Ο Ζακ πέθανε μάλλον από πνευμονικό οίδημα, ίσως όμως και από αρρυθμία, ή από πιθανή παρενέργεια παυσίπονου, αν όχι από μπίρα

Κατά την ακροαματική διαδικασία της Τρίτης εξετάστηκε αρχικά η νηπιαγωγός με την οποία επικοινωνούσε φιλικά ο Ζακ και με την οποία είχε μιλήσει στο τηλέφωνο τη μέρα της δολοφονίας του και στη συνέχεια ο ιατροδικαστής της Ιατροδικαστικής Υπηρεσία Αθηνών, Νίκος Καλόγρηας.

Η μάρτυρας μιλούσε συχνά με τον Ζακ, καθώς επικοινωνούσε μαζί της για τις μεταφράσεις που έκανε και για την παράσταση που ετοίμαζε, εκτός από τα κοινά φιλοζωικά ενδιαφέροντα. Στην αρχική της κατάθεση στον ανακριτή είχε κάνει εκτενείς αναφορές στην υγεία του Ζακ, οπότε επίμονα οι συνήγοροι υπεράσπισης ρωτούσαν πώς αξιολογούσε την υγεία του.

«Κι αν δεν ήταν και τόσο σημαντικό, όταν βλέπετε να παρουσιάζει εφίδρωση, τότε γιατί το αναφέρετε στην κατάθεση σας;» Και εκείνη απαντούσε πολύ απλά ότι τη ρώτησαν και ώφειλε να απαντήσει στις ερωτήσεις.

Φίλος: Είπατε στη συνάντηση στις 24/6/18, να σας πω ακριβώς; «εμεινα για 30″ και αποφάσισα να φύγω γιατί τον είδα ιδρωμένο και κουρασμένο», τι ήταν αυτό που διαφοροποίησε τον ιδρώτα από μια ζέστη, ώστε να σας κάνει να τον μνημονεύσετε;

Σπ: Τιποτα, ηταν ιδρωμένος γιατι είχε ζεστη.

Φιλος: Τον μνημονεύσατε σε μια ένορκη κατάθεση, νιώσατε, αυτό βγαίνει από την κατάθεση σας.

Σπ: Νομίζω μου είχαν γίνει κάποιες λεπτομερείς ερωτήσεις, αλήθεια δεν την καταλαβαίνω την ερώτηση, δεν ήταν κάτι σημαντικό, απλώς απάντησα στις λεπτομέρειες.

Φιλος: Αν εγώ στις 24 Ιουνιου δω τον συνάδελφο να ειναι ιδρωμενος λογω ζέστης, δεν θα μου έκανε εντύπωση. Εσάς γιατι σας εκανε εντυπωση;

Σπ: Όχι δεν μου έκανε εντύπωση, ανέφερα την πάσα αλήθεια, όπως όφειλα. Όχι δε μου έκανε εντύπωση, αν εννοείτε καποια ασθενεια.

Αυτό το σημείο είναι κρίσιμο και το έχουμε δει και σε άλλες περιπτώσεις. Το ίδιο προέκυψε και με τη μαρτυρία του αδελφού του Ζακ, όταν οι συνήγοροι υπεράσπισης επέμειναν σε όλα τα σημεία του ιατρικού ιστορικού του στα οποία έχει αναφερθεί. Γιατί το έκανε; Μα, διότι τον ρωτούσαν. Διότι, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που έχουμε συστημική φροντίδα για τη συγκάλυψη, κατηγορούμενος ήταν και πάλι το θύμα. Οι ερωτήσεις λοιπόν αντί να διερευνούν ευθύνες, ιστορικό, κίνητρα, δράσεις, προηγούμενες σχετικές δηλώσεις και πράξεις, των δραστών, στρέφονταν στο ιατρικό ιστορικό του θύματος, παρέχοντας την πολυπόθητη τεκμηρίωση στον υπερασπιστικό ισχυρισμό των συνηγόρων, ότι για όλα ευθύνεται η εύθραυστη υγεία του Ζακ, σαν να μην είδαμε την επίθεση που δέχτηκε.

Καλείται μία νηπιαγωγός να απαντήσει πως αξιολογεί το γεγονός ότι ο Ζακ είχε πιει μπίρες την προηγούμενη βραδιά. Και απαντά, βεβαίως, «Πώς να το αξιολογήσω;». Έφτασαν στο σημείο να τη ρωτήσουν αν κατά την εκτίμησή της μπορεί να ζούσε, αν ο φίλος του που έμεινε μαζί του το βράδυ, είχε καλέσει ασθενοφόρο. Η πρόεδρος δεν επέτρεψε να απαντηθεί αυτή η ερώτηση, γιατί είναι βεβαίως υποθετική. Να μου επιτρέψετε όμως να την απαντήσω με πολλή σαφήνεια εγώ: Ίσως να ζούσε, διότι θα είχε αλλάξει κατά πάσα πιθανότητα η χρονική διαδοχή των γεγονότων, μπορεί να είχε περάσει από τη Γλάδστωνος άλλη ώρα, και δεν θα τον είχαν σαπίσει στο ξύλο μέχρι θανάτου.

