O έλλην πολίτης που προσέτρεξε να βοηθήσει: Η αναστολή Χορταριά στον Άρειο Πάγο

του Κωνσταντίνου Πουλή

Με άλλα λόγια, μετά την απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου δεν έμεινε κανείς στη φυλακή. Οι αστυνομικοί αθωώθηκαν, ο κοσμηματοπώλης εκτίει την ποινή του στο σπίτι του λόγω ηλικίας, και ο μεσίτης δύο μήνες αργότερα αποφυλακίστηκε για οικονομικούς λόγους.

Ο Άρειος Πάγος δεν εκδίδει απόφαση τώρα, θα πρέπει να περιμένουμε κάποιους μήνες μέχρι να δούμε τι θα αποφανθεί.

Στο δικαστήριο εμφανίστηκαν οι δύο δικηγόροι που τον εκπροσωπούν, ο Ορφέας Φίλος, που τον γνωρίζουμε από την πρωτόδικη διαδικασία, και ο Ιωάννης Γλύκας. Μετά από ολιγόλεπτη ομιλία του Ορφ. Φίλου, ο δεύτερος απηύθυνε εκτενή αγόρευση προς το δικαστήριο, όπου υποστήριξε μεταξύ άλλων ότι η αναστολή της ποινής είναι αυτονόητη για τη συγκεκριμένη δίκη, εφόσον το αδίκημα τελέστηκε από αμέλεια. Χωρίς να ξανασυζητήσουμε την ουσία της υπόθεσης, ας υπενθυμίσουμε ότι πρώτον ο ίδιος συνήγορος, ατυχώς, προσπαθώντας να αναιρέσει τα κρίσιμα στοιχεία του σκεπτικού της απόφασης, αναφέρθηκε τόσο στην «ιδιαίτερη σκληρότητα» που επέδειξε ο Χορταριάς, αλλά και στο γεγονός ότι παραμένει μέχρι σήμερα αμετανόητος. Τα ανέφερε και τα δύο για να τα αναιρέσει, αλλά είναι δύσκολο να τα παραμερίσει κανείς την ώρα που προσπαθεί να φιλοτεχνήσει ένα πρόσωπο κάποιου κυρίου 60 ετών ο οποίος δεν είχε ποτέ απασχολήσει τις αρχές. Ως προς το πόσο φιλήσυχος πολίτης ήταν ο Χορταριάς, μας μίλησε στο ραδιόφωνο, στη Φάρμα των Ζώων, η δικηγόρος της οικογένειας του Ζακ, συνήγορος υποστήριξης κατηγορίας, Κλειώ Παπαπαντολέων, φρεσκάροντας τη μνήμη μας σε σχέση με τις αναρτήσεις του Χορταριά για τον ξυλοδαρμό Μπουτάρη και άλλες στιγμές της φιλήσυχης πορείας του στη ζωή. Επίσης, το πιστοποιεί και η επίθεση που κατήγγειλε η Αφροδίτη Φράγκου, που κατέθεσε και ως μάρτυρας στη δίκη.

Τα δύο αυτά στοιχεία, η σκληρότητα και η απουσία κάθε μεταμέλειας, δεν είναι πολύ εύκολο να αναιρεθούν, ιδίως με δεδομένο ότι ο θάνατος του Ζακ δεν προήλθε από κάποιο τροχαίο ατύχημα, αλλά από το βίαιο λιντσάρισμα το οποίο δυστυχώς όλοι έχουμε δει. Γι’ αυτό και η αναφορά σε αλτρουισμό από τον συνήγορο, που είπε ότι δεν μπορεί να γυρίσει στη φυλακή επειδή επέδειξε αλτρουισμό και προσπάθησε να βοηθήσει (!), συνιστά πρόκληση και ωμή διαστρέβλωση της πραγματικότητας.

Η φράση ότι πρόκειται για έναν Έλληνα πολίτη που επέδειξε αλτρουισμό, του δικηγόρου κ. Γλύκα, συμπυκνώνει την αντίστροφη όψη της κρίσης που διατυπώνεται με βάση τα κυρίαρχα στερεότυπα. Ο Ζακ λοιπόν να υποθέσουμε ότι άξιζε να πάθει αυτά που έπαθε, με βάση όλα αυτά που του έσουρναν από την τηλεόραση και τις εφημερίδες από τότε μέχρι και σήμερα, ενώ ο δράστης του εγκλήματος ακόμη κι αν έχει τον χαρακτήρα κάποιου που διακόπτει το φαγητό του για να κλωτσήσει έναν άγνωστο μέχρι θανάτου, παραμένει ένας ευυπόληπτος πολίτης, ένας αλτρουιστής Έλλην.

Η αναφορά στην ιθαγένεια έχει προφανώς μία τεχνική νομική σημασία, με την έννοια ότι ο καταδικασθείς είναι γνωστής διαμονής, αλλά ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό εκατοντάδες μετανάστες καταλήγουν στη φυλακή για αδικήματα που ποτέ δεν θα οδηγούσαν σε εγκλεισμό έναν Έλληνα.

Ως προς το οικονομικό σκέλος των επιχειρημάτων, οι συνήγοροι του Χορταριά εξήγησαν την «ανεπανόρθωτη βλάβη» που θα υποστεί με την έκτιση της ποινής του, ανέφεραν ότι χρειάζεται να καταβάλει την επιστρεπτέα προκαταβολή, ότι ούτε η γυναίκα του ούτε τα ενήλικα παιδιά του δεν μπορούν να στηρίξουν τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας που δεν μπορούν να εργαστούν, και μίλησαν για τους υπέργηρους που υποστηρίζονται από τον Χορταριά και μόνο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές είναι οι πολύ οδυνηρές συνέπειες του εγκλεισμού. Να στρέψουμε όμως για λίγο την προσοχή μας στην απέναντι πλευρά. “Δικαίωση” δεν υπάρχει για τους οικείους, ποτέ. Όμως ξέρουμε πια με σιγουριά ότι το ρατσιστικό δηλητήριο που χύθηκε στην περίπτωση του Ζακ, ακριβώς όπως και στην περίπτωση των θυμάτων της Χρυσής Αυγής ή των Σαμπάνη/Φραγκούλη, εν ολίγοις κάθε τέτοιο έγκλημα που μένει χωρίς συνέπειες, ετοιμάζει επόμενα θύματα. Αυτό τουλάχιστον μπορούμε να το αποτρέψουμε.

Από την εποχή των αρχαίων ημών προγόνων, η δικανική ρητορική εντυπωσίαζε γιατί μπορούσε να βρίσκει δύο όψεις σε όλες τις υποθέσεις, ακόμη και εκεί που η πραγματικότητα βόα πως δεύτερη όψη δεν χωρεί. Αυτό ήταν οι “δισσοί λόγοι” των σοφιστών, η ικανότητα να βλέπεις την πραγματικότητα ως νόμισμα που το γυρνάς από την άλλη και ξαφνικά έχεις τον κόσμο ανάποδα. Ξέρουμε ότι έτσι θα πάει η δουλειά, αυτά θα ακούμε από τις 15 Δεκεμβρίου που ξεκινά η δίκη σε δεύτερο βαθμό. Όσο όμως κι αν γυρίζει ο κόσμος ανάποδα για την υπεράσπιση, και τώρα σε σχέση με την αναστολή και μετά στο Εφετείο, θα είμαστε εκεί για να περιγράφουμε τον κόσμο λέγοντας τα θύματα θύματα και τους θύτες θύτες.