Της Βασιλικής Σιούτη
Αρκετά εύγλωττα είναι αλήθεια, που περιγράφουν το υπαρκτό θέμα της συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με τη ΔΗΜΑΡ που δρομολογείται. Άλλωστε ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Βίτσας χαιρέτησε ως θετική την απόφαση της ΔΗΜΑΡ για σχηματισμό προοδευτικής κυβέρνησης στην οποία θα εργαστούν μαζί.
Λίγες μέρες πριν, μόλις την περασμένη εβδομάδα, είχαμε διαβάσει ρεπορτάζ με τίτλους όπως: «Σκουρλέτης: Ποιος είναι ο Λαπαβίτσας;» και «Σκουρλέτης: Μα ο Λαπαβίτσας είναι του Αλαβάνου». Αφορμή για τα ρεπορτάζ αυτά ήταν η επίθεση που εξαπέλυσε ο εκπρόσωπος τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Πάνος Σκουρλέτης, εναντίον του γνωστού αριστερού οικονομολόγου Κώστα Λαπαβίτσα.
Ο Π.Σκουρλέτης, σε μια προφανή απόπειρα «αποκήρυξης» του Κ.Λαπαβίτσα, ισχυρίστηκε -αναληθώς- ότι στις εκλογές είχε υποστηρίξει τον Αλέκο Αλαβάνο, ενώ είναι γνωστή η δημόσια (αλλά κριτική) στήριξη του στο ΣΥΡΙΖΑ με δηλώσεις και συνεντεύξεις .
Ο Κ.Λαπαβίτσας ωστόσο, παρά τις επιφυλάξεις που εκφράζει από την πρώτη στιγμή, επιμένει να υποστηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι «εκεί ακουμπάει η ελπίδα του κόσμου», αφού καμία άλλη πρόταση φιλολαϊκής διακυβέρνησης δεν υπάρχει για την ώρα.
Ο Κ. Λαπαβίτσας επιμένει επίσης και στο διάλογο με τις δυνάμεις της αριστεράς για τον οποίο μιλάει ο ΣΥΡΙΖΑ- αν και δεν είναι πλέον σίγουρο ούτε αν τον εννοεί, ούτε εάν αυτός τον συμπεριλαμβάνει. Εκείνος ωστόσο, παίρνοντας στα σοβαρά την πρόσκληση της Κουμουνδούρου για συμπαράταξη με τις δυνάμεις της αριστεράς για μια κυβέρνηση ανατροπής, κάθισε κι έγραψε τις προτάσεις του σε ένα πρόγραμμα και τις παρουσίασε την περασμένη Τετάρτη. Οι προτάσεις αυτές, που κινούνται σε ένα ξεκάθαρα αριστερό ριζοσπαστικό πλαίσιο, δεν έτυχαν όμως καμίας υποδοχής από την ηγεσία του Σύριζα και ούτε κανείς τις «καλωσόρισε» όπως τις αποφάσεις της ΔΗΜΑΡ και του Φώτη Κουβέλη, που μετακινείται προς τον Σύριζα χωρίς να αλλάζει τις πολιτικές του θέσεις (και χωρίς ίχνος αυτοκριτικής για τις προηγούμενες επιλογές). Στην παρουσίαση του προγράμματος του Κ.Λαπαβίτσα μπορεί να παραβρέθηκαν ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο Δημήτρης Στρατούλης και δυο τρεις ακόμα βουλευτές, αλλά η ηγεσία αντιμετώπισε το γεγονός μάλλον με ενόχληση.
Τι συμβαίνει όμως εδώ; Οι προτάσεις του Κ. Λαπαβίτσα, με τις οποίες συμφωνεί ένα σημαντικό τμήμα στελεχών και ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ (κι εκτός αυτού), βρίσκονται κοντά στις επίσημες και ψηφισμένες θέσεις του συνεδρίου, με ένα κλικ πιο αριστερά. Οι θέσεις της ΔΗΜΑΡ και του Φ. Κουβέλη ελάχιστη σχέση έχουν με αυτές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά παρόλα αυτά, η ηγετική ομάδα τον υποδέχεται εν χορδαίς και οργάνοις. Στελέχη της ΔΗΜΑΡ, που διαφωνούν κάθετα με τις συνεδριακές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνουν τη «ρεαλιστική στροφή» της Κουμουνδούρου που εκδηλώνεται τελευταία και δηλώνουν ότι συμφωνούν με τις θέσεις ηγετικών στελεχών, όπως των κ.κ Δραγασάκη και Σταθάκη. Οι δύο αυτοί όμως τελευταία εκφράζουν θέσεις που έρχονται σε αντίθεση με τις θέσεις του συνεδρίου (όπως π.χ οι πρόσφατες δηλώσεις Σταθάκη για το επαχθές χρέος).