Η υπεράσπιση προσπάθησε να αμφισβητήσει την αξιοπιστία της μαρτυρίας της επιμένοντας σε υποτιθέμενες αντιφάσεις σε σχέση με τη χρονική στιγμή της κατάρρευσης του Ζακ στις πρόβες παράστασης, αλλά βεβαίως περισσότερο δημιουργία εντυπώσεων συνιστά αυτό, καθώς δεν αποτελεί ανασκευή ουσιαστικού μέρους της κατάθεσής της.

Κατά την εξέταση του εμπειρογνώμονα Καλόγρηα θαύμαζε κανείς την ηρεμία του. Πώς δηλαδή μπόρεσε να διατηρήσει την ψυχραιμία του παρά την κραυγαλέα προσπάθεια του συνηγόρου του Δημόπουλου να τον εκνευρίσει. Δεν νομίζω ότι υπερβάλλω αν πω ότι δεν ολοκλήρωσε καμία φράση, ούτε μία. Η μόνη στιγμή κατά την οποία εκνευρίστηκε, και μάλιστα αποφασίστηκε σύντομη διακοπή της διαδικασίας, ήταν όταν ο συνήγορος είπε ότι είναι πολύ σοβαρό να σκεφτεί τι θα απαντήσει, διότι οι κατηγορούμενοι «βρίσκονται εκεί λόγω της έκθεσής του».

Ο εμπειρογνώμονας απάντησε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η διαδικασία αν δεν ανακαλέσει ο συνήγορος, διότι «κατηγορούμενοι δεν βρίσκονται από αυτά που υπέγραψα εγώ. Εγώ είκοσι χρόνια δεν έχω ακούσει ποτέ αυτό το πράγμα».

Καλογρ. Ως ιατροδικαστής νιώθω σαν να πρέπει να απολογηθώ για τα ευρήματά μου. Κάνουμε χίλιες νεκροτομές τον χρόνο. Χίλιες τον χρόνο. Η διαδικασία είναι συγκεκριμένη. Αυτή είναι η δουλειά του ιατροδικαστή. 

Και εδώ θα ήθελα να συμπληρώσω κάτι που ανέφερε και η Άννυ Παπαρρούσου στο τέλος, ότι οι κατηγορούμενοι βρίσκονται ούτως ή άλλως εξαιτίας του βιντεοληπτικού υλικού. Για να το πω λίγο πιο ωμά, κατηγορούμενοι βρίσκονται διότι υπάρχει βίντεο που τους δείχνει να ξυλοκοπούν έναν αδύναμο άνθρωπο μέχρι θανάτου.

Στα όρια της αναίδειας απέναντι στον ιατροδικαστή που κατέθετε τα ευρήματα της δικής του αυτοψίας, ένας εκ των συνηγόρων ζητούσε να του διευκρινιστεί ο ορισμός της φλεγμονής και του ισχαιμικού επεισοδίου, εστιάζοντας στο ολισθηρό έδαφος του επιχειρήματος «μπορείτε όμως να αποκλείσετε την πιθανότητα να…;». Αυτό είναι μόνιμο μοτίβο. Διανθίστηκε από μικρή ιατρική κορώνα του συνηγόρου -αφού ασφαλώς είχε προηγουμένως αποχωρήσει ο ιατροδικαστής, προκειμένου να μη χρειαστεί να αντιπαρατεθεί- που έδινε υποσχέσεις μελλοντικής αποδόμησης της κατάθεσής του.

Πάντοτε η ερώτηση τίθεται με τη μορφή: «μπορείτε όμως να αποκλείσετε το ενδεχόμενο…;», ώστε οποιαδήποτε χαραμάδα αμφιβολίας να επιτρέψει τον νομικό ισχυρισμό ότι «δεν είναι απίθανο» ο θάνατος να προήλθε από κάποια άλλη αιτία, ανεξάρτητη της βίας που ασκήθηκε. Να επήλθε π.χ. ως παρενέργεια του παυσίπονου που είχε λάβει σε αυτό που αποκαλούν «θεραπευτική δόση», δηλαδή κανονική δόση.

