του Κωνσταντίνου Πουλή

Υπάρχει ένα υπέροχο άρθρο στον Guardian που αφηγείται την ιστορία ενός τύπου που έγινε διάσημος με την πολιτική του “zero inbox”, για το πώς να διαχειρίζεσαι τον χρόνο σου έτσι ώστε να μην έχεις καθόλου αδιάβαστα μέιλ και λοιπές εκκρεμότητες. Έγινε περιζήτητος, υπέγραψε συμβόλαιο για να γράψει σχετικό βιβλίο και μετά έχασε την προθεσμία και δεν μπόρεσε να το παραδώσει. Πέρα από τη σπαρταριστή ειρωνεία αυτής της έκβασης, η υπόθεση είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. 

Περιγράφεται πώς ο Ταίηλορ, ο γενάρχης του επιστημονικού μάνατζμεντ, έκανε καριέρα γκουρού στα ζητήματα οργάνωσης της εργασίας (έδινε διαλέξεις για το θέμα από το 1915) μεταφέροντας την πίεση της παραγωγικότητας από τις μηχανές στους ανθρώπους, και κυρίως τετραπλασιάζοντας τον όγκο της εργασίας τους. Αυτή ήταν η  μεγάλη ανακάλυψη που μεταμόρφωσε την κουλτούρα της εργασίας και μαζί τις πρωτοχρονιάτικες ευχές μας να τα καταφέρουμε καλύτερα με τον χρόνο μας. 

Να έχουμε περισσότερο χρόνο για… – και συμπληρώνουμε κατά βούληση, πώς φανταζόμαστε τον εαυτό μας όπως θα τον θέλαμε. 

Η ιστορία όμως δείχνει ότι όσο περισσότερος χρόνος απελευθερώνεται, τόσο περισσότερο θα ανεβαίνει ο πήχης της ενασχόλησης με καινούργιους στόχους, όπως συνέβη με την καθαριότητα του σπιτιού όταν εξαπλώθηκε η χρήση του πλυντηρίου. Ο χρόνος δεν απελευθερώνεται ποτέ. Το μόνο που κάνει αυτή η κουλτούρα είναι να μετατρέπει ένα συλλογικό πρόβλημα σε ιδιωτική ενοχή.

Το άρθρο περιέχει και άλλες διασκεδαστικές πληροφορίες, όπως για ένα συνέδριο για τη διαχείριση του χρόνου με τίτλο Take back your time, που απέτυχε γιατί έγινε Αύγουστο, όταν θέλαν όλοι να κάνουν διακοπές. Το μότο ήταν ότι οι προσωπικές αλλαγές δεν αρκούν, χρειάζεται να καταλάβουμε ότι το πρόβλημα είναι πως ο χρόνος δεν είναι ατομική υπόθεση και ότι το ερώτημα “πώς θα κάνω ακόμη περισσότερα;” είναι μέρος του προβλήματος. Όπως γράφει ένας θεωρητικός σχετικά, “η ανάπτυξη ως αυτοσκοπός είναι η ιδεολογία του καρκινικού κυττάρου”.  

Αντί όμως να στραφεί η κριτική στην εργασιακή πίεση,  συσσωρεύονται ενοχές στον καθένα χωριστά που δεν είναι αρκετά παραγωγικός. Ακόμη και η ξεκούραση προετοιμάζει το κέφι για την καλύτερη δυνατή επιστροφή στη δουλειά. Πρέπει ο εργαζόμενος να λιώνει χωρίς να εξαντλείται,  να ξεκουράζεται αρκετά ώστε να επιστρέφει στη δουλειά χαμογελαστός την άλλη μέρα το πρωί. 

Οπότε ας αφήσουμε τη “φάρσα του πολυάσχολου”, όπως θα έλεγε ο Παπαγιώργης, και ας σπαταλήσουμε τον χρόνο μας χωρίς ψευδαισθήσεις. Δεν φταίει η κακή διαχείριση του χρόνου μας. Όλη η ζωή είναι χαμένη. Πέντε πάνω πέντε κάτω, κάπως έτσι θα κυλήσει, με υψηλούς στόχους και ταπεινά επιτεύγματα, και πάντα με ενοχές που δεν καταφέραμε περισσότερα. Δε βαριέσαι όμως, “σαν παιδάκι τα γκρεμίζει ο Χρόνος με το πόδι” τα έργα μας.

Φέτος είναι η σωστή χρονιά για να βιντεοσκοπούμε μυρμήγκια, να αντιγράφουμε χορογραφίες bollywood φορώντας τη στολή του Ζορό και να σπάμε μπουκάλια στο ταβάνι προσέχοντας να μη μας χτυπήσουν τα γυαλιά καθώς θα πέφτουν. Σίγουρα δεν πρέπει να χάσουμε λεπτό από την εξάσκηση, την πρόβα και τον πρωταθλητισμό στα αντίστοιχα πεδία. 

