«Ο επιζών της γκιλοτίνας ή Η ανάπηρη ελπίδα»

TPP: Μετακομίσατε στη Γαλλία το 2012. Από τότε μέχρι και σήμερα, είδατε σημάδια υποβάθμισης τής κοινωνίας, μιας και πρόκειται για τα λεγόμενα χρόνια της κρίσης και στην Ελλάδα βιώσαμε βίαιες αλλαγές;

Γ.Γλυκοφρύδης: Τη βία της κρίσης την αντιλαμβανόμουν και την αντιλαμβάνομαι μόνο όταν έρχομαι στην Ελλάδα. Στη Γαλλία, και ειδικά εδώ όπου ζω, στο Πουατιέ, δεν αντιλαμβάνομαι ούτε τη βία της αλλά ούτε την κρίση την ίδια. Αν οι άνθρωποι γύρω μου, όποιας υπηκοότητας, δεν συζητούσαν για την κρίση κι αν τα ΜΜΕ δεν αναφέρονταν σε αυτήν, η κρίση θα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Είναι σχεδόν ατιμία το να μιλάς για κρίση στην Ελλάδα και για κρίση στην Γαλλία με την ίδια λέξη και τους ίδιους όρους. Στη μία χώρα ο μισός πληθυσμός είναι στα όρια της φτώχειας ενώ η άλλη είναι η 5^η δύναμη στον κόσμο.

Η Γαλλία χτυπιέται από τις πολιτικές της ΕΕ και όχι από την βαθιά κρίση. Σε αυτές τις πολιτικές της ΕΕ αντιδρούν σφόδρα οι αγρότες ή και άλλες τάξεις, όχι γιατί την νιώθουν στο καθημερινό τους πορτοφόλι με την τρομαχτική, εφιαλτική έννοια που την νιώθει ο Έλληνας, αλλά γιατί την νιώθουν στο λογιστικό πορτοφόλι της φάρμας τους ή της μικρής επιχείρησής τους.

Σας έχει κάνει κάτι εντύπωση σε σχέση με την προεκλογική περίοδο, όπως τη ζείτε τώρα εκεί;

Ο σεβασμός και ο πολιτισμός. Και χρησιμοποιώ αυτές τις δύο λέξεις στην κυριολεξία τους και όχι ως σχήματα λόγου. Πιθανόν να έχω αυτή την εντύπωση συγκρίνοντας με τις γνωστές προεκλογικές περιόδους στην Ελλάδα, ιδίως αυτές τις τελευταίες που το κλίμα ήταν σχεδόν εμφυλιακό. Στη γαλλική επαρχία, οι κουβέντες είναι συνεχείς, έντονες και ο καθένας έχει την άποψή του, όλοι θέλουν να μιλήσουν και να γίνουν Πρόεδροι, οι τόνοι συχνά ανεβαίνουν και ανταλλάσσονται και βαριές κουβέντες, αλλά η ελληνική σφαγή δεν υπάρχει.

Ζείτε σε μια περιοχή που συνήθως εκλέγει «κοιτώντας» προς τα αριστερά. Σε αυτές τις εκλογές, με ποιες σκέψεις στο μυαλό τους θα πάνε ή δεν θα πάνε οι πολίτες στην κάλπη;

Η πόλη Poitiers είναι τουλάχιστον κεντρώα, αν όχι αριστερή. Άλλωστε η έδρα του Σοσιαλιστικού Kόμματος βρίσκεται σε μια πόλη εδώ δίπλα, στην Λα Ροσέλ. Αλλά, ακόμη κι αν η συγκεκριμένη επαρχία είναι παραδοσιακά προς τ’ αριστερά, σε αυτές τις εκλογές η ζυγαριά γέρνει προς τα δεξιά. Και όχι προς την κλασσική δεξιά, πόσω μάλλον τη φιλελεύθερη, αλλά προς τη συντηρητική δεξιά ή και την ακροδεξιά. Κι αυτό το βλέπω κυρίως στους αγρότες, οι οποίοι υποφέρουν από τις πολιτικές της ΕΕ, οι οποίες είναι λες και είναι μελετημένες για άλλες αγορές και κοινωνίες άλλων πλασμάτων σε άλλον πλανήτη, και όχι ανθρώπων στην Γη. Η τάξη αυτή είναι εξαιρετικά θυμωμένη, οπότε ακόμα κι εδώ θα δούμε να ψηφίζουν συντηρητική δεξιά ή ακροδεξιά.

