Ήταν μια απόφαση που έπρεπε να την είχα πάρει από καιρό. Που την είχα στην πραγματικότητα πάρει, αλλά ανέβαλλα συστηματικά την εφαρμογή της με διάφορες προφάσεις. Έπρεπε να το κάνω, το ήξερα αλλά το απέφευγα, ίσως γιατί επρόκειτο για λύση μη αναστρέψιμη. Κλασική περίπτωση σύγκρουσης δύο αγαθών: το ωφέλιμον και το τερπνόν, η λογική και το συναίσθημα.
Στην αυλή του σπιτιού μου στα Τρίκαλα Κορινθίας, για την ακρίβεια στην απώτατη νοτιοανατολική άκρη της, αναπτυσσόταν εδώ και χρόνια μια συστάδα από πέντε μικρά έλατα. Αλλά αναπτυσσόταν με τρόπο στρεβλό. Το πρόβλημα είναι ότι, αν και δεν τους έλειπε χώρος γύρω γύρω, εκείνα είχαν βρεθεί -από τύχη ή από νομοτέλεια που προσωπικά μου διαφεύγει- να φύονται όλα μαζί σε ακτίνα το πολύ ενάμιση μέτρου. Το ένα απ’ αυτά, επιπλέον, είχε φυτρώσει σχεδόν σύρριζα στο φράχτη. Μικρό το κακό έως τώρα, αλλά θα ’ρχόταν η στιγμή που κάποτε θα τον ακουμπούσε το φράχτη και λίγο αργότερα θα τον ξεχαρβάλωνε. Ίσως να έπαιρνε πέντε χρόνια ίσως και δέκα, δεν ήμουν σε θέση να το υπολογίσω.
Το επείγον βέβαια δεν ήταν ο φράχτης. Το επείγον ήταν ότι τα ελατάκια ασφυκτιούσαν από τη γειτνίαση και ήταν φανερό ότι η ανάπτυξή τους καθυστερούσε δραματικά, και θα συνέχιζαν σ’ αυτό το τέμπο μέχρι να πάρω την απόφαση να τα αραιώσω. Ευφημισμός, θα μου πεις, το αραίωμα. Είναι ένας κομψός τρόπος να πεις ότι θα κόψεις ένα δυο απ’ αυτά ώστε να δημιουργήσεις χώρο για τα υπόλοιπα.
Το πρόβλημα υπήρχε και πέρσι και πρόπερσι. Κι αν συνέχιζα την ίδια τακτική των αναβολών, πότε να περάσουν τα Χριστούγεννα, να τα στολίσουμε και μετά τα κόβουμε, πότε το πριόνι να πάει για σέρβις και πότε να προηγηθούν άλλες εργασίες, πιο επιτακτικές, θα εξακολουθούσε να υπάρχει και του χρόνου και του παραχρόνου. Στο μεταξύ τα δέντρα μεγαλώνουν, δένεσαι μαζί τους και είναι ακόμα πιο δύσκολο να κάνεις αυτό που πρέπει. Θέλεις να το κάνεις, ξέρεις ότι πρέπει να γίνει, γνωρίζεις ότι ο χρόνος που χάνεται από τις αναβολές είναι σε βάρος της ανάπτυξης του κήπου και των ίδιων των δέντρων, αλλά παρ’ όλ’ αυτά το αναβάλλεις, κι άλλο, κι άλλο. Το δέντρο αποτελεί αυταξία. Εντάξει, να δούμε το δάσος, αλλά να μην ξεχάσουμε και το δέντρο. Το δάσος αποτελείται από δέντρα, δεν είναι απλώς δημοσιονομικοί δείκτες και αριθμοί.
Το μόνο καλό σε όλη την ιστορία είναι ότι δεν έχεις να δώσεις λόγο στα δέντρα γύρω από τις περικοπές στις οποίες πρόκειται να προβείς, ούτε για τα κριτήρια με τα οποία θα πάρεις τις αποφάσεις, ούτε για το ποιο θα απολυθεί και ποιο θα παραμείνει στη θέση του, ούτε για το τι χρονοδιάγραμμα θα τηρήσεις. Δεν είσαι υποχρεωμένος να τους εξηγήσεις ότι όλ’ αυτά πρέπει να γίνουν για το καλό του συνόλου, πράγμα βέβαια που θα τα συγκινούσε πάρα πολύ, χωρίς ωστόσο να είναι βέβαιο ότι οποιοδήποτε απ’ αυτά θα συναινούσε, εάν δεν εξασφάλιζε προηγουμένως διαβεβαιώσεις ότι το ίδιο θα εξαιρεθεί. Το άλλο καλό είναι ότι τα έλατα δεν μπορούν να διαμαρτυρηθούν, ούτε να διαδηλώσουν, ούτε να προχωρήσουν σε επίσχεση, slow down, στάσεις εργασίας, απεργίες, ασφαλιστικά μέτρα, αγωγές ή άλλα ένδικα μέσα, ούτε, τέλος, να προσφύγουν σε διεθνείς οργανισμούς. Γενικά τα δέντρα περιμένουν εκεί -ακίνητα και ευάλωτα- την όποια απόφασή σου, πράγμα το οποίο κατά κάποιον τρόπο ανέβαλλε περαιτέρω την καταστροφή τους με την πρόφαση ότι εκεί είναι, πού θα πάνε, κάποια στιγμή θα τα κόψω.
Τελικά έκοψα τα δύο από τα πέντε έλατα, για ν’ ανασάνουν τα υπόλοιπα και να αναπτυχθούν – δηλαδή για το καλό τους. Ο κύβος ερρίφθη χάρη στην επίσκεψη του φίλου μου του Πέτρου, εργατικού ανθρώπου και πρόθυμου να βοηθήσει πάντα σε κάθε αγροτική ή μαστορική εργασία. Ο Πέτρος είναι πιο γρήγορος και πιο αποτελεσματικός στη χρήση γεωργικών εργαλείων από μένα. Είναι καλύτερος γνώστης της λειτουργίας του φυσικού κόσμου και πολύ πιο αποφασιστικός στο να κάνει αυτό που πρέπει να γίνει. Επιπλέον, έχει δουλέψει μια ζωή ως τραπεζικός και ξέρει απ’ αυτά…
Από το βιβλίο “Ανώνυμοι χρεοκοπημένοι”, κεφάλαιο 18, σελ. 87-89, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2012.