η αξία προκύπτει από την υποκειμενική χρησιμότητα ενός προϊόντος, από την υποκειμενική αίσθηση, δηλαδή, που έχουν τα άτομα για την ωφέλεια που τους προσφέρει μια μονάδα του προϊόντος. Η άποψη αυτή, στην οποία στηρίζεται ολόκληρο το οικοδόμημα των διδασκομένων στα πανεπιστήμια και στα σχολεία οικονομικών, ήταν η απάντηση στην ιδέα της κλασσικής πολιτικής οικονομίας -και όχι μόνο, ούτε χρονικά πρώτα, του Μαρξ- πως η αξία ενός εμπορεύματος καθορίζεται από την κοινωνικά αναγκαία εργασία για την παραγωγή του.

Η εργασιακή θεωρία της αξίας έπρεπε επειγόντως να καταρριφθεί. Οδηγούσε, μοιραία, σε μια κομμουνιστική στάση. Αν η εργασία έδινε αξία στα πράγματα γιατί να μην ήταν αυτή και μόνο, που θα καρπώνονταν την ωφέλεια από την χρησιμοποίησή τους; Αν ήταν έτσι πώς μπορούσε να νομιμοποιηθεί το εισόδημα του «επιχειρηματία», του εισοδηματία, του ραντιέρη;

Απλώς, δεν μπορούσε. Αν, όμως, θεωρήσεις πως η σοκολάτα αξίζει ένα ευρώ γιατί τόσο είσαι διατεθειμένος υποκειμενικά να πληρώσεις, για να την αποκτήσεις, τότε όλα είναι απλά. Είναι ο κυρίαρχος καταναλωτής, που καθορίζει την αξία κατά πώς νιώθει υποκειμενικά την ωφέλεια που εισπράττει και όχι ο εργάτης με τη δουλειά του.

Το «νιώσιμο», λοιπόν,  έχει καταστατικό, τον κατεξοχήν καθοριστικό ρόλο, στην οικοδόμηση της αστικής οικονομικής θεωρίας. Όταν τόσο οι ειδικοί, όσο και οι γενικοί, τύπου Άδωνι, αμφισβητούν τη σημασία του πώς νιώθουν οι άνθρωποι την οικονομική τους κατάσταση, δείχνουν πόσο η οικονομική τους «θεωρία» είναι, απλώς, ένα απολογητικό ξεκάρφωμα.

Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της κυβέρνησης, Μιχάλη Αργυρού. Όπως μας ενημερώνει ο Αντώνης Καρακούσης, ανώτατο διευθυντικό στέλεχος του «Βήματος», υπεράνω υποψίας για φιλοκομμουνισμό, ο εν λόγω ειδικός ισχυρίστηκε ότι «τα ποσοστά μεταξύ “υποκειμενικής” και “πραγματικής” φτώχειας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σχεδόν συμπίπτουν ή απέχουν λογικά μεταξύ τους. Στην περίπτωσή μας υπαινίχθηκε ότι οι πολίτες σχεδόν υποκρίνονται, ότι υπερβάλλουν[…]».

Όταν, λέει ο ειδικός, οι Έλληνες δηλώνουν, κατά 67%, χωρίς δεύτερη σκέψη, ότι είναι φτωχοί, ποσοστό, που φτάνει στο 82% για τους ανθρώπους χαμηλής μόρφωσης, πλανώνται. Τα αντικειμενικά (sic) στοιχεία δείχνουν ότι η «πραγματική», σε αντίθεση με την πεπλανημένη «υποκειμενική», φτώχεια, είναι απείρως μικρότερη.

Το γεγονός ότι ο μισθός φτάνει δεν φτάνει για να βγει ένα κλάσμα του μήνα είναι «εντύπωση» όχι αντικειμενικό fact, όπως λένε και στο, πληρωμένο, συχνά, από τον αστό μπαμπά, Χάρβαρντ. Γιατί το άλλο, το κανονικό Χάρβαρντ δεν θα έλεγε ποτέ τέτοια.

Θα μπορούσε όλο αυτό να είναι σκέτος αντουανετισμός -σουσουδισμός. Έτσι νομίζουν πραγματικά οι μπούληδες, που επωμίζονται την θεμελίωση (sic) και τεκμηρίωση (sic) της οικονομικής φιλελευθερίας. Δεν λένε ψέματα.

Δεν νομίζω πως είναι έτσι. Δεν ξέρουν, ίσως, την τύφλα τους, αλλά «νιώθουν» με γνησιότητα.

Η στάση τους καθορίζεται πρωτίστως από το ταξικό τους μίσος. Ο Πατέλης, όταν βγάζει τη λύσσα του απέναντι στους υποψήφιους διδάκτορες που προέρχονται από την πλέμπα, αυτό κάνει. Βγάζει το μίσος απέναντι στους φτωχούς. Οι οποίοι, μάλιστα, είναι και ψεύτες παριστάνοντας τους φτωχούς.

Για να ξαναγυρίσουμε στην «θεωρία», οι νεοφιλελέδες, νεοφασίστες ή ακροκεντρώοι, αδιακρίτως, δεν είναι με τον Άνταμ Σμιθ, αλλά με τον Μάλθους, για τον οποίο:

«Ένας άνθρωπος, που γεννιέται σε έναν κόσμο τον οποίο ήδη κατέχουν άλλοι, αν δεν μπορεί να έχει τα μέσα διαβίωσης από τους γονείς του, από τους οποίους έχει το δικαίωμα να τα ζητάει, και αν η κοινωνία δεν έχει ανάγκη την εργασία του, δεν έχει δικαίωμα να ζητάει ούτε καν μια μικρή μερίδα φαγητού, δεν έχει καν λόγο να υπάρχει σε έναν τέτοιο κόσμο. Στο πλούσιο συμπόσιο της φύσης δεν υπάρχει θέση κενή γι’ αυτόν. Η φύση τού λέει να φύγει και θα εκτελέσει αμέσως τις εντολές της, αν αυτός δεν μπορεί να βασιστεί στη συμπόνια κάποιου από τους συνδαιτημόνες. Και αν κάποιος από τους συνδαιτημόνες σηκωθεί και του δώσει την θέση του, άλλοι αποκλεισμένοι θα εμφανιστούν αμέσως, για να ζητήσουν την ίδια χάρη και, επομένως, πολύ γρήγορα, η αίθουσα του συμποσίου θα γεμίσει με ικέτες. Η τάξη και η αρμονία θα διαταραχθούν, η αφθονία που υπήρχε πριν θα μετατραπεί σε σπάνι και η ευτυχία των φιλοξενούμενων θα καταστραφεί από το θέαμα της αθλιότητας […]».

Πέτυχα, πριν λίγο καιρό, τον Άδωνι στην τηλεόραση να λέει, για κάποιους συριζέους, πως είναι κακοί άνθρωποι. Θου, Κύριε, που τραγουδάει ο ψαλμός του εσπερινού!

Ο Μάλθους ήταν αιδεσιμότατος. Οι Αδώνιδες και οι Πατέληδες είναι βαθιά θρήσκοι. «Τάξις και Ηθική», που έλεγε και ο Αυλωνίτης. Είναι γι’ αυτό που βγάζουν αφρούς από το στόμα.