Των Νικόλα Λεοντόπουλου και Παύλου Ζαφειρόπουλου
Στις 27 Δεκεμβρίου 2013 το Helvetia One, ένα bulk carrier με σημαία Λιβερίας έδενε στο λιμάνι του Μπαντάρ Ιμάν Χομενεΐ, στο Ιράν. Η χρονιά του 2013 έφτανε στο τέλος της, και για τον Έλληνα εφοπλιστή / επιχειρηματία / τραπεζίτη / μιντιάρχη Βίκτωρα Ρέστη αυτό δεν μπορούσε παρά να είναι καλό νέο αν σκεφτεί κανείς ότι το 2013 πέρασε τέσσερις μήνες σε ένα κελλί φυλακής σα να ήταν ένας οποιοσδήποτε πολίτης.
Το άλλο καλό νέο των ημερών ήταν ότι οι δικηγόροι του κ. Ρέστη έφτασαν κοντά σε έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό που θα του έλυνε ένα άλλο πρόβλημα: Εδώ και μήνες ο εφοπλιστής βρισκόταν στο στόχαστο του αμερικανικού αντι-ιρανικού λόμπι UANI (United Against Nuclear Iran / Ενωμένοι Απέναντι στο Πυρηνικό Ιράν) που τον κατηγορούσε ότι κάνει δουλειές με το Ιράν – δυσάρεστη κατηγορία για έναν επιχειρηματία με εταιρεία στο χρηματιστήριο Nasdaq της Νέας Υόρκης. Όμως, στο παραένα από την τελική υπογραφή του συμβιβασμού, ο αμερικανός «χωροφύλακας» αντιλήφθηκε πως το Helvetia One, συμφερόντων Ρέστη, βρισκόταν αγκυροβολημένο σε Ιρανικό λιμάνι. Λίγες μέρες αργότερα, το ίδιο συνέβη με ένα άλλο πλοίο του Ρέστη, το Bergen Max, στο ίδιο λιμάνι…
Ο συμβιβασμός δεν υπογράφτηκε ποτέ. Αντ’αυτού, το UANI ξαναπέρασε στην επίθεση. Από τα έγγραφα που ως τώρα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, προκύπτει ότι:
α. Ο όμιλος Ρέστη επί μήνες αρνιόταν κατηγορηματικά ότι έχει οποιαδήποτε επιχειρηματική σχέση με το Ιράν αλλά τρία πλοία του έκαναν συνολικά οκτώ τουλάχιστον ταξίδια στο Ιράν από το 2012 ως και το 2014. Η πλευρά του επιχειρηματία λέει πως τα πλοία αυτά μετέφεραν «ανθρωπιστική βοήθεια στο λαό του Ιράν» και συνεπώς δεν εμπίπτουν στις κυρώσεις.
β. Ο όμιλος Ρέστη αποπειράθηκε να εξαγοράσει τη σιωπή της αμερικανικής οργάνωσης, προσέφερε χρήματα στο UANI και τον επικεφαλής του. Η πλευρά Ρέστη αρνείται ότι συνέβη κάτι τέτοιο.
Το αξιοπερίεργο είναι πως το αμερικανικό λόμπι, αφού επί μήνες διέσυρε τον Ρέστη με τα χειρότερα λόγια, τελικά δέχτηκε την πρόταση «εξαγοράς». Όμως, την τελευταία στιγμή υπαναχώρησε όταν, όπως λέει, διαπίστωσε πως πλοία του εφοπλιστή ακόμα και τώρα συναλλάσσονται με το Ιράν.
«Το μεγαλύτερο λόμπι εναντίον του Ιράν»
Η αμερικανική οργάνωση UANI σύμφωνα με την ιστοσελίδα της έχει ως στόχο «να αποτρέψει το Ιράν από το να εκπληρώσει την φιλοδοξία του να γίνει η τοπική υπερδύναμη που θα κατέχει πυρηνικά όπλα». Στην ουσία κάνει λόμπινγκ εναντίον του Ιράν, βασιζόμενη στην επιρροή που ασκούν τα πρόσωπα που την απαρτίζουν αλλά και στα ευρύτερα γεωπολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που επιθυμούν ένα Ιράν αποκλεισμένο από τον υπόλοιπο κόσμο.
