Ο μήνας που μειώνονται τα τεστ, ενώ αυξάνονται θάνατοι και κρούσματα

«Καλημέρα σας, καλημέρα Σωτήρη, εξαιρετική η ενημέρωση χθες. Θέλω καταρχάς να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι χθες φτάσαμε στον αριθμό των 17.000 τεστ τα οποία έγιναν στην επικράτεια» δήλωνε ο Πρωθυπουργός την δεύτερη ημέρα του Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο σύσκεψης του Μεγάρου Μαξίμου για τον κορονοϊό. Μία δήλωση ψευδεπίγραφη ακόμα και την ώρα που γινόταν, καθώς ο αριθμός μπορεί να ήταν σχεδόν ακριβής, πλην όμως αντίστοιχος δεν είχε καταγραφεί όλο το προηγούμενο διάστημα, με τον μέσο όρο των διενεργηθέντων τεστ να μην ξεπερνάει τις 14.000 καθημερινά.

Ο αριθμός που ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη σύσκεψη ήταν σχεδόν ακριβής, καθώς την προηγούμενη ημέρα είχαν ανακοινωθεί από τον ΕΟΔΥ συνολικά 16.979 διενεργηθέντα τεστ, με τα 207 εξ αυτών θετικά. Παράλληλα όμως, η είδηση της ημέρας για τα τεστ έλεγε πως το σημαντικότερο κέντρο διεξαγωγής τεστ στη χώρα, το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας ανακοίνωνε πως από την προηγούμενη ημέρα «δεν δύναται να πραγματοποιεί το Μοριακό Έλεγχο του Covid-19». Αιτία ήταν η «αλόγιστη χρήση των εξετάσεων» όπως ανακοίνωνε ανερυθρίαστα ο εκτεθειμένος επικεφαλής του ΕΚΕΑ, Παναγιώτης Κατσίβελας. Το Κέντρο θα επανερχόταν μετά τις 8 Σεπτεμβρίου, ενώ μέχρι τότε η κυβέρνηση αποφάσισε την αποστολή των δειγμάτων σε «άλλα συνεργαζόμενα εργαστήρια ελέγχου».

Έκτοτε, τα στοιχεία για την πορεία της πανδημίας είναι αποκαρδιωτικά και ζοφερά για το μέλλον. Μόνο τον Σεπτέμβριο έχουν καταγραφεί κάτι λιγότερο από το ένα τρίτο των θανάτων στη χώρα μας από κορονοϊό, με 117 από τους συνολικά 383 ανθρώπους που έχουν χάσει τη ζωή τους από τον περασμένο Μάρτιο. Παράλληλα, τον ίδιο μήνα έχουν καταγραφεί και σχεδόν τα μισά από τα νέα κρούσματα κορονοϊού, με 7.452 θετικά τεστ τη Δευτέρα σε σύνολο 17.707 θετικών τεστ από την έναρξη της πανδημίας.

«Εξακολουθούμε να έχουμε ένα πολύ χαμηλό positivity rate, δηλαδή θετικά κρούσματα ανά αριθμό τεστ, κάτι το οποίο εκλαμβάνω ως μία θετική εξέλιξη» θα δήλωνε ακόμα στη σύσκεψη της 2ας Σεπτεμβρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Παρατηρώντας ωστόσο την πορεία των στοιχείων που δημοσιεύει καθημερινά ο ΕΟΔΥ, εύκολα διαπιστώνει κανείς ένα στοιχείο που κάθε άλλο παρά καθησυχάζει για το «πολύ χαμηλό positive rate» το οποίο εκθείαζε ο Πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά λοιπόν, τον περασμένο Αύγουστο, όταν η πορεία εξάπλωσης του ιού είχε ξεκινήσει να παίρνει ξανά τα πάνω της, ο συνολικός αριθμός των τεστ που διενεργήθηκαν στον πληθυσμό ήταν σχεδόν 420.000, με τον καθημερινό μέσο όρο να φτάνει τα 13.533 διενεργηθέντα τεστ και με το σύνολο των καταγεγραμμένων νέων κρουσμάτων να φτάνει τα 5.994. Ο αντίστοιχος αριθμός του Σεπτεμβρίου -δύο ημέρες πριν την εκπνοή του- προκύπτει κατά πολύ μικρότερος. Συνολικά μέχρι σήμερα έχουν ανακοινωθεί 335.327 τεστ, με τον καθημερινό μέσο όρο να υπολογίζεται στα 11.976, αριθμός αισθητά μικρότερος σε σχέση με εκείνον του προηγούμενου μήνα, ενώ η εικόνα δεν αλλάζει ακόμα και εάν προσθέσουμε τα σχεδόν 10.000 rapid test που έχουν διενεργηθεί τις τελευταίες ημέρες.

Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει είναι πως ενώ το ποσοστό θετικών δειγμάτων επί των συνολικών τεστ τον Αύγουστο υπολογιζόταν στο 1,8%, τον Σεπτέμβριο έχει ήδη εκτιναχθεί στο 2,35%. Με λίγα λόγια, το «πολύ χαμηλό positivity rate» που επικαλούνταν ο Πρωθυπουργός, δεν προκύπτει και τόσο χαμηλό, αφού τα θετικά κρούσματα αυξάνονται παρά το γεγονός πως τα τεστ μειώνονται ολοένα και περισσότερο.

Αξίζει να σημειωθεί πως την ώρα που καταγράφονταν τα παραπάνω στοιχεία, υπήρχαν φωνές όπως του προέδρου της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλη Γιαννάκου, και του λοιμωξιολόγου και μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Μάριου Λαζανά, που διαπίστωναν το γεγονός πως τα διενεργηθέντα τεστ μειώνονταν, παρότι για να εντοπιστούν τα ασυμπτωματικά και μη περιστατικά είναι απαραίτητα τα μαζικά τεστ. Μάλιστα, ο δεύτερος είχε διαμηνύσει πως εάν τα κρούσματα αυξηθούν «φθάσουν τα 500, 600, 700 ημερησίως, θα έχουμε δραματικές εικόνες».

Ωστόσο, τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες και λοιπά συμπολιτευόμενα μέσα επέλεγαν να προβάλλουν καθησυχαστικές δηλώσεις όπως του επικεφαλής του ΕΟΔΥ, Παναγιώτη Αρκουμανέα, που υποστήριζε πως «πήραμε μεγάλο αριθμό τεστ» που «κατατάσσουν τη χώρα μας μεταξύ των πρώτων χωρών διενέργειας τεστ ανά 100.000 κατοίκους στην Ευρώπη», ή του υπουργού Τουρισμού, Χάρη Θεοχάρη, που πανηγύριζε στη Βουλή για την «θεαματική αύξηση του ημερησίου αριθμού των διενεργηθέντων τεστ». Σημειώνεται πως ο δεύτερος προχωρούσε σε αυτή τη δήλωση ακριβώς την επαύριον της σοκαριστικής ανακοίνωσης του πολυήμερου λουκέτου του ΕΚΕ, και ενώ ο αριθμός των τεστ που ανακοίνωνε ο ΕΟΔΥ μειωνόταν, ενώ ακόμα και σήμερα, ο υπουργός Υγείας επαίρεται για τα «στοχευμένα τεστ».

Τη Δευτέρα, ο αριθμός των 6.107 τεστ που ανακοινώθηκαν ήταν ένας από τους μικρότερους από τα τέλη του περασμένου Ιουλίου, ενώ ενδεικτικά, ακόμα και τις ημέρες του κλειστού ΕΚΕΑ, ο αριθμός των τεστ που ανακοίνωνε ο ΕΟΔΥ δεν έπεφτε κάτω από τις 10.000. Τα στοιχεία προβληματίζουν ακόμα περισσότερο, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη τις δηλώσεις της πρώην προέδρου του ΕΚΕΑ, Χάρις Ματσούκα, η οποία στα τέλη του Αυγούστου δήλωνε στο ρ/σ «Στο Κόκκινο» πως ο αριθμός των τεστ που ανακοινώνεται από τον ΕΟΔΥ «είναι υπέρογκος σε σχέση με την αίσθηση που υπάρχει στους ανθρώπους του χώρου για την διαθεσιμότητα των αντιδραστηρίων και το δυναμικό των εργαστηρίων».

