Οδοιπορικό στην καμένη Πεντέλη
Γεωργία Κριεμπάρδη & Νεκταρία Ψαράκη
H φωτιά στην Πεντέλη έσβησε οριστικά. Πίσω της ωστόσο, άφησε 20.300 στρέμματα καμένης γη. Για την ακρίβεια, άφησε μία εικόνα που «για τα επόμενα 10 χρόνια δεν θα θυμίζει σε τίποτα το μέχρι προχθές καταπράσινο τοπίο», όπως μας λένε οι κάτοικοι των οικισμών της Πεντέλης. To TPP, μία ημέρα μετά την καταστροφική πυρκαγιά, βρέθηκε στους οικισμούς Διώνη, Ντράφι, Δασαμάρι και στην Παλαιά Πεντέλη. Η εικόνα ήταν αποκαρδιωτική.
Οδηγώντας προς Διώνη, ήδη από τις αρχές του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου έρχεται η πρώτη μυρωδιά καμένης γης. Ο οικισμός της Διώνης, μοιάζει ερημωμένος. «Έχει δοθεί εντολή εκκένωσης», μας λένε οι πυροσβέστες. «Όσοι είναι ακόμη εδώ, είναι αυθαίρετα», προσθέτει ένας στρατιώτης παρακάτω. Στην είσοδο του οικισμού συναντήσαμε ένα ζευγάρι. «Ήρθαμε να δούμε αν είναι όλα καλά. Τα μέτωπα έχουν σβήσει και όλες οι πυροσβεστικές δυνάμεις είναι πλέον στη ρεματιά».
Η Διώνη είναι σα να έχει χωριστεί στα δύο: στους άτυχους και στους τυχερούς. Η φωτιά κατακρεούργησε τον μισό οικισμό κι οι αναζωπυρώσεις είναι συνεχείς. Στη ρεματιά συναντήσαμε πυροσβεστικές δυνάμεις από τη Θεσσαλία. «Ήρθαμε να αντικαταστήσουμε τους συναδέλφους», μας είπαν. Τους πυροσβέστες που αργότερα μάθαμε ότι μάχονταν για τουλάχιστον 24 ώρες στο πύρινο μέτωπο. Τους πυροσβέστες που είδαμε τα μάτια τους κόκκινα. Τους πυροσβέστες που έψαχναν σκιά να πάρουν μια ανάσα και να πιούν λίγο νερό. «Πλέον δεν υπάρχει ενεργό μέτωπο, αλλά είμαστε σε επιφυλακή. Δημιουργούνται συνεχώς νέες μικρές εστίες λόγω αναζωπυρώσεων και επιχειρούμε όπου υπάρχει ανάγκη», μας ανέφεραν.
Η ατμόσφαιρα γύρω μας είναι αποπνικτική. Οι άνεμοι έπνεαν τουλάχιστον 6 με 7 μποφόρ και οι άλλοτε καταπράσινες πλαγιές στη Διώνη και στο Ντράφι είναι πλέον κάρβουνο. Κατευθυνόμενες προς Ντράφι, συναντήσαμε δύο σπίτια τα οποία είχαν παραδοθεί στις φλόγες. Στο ένα διέμενε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, οι οποίοι παρά τις οδηγίες για άμεση εκκένωση, έμειναν και βοηθούσαν τις πυροσβεστικές δυνάμεις στην κατάσβεση. «Να πάτε παρακάτω», μας είπαν, «θα βρείτε ένα σπίτι που έχει υποστεί χειρότερα από εμάς».
Παρακάτω, και μάλιστα μόλις μερικά μέτρα από όχημα της πυροσβεστικής, το οποίο εκείνη την ώρα ανεφοδιαζόταν, συναντήσαμε τους ιδιοκτήτες του σπιτιού, που οι ντόπιοι μας ενημέρωσαν ότι έχουν πάθει «τα χειρότερα». Τα δύο αδέρφια κάθονταν στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι τους με βρεγμένες πετσέτες στα πρόσωπά τους. Και οι δύο απογοητευμένοι: «Καθόμαστε εδώ και καιγόμαστε από τις 6 το πρωί. Τώρα είναι μεσημέρι. Έχουμε πάρει εκατομμύρια φορές τηλέφωνο την πυροσβεστική. Ακόμη καιγόμαστε. Μην προχωρήσετε μέσα στο σπίτι, δεν μπορείτε από τον καπνό, δεν είναι ασφαλές», μας είπαν, ενώ διαπιστώσαμε και μόνες μας ότι η πρόσβαση στο εσωτερικό του σπιτιού είναι αδύνατη από τον καπνό, τη στάχτη και τις αναθυμιάσεις.