Επικεφαλής της οργάνωσης είναι ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, επί Τζορτζ Μπους του Μικρού, Μαρκ Γουάλας, ενώ θέση στο συμβούλιο έχει ο Μέιρ Νταγάν, πρώην επικεφαλής της Μοσάντ για μια δεκαετία. Στη δημιουργία της οργάνωσης ιδρυτικό ρόλο έπαιξαν o Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, o απεσταλμένος του Κλίντον στη Μέση Ανατολή Ντένις Ρος και ο Τζέiμς Γούλσει, πρώην επικεφαλής της CIA. Σύμφωνα με ιρανική πηγή που παραθέτει το ίδιο το UANI στον ιστότοπό του, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχάμεντ Τζαφάντ Ζαρίντ αποκάλεσε τον Αύγουστο του 2013 το UANI ως «το μεγαλύτερο ενεργό λόμπι εναντίον του Ιράν».
Τον Μάιο του 2013 το UANI υποστήριξε ότι η εταιρία EST (Enterprises Shipping and Trading), της οποίας ο Βίκτωρας Ρέστης ήταν Πρόεδρος, συναλλασσόταν με το Ιράν παραβιάζοντας τις διεθνείς κυρώσεις. Η αμερικανική οργάνωση είχε μάλιστα συνδέσει τον κ. Ρέστη με έναν άλλον Έλληνα εφοπλιστή, τον Δημήτρη Καμπή, εναντίον του οποίου έχουν απαγγελθεί κατηγορίες από τις ΗΠΑ για παραβίαση των κυρώσεων. Σύμφωνα με τo UANI, κομβικό ρόλο στο όλο σχήμα μεταξύ Καμπή και Ιράν έπαιζε η τράπεζα FBB του Ρέστη ως αποδέκτης Ιρανικών κεφαλαίων, και όχι οι ναυτιλιακές του δραστηριότητες.
Ο όμιλος Ρέστη είχε αρνηθεί κάθε σχέση τόσο με το Ιράν όσο και με τον Καμπή, χαρακτηριζόντας τα δήθεν πειστήρια του UANI ως πλαστά και κατηγορώντας την οργάνωση πως έχει εξαπολύσει καμπάνια σπίλωσης εναντίον του. Σε συνέντευξή του μάλιστα τον Μάιο του 2013 στην έγκυρη ναυτιλιακή επιθεώρηση TradeWinds, ο Βίκτωρας Ρέστης επικαλέστηκε το θρήσκευμα της μητέρας του, κάνοντας αναφορά και το μίσος του ηγέτη του Ιράν για τους Εβραίους. «Η μητέρα μου είναι Εβραία και έτσι αυτό είναι ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Αυτή η κατάσταση χτυπά στην καρδιά της ψυχής της, των πεποιθήσεών της. Αυτός είναι ο λόγος που βρίσκω αυτές τις επιθέσεις τόσο άσχημες».
Αγωγή στη Νέα Υόρκη, σύλληψη στην Αθήνα
Είμαστε πλέον στο καλοκαίρι του 2013. Στις 22 Ιουλίου του 2013 ο όμιλος Ρέστη κατέθεσε αγωγή εναντίον του UANI για συκοφαντική δυσφήμιση ζητώντας 2 δισεκατομμύρια δολάρια αποζημίωση. Μια μέρα αργότερα, στην Αθήνα, ο άλλοτε κραταιός επιχειρηματίας συλλαμβάνεται για την υπόθεση της τράπεζας FBB με τις κατηγορίες του ξεπλύματος χρήματος και της υπεξαίρεσης. Η χρονική σύμπτωση των δύο υποθέσεων κάνει ορισμένους σχολιαστές στα ελληνικά ΜΜΕ (π.χ. Έθνος) να μιλήσουν, χωρίς πάντως να έχουν κάποια τεκμηρίωση γι αυτό, για αμερικανική παρέμβαση στην ελληνική κυβέρνηση με σκοπό να τεθεί νοκάουτ ο Έλληνας επιχειρηματίας. Ο Ρέστης θα προφυλακιστεί, αντίθετα με πολλούς άλλους κατηγορούμενους για οικονομικά εγκλήματα στη χώρα μας, και θα μείνει στη φυλακή ως τον Δεκέμβριο του 2013.
Με την αποφυλάκισή του, η παγωμένη ως εκείνη τη στιγμή υπόθεση με το Ιράν ξαναπαίρνει ζωή. Οι δύο πλευρές από την απόλυτη έχθρητα φτάνουν πολύ κοντά στο συμβιβασμό, μετά από συναντήσεις με τον Γουάλας στο Μανχάταν και το Αμπού Ντάμπι. Και ξαφνικά όλα καταρρέουν. Η ναυτιλιακή επιθεώρηση TradeWinds εξιστορεί το πώς – το αναλυτικό ρεπορτάζ στο σάιτ του Tradewinds με συνδρομή ή ελεύθερο μέσω του UANI. Με επιστολή προς τον δικαστή που έχει αναλάβει την υπόθεση το UANI σπάει τη διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού επειδή βρήκε αποδείξεις ότι ο Ρέστης έλεγε ψέματα αναφορικά με τις σχέσεις του με το Ιράν στο παρελθόν αλλά ακόμα και τώρα.