Επίσης, η τάξη των ανειδίκευτων εργατών, προσπαθώντας να επιβιώσει μέσα σε ανταγωνισμούς ελεύθερης αγοράς σχεδόν αμερικανικού επιπέδου, συχνά αναζητά ασφάλεια σε υποσχέσεις της ακροδεξιάς. Εννοείται αυτό. Κάθε απελπισμένος τον ψεύτη θ’ ακούσει. Ως ναρκωτικό για την απελπισία του.

Στην Γαλλία, μην το ξεχνάμε αυτό, υπάρχουν και ευγενείς. Και όχι λίγοι. Είναι πολλοί και ζουν στη διπλανή πόρτα -άσχετα αν η διπλανή πόρτα είναι ένα κάστρο ή αν ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας κατέχει και ένα κάστρο-. Ιδίως στην επαρχία όπου ζω εγώ, αυτό είναι πολύ εμφανές. Αλλά αν αυτό σας μοιάζει ως μία ακόμη αιτία για έναν δρόμο προς την συντηρητική δεξιά ή προς την ακροδεξιά, κάνετε λάθος. Ο φτωχός κόσμος στρίβει προς το ψέμα, όχι ο πλούσιος.

Αν είχατε το δικαίωμα να ψηφίσετε, ποιον θα επιλέγατε;

Έως τώρα, θα ψήφιζα Μακρόν. Γιατί θεωρώ πως ο Μακρόν είναι το σύστημα το ίδιο. Άρα, είναι ένας σίγουρος δρόμος αποφυγής του λεπενισμού αλλά και συνέχισης της ΕΕ, έστω με όλα της τα στραβά. Αλλά εδώ και μία-δυο βδομάδες, είμαι πολύ κοντά στον Μελανσόν. Μπορεί να πέσουν μαχαιριές σε διάφορα πράγματα και να γίνουν τριγμοί, αλλά μία τόσο ξεκάθαρη στροφή προς τ' αριστερά, θα δώσει μια μικρή σφαλιάρα αφύπνισης στις Βρυξέλλες χωρίς τον φόβο του λεπενισμού. Θεωρώ πως η Γαλλία είναι ικανή για τέτοιες σφαλιάρες, το έχει κάνει ξανά στην ιστορία της και μάλιστα με πολύ δυνατότερες από αυτή.

Στην Ελλάδα πολλοί άνθρωποι έζησαν την ελπίδα και σύντομα τη μεγάλη απογοήτευση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με τα social media και τη διάχυση της πληροφορίας είναι δύσκολο, πλέον, κάποιος να μην γνωρίζει τι γίνεται στον κόσμο. Ελπίζουν οι Γάλλοι ότι μπορεί πράγματι κάτι να αλλάξει μέσα από αυτές τις εκλογές; Κατά πόσο επηρεάζονται από το τι γίνεται στις άλλες χώρες;

Βεβαίως και επηρεάζονται από το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο αλλά μην ξεχνάτε: Ποιος είναι ο υπόλοιπος κόσμος; Οι G8; Βεβαίως. Μόνο που ένας από τους G8 είναι η Γαλλία. Οπότε, δεν ελπίζουν απλώς, αλλά θεωρούν πως μπορεί πράγματι κάτι να αλλάξει μέσα από αυτές τις εκλογές, γιατί αν αλλάξουν κάτι οι Γάλλοι στη Γαλλία, θα αλλάξει και στον κόσμο. Είναι υπερδύναμη και το ξέρουν. Άρα η Γαλλία έχει τη δύναμη όχι μόνο να επηρεάσει τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και να τον σπρώξει προς τα εκεί που εκείνη θα επιλέξει.