Ο χρόνος, μας πληροφορεί ο Νόρμπερτ Ελίας, θέλει κράτη που να τον επιβάλλουν, διότι βεβαίως δεν είναι καθόλου φυσικό φαινόμενο.  Οι άνθρωποι έχουν ζήσει για χιλιετίες χωρίς ρολόγια και ημερολόγια. Μόνο το εργοστάσιο δημιουργεί την ανάγκη για ταυτόχρονη προσέλευση στη δουλειά. 

Και εσείς τι προτείνετε; θα ρωτούσε ίσως ένας υπουργός,  αν διάβαζα το κείμενό μου στο περιθώριο ενός υπουργικού συμβουλίου. 

Κάν’το χάλια!, αυτό θα είναι το μότο μου. Είναι η κοσμοθεωρία του “δε γαμιέται, τόσο μπόρεσα”. Ο κόσμος είναι γεμάτος από τύπους που δηλώνουν τελειομανείς, διότι δεν έχει βρεθεί ένας σοβαρός φιλόλογος να διορθώσει τα γραπτά τους ή ένας αυστηρός κομμωτής να κρίνει το κούρεμά τους. Οπότε η “τελειομανία” είναι για όσους δεν έχουν κοιταχτεί στον καθρέφτη, προκειμένου να καταλάβουν ότι από την τελειότητα δεν τους χωρίζουν μερικές πινελιές, αλλά μία απέραντη φουρτουνιασμένη θάλασσα που την αγναντεύουν χωρίς να ξέρουν κολύμπι. Εγώ νιώθω ότι έχω μεγαλύτερη ανάγκη από μια καθησυχαστική φωνή που θα με πιάνει από τον ώμο και θα μου λέει με ειλικρίνεια “μη στενοχωριέσαι, φταίει που δεν ήσουν αρκετά ικανός”. Αυτό το κείμενο θα γινόταν πολύ καλύτερο αν το δούλευα άλλους έξι μήνες,  αλλά τότε θα πρόδιδα τους αρχές μου και τον τίτλο του. 

Το παλιό “δικαίωμα στην τεμπελιά” αναβαπτίζεται σε μια καινούργια αρχή για την αποφυγή του άγχους: μη μετράτε την παραγωγικότητά σας, όλα τα έργα θα τα πάρει ο άνεμος. 

Εμπρός να αποτύχουμε λοιπόν, όχι ως σταρτάπερς που ρισκάρουν για να πετύχουν στο μέλλον, αλλά ως ασκητές της ταπείνωσης, που κάθε μέρα περνάνε μπουσουλώντας κάτω από μία μπάρα δίμετρη, μόνο και μόνο για να ξαναθυμούνται ότι δεν είναι άλτες. Όπως θα έλεγε ο Παπαγιώργης, είναι δύσκολα τα αριστουργήματα, γι’ αυτό και δεν τα γράφουμε. 

Το νέο έτος να μας φέρει ελεύθερο χρόνο για να έχουμε να σπαταλάμε, να φύγει από πάνω μας η αγχώδης νιότη, όση έχει απομείνει, να βάλουμε επιτέλους παντόφλες με ηρεμία. 

_____________

“Optimists live longer, have better relationships and better immune systems, says Olivia Remes ofoutside your control. How? Her number one tip is the principle of”do it badly”.

Life gets in the way

The Guardian Long Read: From the archive: Why time management is ruining our lives http://feeds.soundcloud.com/stream/949319590-theguardianlongread-from-the-archive-why-time.mp3

Clockwatching

Experiment: δύο ομάδες, η μία πιστεύει ότι δεν έχει χρόνο

a permanently inflamed and ulcerated bladder, which means that she’s been living with pain for the last 20 years and has been working from home for much of that time.

“I have five children, I’ve had nine miscarriages and I homeschool my youngest child who has life-threatening anaphylactic allergies. We nearly lost him at Easter, right before the whole family caught Covid,” she says. “I’m very used to dealing with the impossible. I know that each new day could very easily bring upheaval and the totally unexpected. I’ve learned to lower my expectations.

“But I am quite a positive person.

Άλλη τρομερή συμβουλή από το ίδιο: 

“I feel lucky I married a comedian. What’s helped me escape the stress of building a business around a young son in lockdown is laughter.

Books. I read so many classics in Lockdown 1 as it was a tick off the bucket list so I felt productive, whilst also being complete escapism. This time around it is house DIY. I’m painting everything!” 

Γιόγκα, γάτες, γυμναστική

DO IT BADLY: Olivia Remes, Cambridge University:

https://ideapod.com/zen-master-explains-positive-thinking-terrible-advice/