Το πρωί του Σαββάτου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε μαζί με την κόρη του σε φαρμακείο της Καλλιθέας, «προκειμένου να προμηθευτεί self-test ενόψει του ανοίγματος των σχολείων, τη Δευτέρα», όπως ανέφερε μεταξύ άλλων το ενημερωτικό σημείωμα στην ιστοσελίδα του πρωθυπουργού. Μία εικόνα οικογενειακή και συμβολική, ο πρωθυπουργός μαζί με την κόρη του σε ένα μικρό φαρμακείο, στο πλαίσιο της επικοινωνιακής υποστήριξης της αμφίβολης διαδικασίας των εν λόγω self tests, που όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε πλήθος σχολίων, με αρκετά εξ αυτών μικροπολιτικά, έως και πικρόχολα.

Το ίδιο το ζήτημα των self tests έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις σε όλο το φάσμα της κοινωνίας, στους φαρμακοποιούς, στους υγειονομικούς, στους εκπαιδευτικούς, σε γονείς και μαθητές, καθώς έχει αναλυθεί πως παρά το «σήμα ασφάλειας» που εκπέμπει η κυβέρνηση, η διάθεση τέτοιων τεστ την ώρα που η κοινωνία ανοίγει εν μέσω ενός πρωτοφανούς τρίτου κύματος του κορονοϊού στη χώρα μας, εγκυμονεί πολύ μεγαλύτερους και απειλητικότερους κινδύνους από το ενδεχόμενο προσδοκώμενο όφελος.  Το αυτό αναλύθηκε ήδη σε σχετικό ρεπορτάζ, και εν πάση περιπτώσει, μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες ο αντίκτυπος στην κοινωνία και την επιδημιολογική κατάσταση της χώρας.

Όχι ακόμα ένα «Σκοιλ Ελικικου» φιάσκο

Ωστόσο, πέρα από τα σχόλια για το πως βρέθηκε ο πρωθυπουργός να αναζητεί self test σε φαρμακείο μίας λαϊκής γειτονιάς των νοτίων προαστίων ή για τον «στημένο» διάλογο με τους φαρμακοποιούς του καταστήματος της Καλλιθέας, η ίδια η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο εν λόγω φαρμακείο αποκάλυψε πως πράγματι το φαρμακείο λειτουργούσε παράτυπα (και όχι παράνομα, όπως αναπαράγεται στα κοινωνικά δίκτυα) εκείνη την ημέρα, υποκρύπτοντας ένα ακόμα πιο συμβολικό και αντικοινωνικό μήνυμα.

Για να γίνει κατανοητό το τι συνέβη, θα πρέπει αρχικά να κάνουμε μία μικρή αναδρομή στα των ωραρίων των φαρμακείων τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας:

  • Αυτό που ίσχυε μέχρι το 2014 ήταν ένα αυστηρό ωράριο, από τις 8 το πρωί ως τις 14.00 το μεσημέρι και από τις 17.00 μέχρι τις 20.00 τις καθημερινές, σαββατοκύριακο κλειστά, όπως και τα απογεύματα Δευτέρας και Τετάρτης, με ανοιχτά μόνο τα εφημερεύοντα. Η ανατροπή αυτής της κατάστασης βρισκόταν ψηλά στις απαιτήσεις της τρόικα από το 2011 και έπειτα, με τις αντιδράσεις των πολλών μικρών φαρμακείων ανά την επικράτεια, μεγάλες.
  • Ύστερα ήρθε η κυβέρνηση Σαμαρά. Με τον υπουργό Υγείας Ανδρέα Λυκουρέντζο να ξεκινά τη «μεταρρύθμιση», και με τον Άδωνι Γεωργιάδη να την ολοκληρώνει ενάμιση χρόνο αργότερα, το 2014 επιβλήθηκε τελικά η πλήρης απελευθέρωση ωραρίου. Μία κατάσταση που καταδίκαζε τα μικρότερα φαρμακεία ως θύματα ενός εξαιρετικά αθέμιτου ανταγωνισμού, απέναντι στα 600-1.000 μεγάλα φαρμακεία που είχαν τη δυνατότητα να λειτουργούν με τέτοιους όρους, δηλαδή να λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο. Μία λειτουργία που φαντάζει αδύνατη για ένα συνοικιακό φαρμακείο, που βασίζεται πολλές φορές ακόμα και σε έναν μόνο εργαζόμενο.
  • Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια και πιο συγκεκριμένα να κηρυχθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η λεγόμενη «μεταμνημονιακή περίοδος», ώστε με τα χίλια ζόρια να ρυθμιστεί το τοπίο με όρους ελαφρώς λιγότερο αθέμιτου ανταγωνισμού. Τότε, τον Αύγουστο του 2018, θεσπίστηκε για τις καθημερινές ωράριο μέχρι το πολύ τις 21.00 το βράδυ, από τις 8 έως τις 20.00 τα Σάββατα, Κυριακές και αργίες κλειστά. Έτσι, προβλέφθηκε πως όποιο φαρμακείο επιθυμεί να λειτουργεί εκτός του παραπάνω ωραρίου, οφείλει να το δηλώνει στον Φαρμακευτικό Σύλλογο εκ των προτέρων, ανά δύο μήνες. Διαφορετικά, προβλέπεται να περάσει από το πειθαρχικό συμβούλιο του φαρμακευτικού συλλόγου στον οποίο υπάγεται και να του επιβληθεί πρόστιμο. Θα πρέπει να σημειωθεί πως ακόμα και όταν πέρασε αυτή η εξαιρετικά μετριοπαθής και αδύναμη «ρύθμιση», ήταν τα ίδια ισχυρά συμφέροντα που αντιδρούσαν, προειδοποιώντας μάλιστα πως «τώρα που θα έρθει ο Μητσοτάκης, θα δείτε».

