Η Μαρία Εφίμοβα, πρώην εργαζόμενη της Μαλτέζικης τράπεζας Πιλάτος (Pilatus), την οποία διερευνούσε δημοσιογραφικά η δολοφονηθείσα ρεπόρτερ Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία, Ρωσίδα την καταγωγή, ήταν μία από τους ανθρώπους – κλειδιά στην αποκάλυψη της διαφθοράς, στην οποία εμπλέκονταν ένα μεγάλο κομμάτι της μαλτέζικης ελίτ, με πρώτο τον πρωθυπουργό Τζόζεφ Μουσκάτ.
Τι θα κάνει η Ελλάδα με την πρώτη υπόθεση για έκδοση whistleblower; Η ιστορία της Μαρίας Εφίμοβα
Η Μαρία Εφίμοβα κατέθεσε υπό όρους ανωνυμίας, για μια υπόθεση που είχε αποδειχθεί κυριολεκτικά δολοφονική. Οι όροι ανωνυμίας δεν τηρήθηκαν. Μία μόλις μέρα μετά την κατάθεσή της είδε, και εκείνη και όλος ο πλανήτης, το όνομά της, το πρόσωπό της, την οικογένειά της και την διεύθυνσή της δημοσιευμένα στον Τύπο. Τα στοιχεία είχαν διαρρεύσει μέσα από το εισαγγελικό γραφείο…
Οι συνέπειες, για τη γυναίκα που έβαλε σε κίνδυνο τη ζωή της ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη, δεν τελείωσαν εκεί: ακολούθησε η απόλυσή της και ένα παγκόσμιο κυνηγητό αυτής και της οικογένειάς της. Εγκατέλειψε τη Μάλτα για την Κρήτη, λίγο πριν τη δολοφονία της Γκαλίζια και τον εντοπισμό ενός από τους βασικότερους μάρτυρες «αυτομαχαιρωμένου» με πολλαπλές μαχαιριές, ενώ είχε μεταφερθεί σε μυστική τοποθεσία, και βρίσκονταν υπό την …άγρυπνη 24ωρη προστασία της αστυνομίας.
Στην Κρήτη, η Μαρία Εφίμοβα και η οικογένειά της ήδη δέχονταν απειλητικά τηλεφωνήματα. Το καθεστώς ανασφάλειας τους ακολουθούσε και στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και το Μάρτιο του ’18 παρουσιάστηκε η ίδια σε ένα αστυνομικό τμήμα στο κέντρο της Αθήνας ζητώντας προστασία. Οι Ελληνικές Αρχές διαπιστώνοντας ότι εκκρεμούσαν δύο εντάλματα σύλληψης εναντίον της, από την Μάλτα και την Κύπρο, την συνέλαβαν.
Τον Ιούνιο του 2018 ο Άρειος Πάγος έλαβε την ιστορική απόφαση να μην εκδοθεί ούτε στη Μάλτα, αλλά ούτε και στην Κύπρο. Ήταν μια στιγμή εξαιρετική και σημαντική για την Ελλάδα, που έδειχνε ότι σέβεται το θεσμό των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) και τους προστατεύει.
Η απόφαση όμως κάλυπτε μόνον την ίδια την κα Εφίμοβα. Αφού, λοιπόν, δεν μπόρεσαν να χτυπήσουν αυτήν, χτύπησαν την οικογένειά της.
Στις 17 Νοεμβρίου 2020, ο σύζυγός της, Παντελής Βαρνάβας, συνελήφθη διότι είχε εκδοθεί κυπριακό ένταλμα σύλληψης, με αστείες κατηγορίες – ουσιαστικά τον εμπλέκουν, μεταφέροντας μέρος του εις βάρος της συζύγου του κατηγορητηρίου σε αυτόν. Ο ίδιος προσέφυγε με αίτημά του, γι’ αυτό, στην Ιντερπόλ, αίτημα που θα εξεταστεί μέσα στον ερχόμενο μήνα (Οκτώβριο 2021). Όσο για τις σχέσεις Μάλτας και Κύπρου σε συγκεκριμένα ζητήματα, έχουν ήδη καταγραφεί από τη διεθνή έρευνα.
Παρ’ ότι όμως το δικό του αίτημα εκκρεμεί, αύριο, Παρασκευή, έχει οριστεί δικάσιμος, και ο κος Βαρνάβας θα βρεθεί ενώπιον της Ελληνικής δικαιοσύνης, επιδιώκοντας να αναβληθεί το δικαστήριο, που έτσι κι αλλοιώς πρέπει να γίνει μετά την εξέταση του αιτήματος του κου Βαρνάβα από την Ιντερπόλ και την, λογική και αναμενόμενη, ακύρωση του εντάλματος σύλληψης.
Κατ’ ουσίαν, η αυριανή απόφαση είναι εξίσου ιστορική με αυτή που έδωσε νέα ζωή – όσο η διεθνής διαπλοκή επιτρέπει – στην Μαρία Εφίμοβα. Τα δικαστήρια της χώρας μας καλούνται να αποφασίσουν αν τυγχάνουν προστασίας και οι οικογένειες των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, των ανθρώπων «σαν κι εμάς» που βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους, που χάνουν τη βολή τους, για το κοινό καλό – και είναι κάτι που κάνουν εν γνώσει των οικογενειών τους, οι οποίες είναι έτοιμες να πληρώσουν το τίμημα μαζί τους, στηρίζοντάς τους και υποκείμενες κι αυτές σε απειλές και διώξεις.
Μια άρνηση της ελληνικής δικαιοσύνης να αναβάλει την αυριανή δίκη, θα αποτελεί έναν σκοτεινό, κακό οιωνό για την δικαιοσύνη στη χώρα μας και θα οδηγήσει έναν αθώο άνθρωπο στη φυλακή, μόνο και μόνο επειδή «τόλμησε» να στηρίξει την ηρωική απόφαση της συζύγου του.