Ενδεικτική του προβληματισμού που προκαλούν τα στοιχεία είναι κατά πως φαίνεται και η ανάρτηση του καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, Μανώλη Δερμιτζάκη, που προχωράει στη σύγκριση των στοιχείων που δίνει στη δημοσιότητα η χώρας μας, με μία αντίστοιχων μεγεθών πληθυσμού:

«Έτσι για να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα. Τελευταίες 3 ημέρες:
Ελβετία: 782 ταυτοποιημένα κρούσματα, 2 θάνατοι
Ελλάδα: 802 ταυτοποιημένα κρούσματα, 14 θάνατοι
Το ίδιο ισχύει και σε συγκρίσεις με άλλες χώρες και επίσης ισχύει και για προηγούμενες ημέρες και εβδομάδες.
*Σημείωση: Ελλάδα και Ελβετία κάνουν περίπου τα ίδια τεστ την ημέρα.
Σας φαίνεται κάτι περίεργο;» ανέφερε στην ανάρτησή του ο καθηγητής, επιβεβαιώνοντας τον διάχυτο προβληματισμό στις τάξεις των επιστημόνων.

Κλείνοντας, αρκεί να υπενθυμίσουμε πως δύο από τις έξι συστάσεις που έδωσε από την πρώτη στιγμή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ήταν «Εφαρμόστε ένα σύστημα για να βρείτε κάθε ύποπτο κρούσμα σε επίπεδο κοινότητας», και «Αυξήστε τη δυνατότητα και την πρόσβαση σε τεστ για τον ιό». Ενώ ακόμα πιο ξεκάθαρα, στα μέσα Μαρτίου, ο επικεφαλής του Οργανισμού, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς διαμήνυε πως «Όλες οι χώρες θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγχουν όλα τα ύποπτα κρούσματα, δεν μπορούν να πολεμούν αυτή την πανδημία με τα μάτια τους δεμένα», υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο της ιχνηλάτησης των κρουσμάτων.

Κατά πως φαίνεται, εκτός από τα χέρια των γιατρών και των νοσηλευτών που διαμαρτύρονται για την ελλιπή προετοιμασία του συστήματος υγείας, σύντομα θα παίζουμε και τυφλόμυγα.

ΥΓ. Τέλος, ένα στοιχείο που προβληματίζει από το ξέσπασμα της πανδημίας είναι οι καθημερινές ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ με τα στοιχεία για την πορεία εξάπλωσής της. Στοιχεία που ουσιαστικά περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες μόνο για τον αριθμό των θετικών κρουσμάτων, των διασωληνωμένων και των θανάτων, με τις υπόλοιπες πληροφορίες είτε να μην ανακοινώνονται, είτε να ανακοινώνονται με τρόπο προβληματικό, όπως είναι ο αριθμός διενεργηθέντων τεστ, που καθημερινά απλώς παρατίθεται ένας συνολικός αριθμός των τεστ που έχουν διενεργηθεί από την πρώτη ημέρα της πανδημίας.
Στοιχεία που θα ήταν αδύνατο να τα παρακολουθήσει κανείς με συνέπεια και ακρίβεια, εάν δεν υπήρχαν πρωτοβουλίες όπως αυτή του χρήστη του Twitter @Nyros, ο οποίος έχει κατασκευάσει έναν λεπτομερέστατο πίνακα ο οποίος ανανεώνεται καθημερινά με τα αναλυτικά στοιχεία του ΕΟΔΥ.