Και κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα και την επίσκεψη του πρωθυπουργού σε ένα συνοικιακό φαρμακείο.

Σύμφωνα με την σχετική λίστα που δημοσιεύει ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής (ΦΣΑ) στην ιστοσελίδα του, για το δίμηνο Μάρτιος – Απρίλιος του 2021, το συγκεκριμένο φαρμακείο έχει δηλώσει ως ωράριο λειτουργίας από Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 8 το πρωί έως τις 20.00 το βράδυ, χωρίς πρόβλεψη για λειτουργία το Σάββατο. Με μία απλή αναζήτηση στη σχετική λίστα, θα διαπιστώσει κανείς πως άλλα φαρμακεία της περιοχής έχουν προνοήσει να δηλώσουν και Σαββατιάτικη λειτουργία των καταστημάτων του. Το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων της Αττικής για το δίμηνο Μαρτίου – Απριλίου δηλώθηκε έως τις 31 Ιανουαρίου, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο φαρμακείο δεν έχει δηλώσει ως ημέρα λειτουργίας το Σάββατο ούτε στη λίστα του ΦΣΑ του προσεχούς διμήνου, Μαΐου – Ιουνίου.

Όπως προαναφέρθηκε, η λειτουργία ενός φαρμακείου εκτός δηλωμένου ωραρίου δεν είναι παράνομη, αλλά μόνο παράτυπη, με τη σχετική νομοθεσία να προβλέπει την παραπομπή ενός φαρμακείου που διαπράττει την παρατυπία στο πειθαρχικό όργανο του φαρμακευτικού συλλόγου, καθώς και την επιβολή προστίμου έως και 3.000 ευρώ. Αυτό ισχύει για την λειτουργία μέσα στα πλαίσια του ωραρίου που προβλέπει ο νόμος, και όχι για τη λειτουργία Κυριακές και αργίες που παραμένει παράνομο. Μάλιστα, είναι γεγονός πως αυτή η πρακτική -να λειτουργεί δηλαδή ένα φαρμακείο σε ωράριο που δεν έχει δηλώσει στον σχετικό κατάλογο του φαρμακευτικού συλλόγου- ακολουθείται από αρκετά φαρμακεία, ακυρώνοντας παρατύπως και στην πράξη την αναγκαία δήλωση ωραρίου.

Η ίδια η παρατυπία αυτή είναι ενδεικτική του μπάχαλου που επικρατεί αυτή τη στιγμή στον χώρο, καθώς υποτίθεται πως η ισχύουσα νομοθεσία υπάρχει για να μην κάνει ο κάθε φαρμακοποιός ότι θέλει. Το γεγονός πως ο πρωθυπουργός βρέθηκε σε ένα κατάστημα που λειτουργεί υπό αυτό το πλαίσιο, όχι μόνο δρα νομιμοποιητικά για την παραπάνω πρακτική, αλλά αποκαλύπτει και την υποκρισία της ίδιας της επίσκεψης σε ένα συνοικιακό φαρμακείο. Διότι, ενώ η παρουσία του σε ένα μικρό φαρμακείο της Καλλιθέας επιχειρεί να εκπέμψει επικοινωνιακά το μήνυμα της υποστήριξης των συνοικιακών καταστημάτων, η πολιτική του στηρίζει τις επιταγές της τρόικα για την ισχυροποίηση των μεγάλων φαρμακείων, τα οποία αδυνατούν να συναγωνιστούν φαρμακεία όπως αυτό της Καλλιθέας.

Τέλος, αναφορικά με την ίδια την υπόθεση του rapid tests, αξίζει να αναφερθεί ένα ακόμα σημείο, ενδεικτικό και αυτό της σημερινής κατάστασης στον κλάδο. Σύμφωνα με πληροφορίες του TPP, πριν τη νομοθέτηση της κυβέρνησης για την παροχή των λεγόμενων «self tests» υπήρξαν ισχυρές πιέσεις από τα μεγάλα φαρμακεία να επιτραπεί να γίνονται τεστ εντός φαρμακείων. Ήταν οι ακόμα μεγαλύτερες αντιδράσεις των φαρμακευτικών συλλόγων αυτές που τελικά απέτρεψαν μία τέτοια πρόβλεψη, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναγκαστεί να αφαιρέσει την επίμαχη παράγραφο στον νόμο που το επέτρεπε. Ωστόσο, παρότι πλέον απαγορεύεται από τον νόμο, αρκετοί είναι οι φαρμακοποιοί που έχουν δεχθεί να κάνουν το τεστ εντός φαρμακείου εν είδει «επίδειξης» για τις τηλεοπτικές κάμερες, γεγονός κατά τις ίδιες πληροφορίες, θα τους φέρει τελικά απολογούμενους στο πειθαρχικό του φαρμακευτικού συλλόγου.

Τελικά, ούτε μέχρι το φαρμακείο δεν μπορεί να πάει ο πρωθυπουργός χωρίς να παραβιάζονται κάποια μέτρα;