Μιας και είστε συγγραφέας, τι τίτλο θα βάζατε αυτή τη στιγμή, κοιτώντας γύρω σας το κοινωνικό-πολιτικό τοπίο στη Γαλλία;

Αν ήμουν Γάλλος, θα έβαζα έναν βαρύ, απαισιόδοξο τίτλο: «Ο επιζών της γκιλοτίνας». Ως Έλληνας, θα επέλεγα: «Η ανάπηρη ελπίδα». Ούτως ή άλλως, Γάλλοι και Έλληνες ζουν παρέα με την ίδια γκρίνια, διαφοροποιώντας λίγο τα έκδοχα.

Ζείτε με σκλήρυνση κατά πλάκας, η οποία σας αναγκάζει να χρησιμοποιείτε καμιά φορά αμαξίδιο. Πώς φαντάζεστε την «επόμενη μέρα» με τον κάθε ένα πιθανό νικητή, όσον αφορά τις κοινωνικές παροχές και τα επιδόματα στη Γαλλία;

Με τον Μελανσόν  προβλέπω σιγουριά στις παροχές, αν και φοβάμαι την κακοδιαχείρηση, αν επικρατήσει η αριστερή φαντασίωση του κράτους που γεννά χρήματα. Με τον Μακρόν δεν φοβάμαι κάτι, αν και θεωρώ πως οι ιδιώτες θα μπουν ακόμη περισσότερο μέσα (γιατί στην Γαλλία είναι ήδη) στη διαχείριση της υγείας και του κοινωνικού κράτους. Αυτό δεν είναι κακό πάση θυσία, όπως πολλοί αρτηριοσκληρωτικοί θέλουν να πιστεύουν, αρκεί να είναι υπό αυστηρό έλεγχο, αλλιώς θα γίνει η αμερικανική ζούγκλα. Με τον Φιγιόν φοβάμαι σοβαρά, γιατί είναι ένα βήμα από την Λεπέν, σε κάποια πράγματα. Με την Λεπέν δεν φοβάμαι απλώς. Δεν ξέρω καν αν η χώρα θα είναι ποτέ πια η ίδια είτε για τα ΑμΕΑ είτε για τα μη ΑμΕΑ.

Έχετε ζήσει στη Δυτ. Γερμανία πριν την πτώση του Τείχους, αργότερα στην Ιταλία, την Ελλάδα και τώρα στη Γαλλία. Προς ποια κατεύθυνση βλέπετε τον κόσμο να αλλάζει;

Προς την όπισθεν. Είτε η αριστερά επικρατήσει στις διάφορες ανά τον πλανήτη εκλογικές αναμετρήσεις, είτε η δεξιά, είτε η ακροδεξιά, τα βήματα είναι προς τα πίσω. Η αριστερά θα γυρίσει στις απορριπτικές επιλογές της, θεωρώντας πως για την κατάσταση φταίει το οτιδήποτε σημερινό, ανεξάρτητα αν μέσα στα σημερινά υπάρχει απείρως περισσότερη δημοκρατία από ποτέ άλλοτε στα περισσότερα σημεία του πλανήτη. Η δεξιά θα γυρίσει στον συντηρητισμό της, προσπαθώντας να κατευνάσει τους ψηφοφόρους που θα έχουν πάει στα ακροδεξιά. Και η ακροδεξιά θα γυρίσει εκεί που πάντα ονειρευόταν: στον Μεσαίωνα.

Το πιο αισιόδοξο και το πιο δυστοπικό σενάριο για το αύριο μέσα από τη ματιά σας;

Το πιο αισιόδοξο είναι να γίνει μια αριστερή στροφή, αλλά αυστηρά χωρίς τις αγκυλώσεις που σέρνει η αριστερά. Το πιο δυστοπικό είναι αυτό που μπορεί να συμβεί πριν προλάβω να στείλω αυτές τις απαντήσεις: ένας πυρηνικός πόλεμος.

Έχετε σκεφτεί να αφήσετε την Γαλλία αν βγει η ακροδεξιά Λε Πεν;

Μην ανησυχείτε, δεν θα βγει η Λεπέν. 

*Ο Γιώργος Γλυκοφρύδης εργάστηκε στις κινηματογραφικές ταινίες και στα τηλεοπτικά σίριαλ του πατέρα του Πάνου Γλυκοφρύδη και αργότερα ως β’ βοηθός σκηνοθέτη στον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης. Σήμερα ζει στη Γαλλία όπου εργάζεται ως συγγραφέας.