Ο Κ. Λαπαβίτσας, όπως δήλωσε, ανταποκρίθηκε στο προσκλητήριο του Σύριζα για συμπαράταξη των δυνάμεων και των προσωπικοτήτων της αριστεράς, επιχειρώντας να συμβάλει με τις προτάσεις του και επισημαίνοντας τις αδυναμίες του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, πάντα κατά τη γνώμη του. Κι όπως υποστήριξε: «Συμπαράταξη σημαίνει έρχομαι με τις προτάσεις μου και συζητάμε, διαφορετικά αν λέγαμε ακριβώς τα ίδια, τι συμπαράταξη θα ήταν;».
Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι οι θέσεις του είναι κοντά σε αυτές των ψηφισμένων θέσεων του Σύριζα. «Μιλάνε για άρση της λιτότητας και διαγραφή του χρέους. Εγώ κατέθεσα τις απόψεις μου για το πώς πρέπει να γίνουν, ώστε να υπάρξει μία δημόσια συζήτηση. Αν κάποιος διαφωνεί, ας καταθέσει τις δικές του προτάσεις» ήταν η απάντηση του μετά την επίθεση που δέχθηκε από τον εκπρόσωπο τύπου του Σύριζα.
Δεν χρειάζεται πάντως να καταβάλλει κανείς μεγάλη προσπάθεια για να κατανοήσει τι συμβαίνει. Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα καθόλου τυχαία, αφού πρόκειται για την ηγετική ομάδα και αυτούς που διαμορφώνουν το πρόγραμμα, όλο και πιο συχνά τελευταία διατυπώνουν άλλες θέσεις από αυτές που αποφάσισε το συνέδριο, διαφορετικές από αυτές που έλεγε το κόμμα τους στην προεκλογική περίοδο του 2012. Οι θέσεις των στελεχών αυτών ικανοποιούν και κυρίως εφησυχάζουν το λεγόμενο «σύστημα» , αλλά δημιουργούν εύλογες επιφυλάξεις σε τμήμα αριστερών ψηφοφόρων του, και ειδικά όσους εξακολουθούν να πιστεύουν στο σύνθημα -που η ηγεσία όλο και σπανιότερα αναφέρει πια, αν όχι καθόλου– το «Όχι με κάθε θυσία στο ευρώ».
Στελέχη που βρίσκονται κοντά στον πρόεδρό του ΣΥΡΙΖΑ, από την επομένη των ευρωεκλογών έχουν δείξει ότι δεν θέλουν την τάση αυτή που μιλάει για έξοδο από την ευρωζώνη. Η τάση αυτή όμως εκπροσωπεί εσωκομματικά το 25%-30% των κομματικών μελών, ενώ σύμφωνα με δημοσκοπήσεις περίπου οι μισοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, βλέπουν θετικά την έξοδο από την ευρωζώνη. Η ηγεσία ωστόσο, μοιάζει να την αγνοεί όλο και πιο πολύ, ενώ έντονες είναι και οι πιέσεις των συστημικών δυνάμεων να «ξεμπερδεύουν» με την αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ για να υπερισχύσουν οι μετριοπαθείς.
Η Αριστερή Πλατφόρμα -το μεγαλύτερο ρεύμα της λεγόμενης «αριστερής εσωκομματικής αντιπολίτευσης» – και προσωπικότητες της αριστεράς όπως ο Κώστας Λαπαβίτσας, βλέπουν την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να τους γυρνάει την πλάτη. Παρόλα αυτά, για την ώρα, επιμένουν να δίνουν τη μάχη μαζί τους και υπέρ τους. Με την ελπίδα προφανώς ότι την κρίσιμη ώρα θα πιέσουν για να στρίψει το τιμόνι αριστερά.
Την ίδια στιγμή η ΔΗΜΑΡ και η ανανεωτική πτέρυγα του πάλαι ποτέ Συνασπισμού που αποχώρησε γιατί έβρισκε πολύ ριζοσπαστικό το ΣΥΡΙΖΑ, επαναπροσεγγίζει και την υποδέχονται με ανοιχτές αγκάλες. Στον προθάλαμο περιμένουν και διάφορα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που αναζητούν ρόλο, ενώ παραμονεύει και το Ποτάμι που δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μετεκλογικής κυβερνητικής συνεργασίας. Όλοι αυτοί έχουν ακριβώς τον αντίθετο σκοπό (από την αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ): να στρίψουν το τιμόνι δεξιά και να μην αμφισβητηθούν οι βασικές επιλογές του πλαισίου του συστήματος.
Το ερώτημα λοιπόν είναι: με ποιους θα συμπαραταχθεί τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ; Και με τον Κουβέλη και με τον Λαπαβίτσα μοιάζει δύσκολο. Το συνέδριο που είναι αρμόδιο, είναι άγνωστο αν θα κληθεί να απαντήσει σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα κι άλλωστε ο ρόλος του κόμματος περιορίζεται όλο και πιο πολύ καθώς πλησιάζουν στην εξουσία. Όποιος αναλάβει να το απαντήσει όμως, είναι σίγουρο ότι θα αναλάβει και την ευθύνη του αποτελέσματος της επιλογής σε κάθε περίπτωση.