Σε κάποια στιγμή ο συνήγορος υπεράσπισης (και αντιλαμβάνομαι ότι είναι δύσκολη δουλειά να υπερασπίζεσαι αυτούς που κλώτσησαν μέχρι θανάτου) ρωτούσε όντως τον ιατροδικαστή αν γνωρίζει τις παρενέργειες του παυσίπονου:

Φίλος: Με βάση την εγκύκλιο του Ε.Ο.Φ. που έχουμε μαζί μας, λέγεται οτι σε υψηλές μακροχρόνιες δόσεις μπορεί να συνδέεται με οίδημα. Είναι αμερικάνικο φάρμακο; Γνωρίζετε ότι έχει εγκριθεί σε υγιείς ανθρωπους με την ένδειξη «προσοχή για καρδιοπάθειες»;

Καλ: Δεν υπάρχει φάρμακο χωρίς πιθανότητα παρενεργειών. Αλλά να ενοχοποιήσουμε αναλγητικό για αιφνίδιο θάνατο, όταν έχουμε τραύματα και να πούμε ότι επειδή βρέθηκε η ασπιρίνη στο αίμα φταίει η ασπιρίνη… Όπως ένας παθολόγος στέλνει τις εξετάσεις, έτσι και εμείς τις τοξικολογικές τις θεωρούμε θέσφατες και η απάντηση των τοξικολογικών ήταν σαφής.

Παρόλο το σόου ωστόσο, όλη η διαδικασία συνοψίζεται σε ένα πολύ απλό ερώτημα.

Όσες φορές και αν ειπωθεί ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ρόλο έπαιξαν οι μπίρες που έχει πιει ο Ζακ, αν γνωρίζουμε ποιες είναι οι παρενέργειες που αναγράφονται στο παυσίπονο που είχε πάρει (!), η απορία μου είναι: οι συνήγοροι υπεράσπισης ζητούν από μας που έχουμε δει αυτό το βίντεο να πιστέψουμε ότι ο Ζακ πέθανε από πνευμονικό οίδημα ή επειδή πήρε ένα παυσίπονο; Τόσο απλό είναι.

Για το πνευμονικό οίδημα ο ιατροδικαστής απάντησε ότι είναι «μη ειδικό εύρημα», δηλαδή εμφανίζεται σε 680 από τις 1000 εκθέσεις.

Τον παραλογισμό αυτής της προσέγγισης τόνισαν και οι δύο δικηγόροι υποστήριξης κατηγορίας. Η Άννυ Παπαρρούσου λέγοντας ότι δεν θα πρέπει να χάσουν ποτέ οι ένορκοι από τα μάτια τους αυτό που συνέβη:

Να μη χάσετε από τα μάτια σας ποτέ τον φρικτό τρόπο θανάτου του Ζαχαρία Κωστόπουλου, γιατί γι’ αυτό δικάζονται οι κατηγορούμενοι και δεν θα δικαστεί ο ίδιος για 2-3 μπύρες, αν έπινε ή αν δεν έπινε.

και η Κλειώ Παπαπαντολέων τονίζοντας κατά τον τελικό σχολιασμό πως:

Επανειλημμένα, εμπεριστατωμένα και αμετακίνητα και κυρίως αμετακίνητα, αυτό που κατέθεσε ο πραγματογνώμονας είναι ότι ο Ζακ Κωστόπουλος δεν πέθανε ούτε επειδή πήρε ιβουπροφένη, παυσίπονο, ούτε επειδή ήπιε μπύρες. Μία και μοναδική είναι η αιτία και είναι τα χτυπήματα από το σύνολο των κατηγορουμένων. Δεν μεσολάβησε καμία άλλη πράξη, καμία άλλη αιτία. Με ασφάλεια σας το λέω, δεν είχε κανέναν άλλο λόγο να πεθάνει παρά μόνο τα χτυπήματα.

Αν κάτι χρειάζεται να κρατήσουμε δηλαδή είναι να πιστεύουμε στα μάτια μας, να πιστεύουμε αυτό που είδαμε στο βίντεο. Η μαρτυρία Καλόγρηα συνεισέφερε με στιβαρή επιστημονική τεκμηρίωση το περιεχόμενο της έκθεσης που είχε γράψει: πως έχουν αποκλειστεί τοξικολογικοί και παθολογικοί παράγοντες, συνεπώς τα αίτια εντοπίζονται σε αυτό που βλέπουμε, όχι σε κάτι που επινοούμε. Υπάρχει αιτιώδης συνάφεια ανάμεσα στις «ισχαιμικού τύπου αλλοιώσεις» και τα χτυπήματα.

Η διαδικασία αυτή ήδη έχει υποχωρήσει από τον αρχικό ισχυρισμό που αναπαρήγαγαν με τόση ζέση τα πρόθυμα Μέσα, για τη χρήση ναρκωτικών. Ο πήχης έχει μετακινηθεί στο αν το θύμα ήπιε δύο μπίρες το προηγούμενο βράδυ. Όμως ο Ζακ δεν έχασε τη ζωή του επειδή δεν έκανε πιο υγιεινή ζωή. Θα ζούσε αν δεν τον είχαν ξυλοκοπήσει μέχρι θανάτου.

Παρακολουθήστε τη δίκη μέσω της καταγραφής που γίνεται από το παρατηρητήριο ZackieOh Justice Watch