Πράγματι, στην αλληλογραφία μεταξύ των δύο μερών (pdf), η πλευρά Ρέστη παραδέχεται πως τρία φορτηγά πλοία της EST (τα Bergen Max, Helvetia One και African Wildcat) έδεσαν σε Ιρανικά λιμάνια σε οκτώ περιπτώσεις. Το Helvetia One παρέμεινε στο λιμάνι Μπαντάρ Ιμάν Χομεινεΐ τουλάχιστον ως τις 7 Φεβρουαρίου. Στο λιμάνι αυτό δραστηριοποιείται η εταιρεία Tidewater Middle East Co, η οποία τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την ΕΕ θεωρείται εταιρεία βιτρίνα για την κυβέρνηση της Τεχεράνης, και ως εκ τούτου, εμπίπτει στις αποφάσεις περί κυρώσεων. Ως τώρα πάντως δεν υπάρχουν στοιχεία πως τα πλοία του Ρέστη συναλλάχθηκαν με την εν λόγω εταιρεία.
Οι δικηγόροι της ναυτιλιακής εταιρείας του ομίλου Ρέστη ισχυρίζονται τώρα ότι αυτές οι καταπλεύσεις δεν αποτελούν παραβίαση των διεθνών κυρώσεων αφού τα φορτηγά πλοία μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια. Συγκεκριμένα η επιστολή του ομίλου Ρέστη προς την επιθεώρηση Tradewinds αναφέρει: «Ο κύριος Γουάλας γνωρίζει πολύ καλά ότι οι αποστολές αυτές έγιναν στο πλαίσιο συμφωνιών ναύλωσης με εμπορικές εταιρείες που σύμφωνα με την ιστοσελίδα του UANI έχουν άδεια από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον Ιρανικό λαό».
Απόπειρα εξαγοράς του κύριου πρέσβη
Η κατάρρευση του συμβιβασμού έφερε στο φως τις λεπτομέρειες που οδήγησαν σε αυτόν. Το UANI ισχυρίζεται ότι η EST προσπάθησε να εξαγοράσει την αμερικανική οργάνωση – χωρίς βέβαια να εξηγεί γιατί αρχικά δέχθηκε πρόθυμα αυτή την “εξαγορά”: «Ο ενάγων [Ρέστης] προκειμένου το UANI να υιοθετήσει αυτόν τον ψευδή ισχυρισμό και “να κάνει ότι δεν βλέπει ” προσέφερε, πέραν της χορήγησης 400.000 δολαρίων προς το UANI, προσωπική αμοιβή στον πρέσβη Γουάλας για υπηρεσίες που εκείνος θα προσέφερε ως μέλος του Δ.Σ. της εταιρίας Golden Energy» [που ελέγχεται από τον Βίκτωρα Ρέστη].
Η EST απάντησε χθες (11.2.2014) με ανακοίνωση στην οποία αρνείται τις κατηγορίες: «Παρά τους ισχυρισμούς του UANI είναι απόλυτα αναληθές ότι η EST προσέφερε οποιαδήποτε δωρεά στο UANI ή πληρωμή στον CEO του, κ. Γουάλας». Η EST προσθέτει, πιθανόταντα με ειρωνία, πως είναι έτοιμη «να καταβάλει μια συνεισφορά ως αντίκρυσμα για τα σημαντικά νομικά έξοδα» που θα χρειαστεί να ξοδέψει το UANI εξαιτίας της αγωγής.
Η EST παραδέχεται ότι προσέφερε στον πρώην διπλωμάτη και CEO του UANI θέση στο Δ.Σ. της θυγατρικής Golden Energy αλλά αυτό έγινε προς επίδειξη της «πλήρους υποστήριξης» του ομίλου στην αποστολή του UANI και για να έχει την ευκαιρία ο Γουάλας να δει από πρώτο χέρι πώς λειτουργούν τα τάνκερ και πως η συγκεκριμένη εταιρεία δεν εμπλέκεται σε παράνομο εμπόριο… H EST επιμένει πως η θέση για τον Γουάλας ήταν χωρίς αμοιβή και πως η ίδια δεν προσέφερε κανένα χρηματικό ποσό στο UANI.
Το κακό για την πλευρά Ρέστη είναι πως σε δύο από τα προσχέδια που ο δικηγόρος της έστειλε προς το UANI γίνεται αναφορά στη «χορηγία» των 400.000 δολαρίων.