Λίγο παρακάτω, κάτοικος της περιοχής σβήνει τους καταστραμμένους στύλους της ΔΕΗ με πυροσβεστήρα. «Όλο το βράδυ επιχειρούσαν δυνάμεις. Εμείς περνάμε και συνεισφέρουμε όπως μπορούμε. Μένω Διώνη και είδαμε κάποιες λίγες φλόγες που ίσως φέρουν αναζωπύρωση και είπαμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε. Βλέπω ένα σπίτι να καίγεται, δεν ξέρω…», αναφέρει, και μας δείχνει ένα άλλο σπίτι στον οικισμό της Διώνης το οποίο έχει αναζωπυρωθεί.
«Ένας πυροσβέστης παραλίγο να χάσει τη ζωή του -τον είχαν περικυκλώσει οι φλόγες» – Επί ποδός ιδιωτικά εναέρια μέσα που επιχειρούν με αυτοσχεδιασμό
Η γενική αίσθηση που επικρατεί είναι ότι πλέον ούτε η πυροσβεστική, ούτε η αστυνομία, ούτε οι εθελοντές, αλλά ούτε και τα εναέρια μέσα επιχειρούν συντονισμένα. Οχήματα της πυροσβεστικής επεμβαίνουν σε διάσπαρτες αναζωπυρώσεις, αστυνομικοί με μπουκαλάκια νερό σβήνουν από πεσμένα κλαδιά μέχρι φλεγόμενους στύλους της ΔΕΗ, εθελοντές κινούνται με πυροσβεστήρες και συνδράμουν κατά τη δική τους κρίση, αεροπλάνα canadair επιχειρούν όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη, ενώ κάποια άλλα αεροπλάνα, που όπως μας εξηγούν οι εθελοντές δεν ανήκουν στο πυροσβεστικό σώμα, αλλά στην ΒΙΑΝΕΞ, εταιρεία του ομίλου Γιαννακόπουλου, πετούν χαμηλά, κυριολεκτικά ψάχνοντας για εστίες.
«Εμείς είμαστε από τον Άγιο Στέφανο, ήρθαμε να βοηθήσουμε. Οι πυροσβέστες είναι μετρημένοι. Το κάθε πυροσβεστικό επιχειρεί με δύο άτομα και το βασικό είναι ότι με τη φωτιά στην περιοχή δεν υπάρχει νερό», εξηγούν οι εθελοντές, που μόλις έσβησαν μια αναζωπύρωση με πυροσβεστήρα σε χωράφι με χαμηλή βλάστηση. «Μιλήσαμε νωρίτερα και μ’ έναν πυροσβέστη, ένα παλικάρι που παραλίγο να χάσει τη ζωή του. Τον είχαν περικυκλώσει οι φλόγες. Το χειρότερο; Δουλεύουν από χθες. Ποιος άνθρωπος δουλεύει 24 ώρες; Υπάρχουν πολλά προβλήματα με το ρεύμα. Καμένες κολώνες της ΔΕΗ, έτοιμες να πέσουν. Έχουν πυκνωτές πάνω μπορεί να ξαναπιάσει φωτιά», περιγράφουν. «Τα βλέπετε αυτά τα αεροπλάνα;». Μας δείχνουν ένα κόκκινο εναέριο μέσο, που δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα Canadair. «Αυτά δεν ανήκουν στην Πυροσβεστική. Παρατηρήστε το πόσο χαμηλά πετάει, πόσες βόλτες κάνει. Δεν ξέρουν που να ρίξουν, γι’ αυτό πετάνε χαμηλά. Είναι ιδιωτικά, ανήκουν στη ΒΙΑΝΕΞ. Ψάχνουν εστίες να ρίξουν και περνάνε κοντά μας για να συνεννοηθούν με πυροσβεστικά και εθελοντές».
«Για ακόμη μία φορά, φέτος, το περσινό πάθημα δε μας έγινε μάθημα». Θυμίζουμε τα πρώτα λόγια του προέδρου του Πανελλήνιου Σωματείου Συμβασιούχων Πυροσβεστών, Αλέξανδρου Καραδελή, όταν τον είχαμε φιλοξενήσει στην εκπομπή Κοινωνία Ώρα Press, τον Μάιο. Μας είχε μιλήσει για την αξία των πεζοπόρων τμημάτων, που δυστυχώς και φέτος τα έχουν αποδυναμώσει. «Τα πραγματικά κενά στην Πυροσβεστική είναι πάνω από 9.000, επίσημα αυτά που βγαίνουν είναι 4.000 οργανικά κενά, τα οποία ούτε αυτά καλύπτονται. Φέτος έχουμε την πρόσληψη, μετά από 12 χρόνια, περίπου 500 πυροσβεστών -δασοκομάντο-, με τη δημιουργία του νέου τμήματος Ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων – ΕΜΟΔΕ. Ωστόσο, αυτές οι προσλήψεις σβήνουν γιατί φέτος συνταξιοδοτήθηκαν 680 πυροσβέστες. Κάθε χρόνο έχουμε το ίδιο πρόβλημα, κάποιοι συνταξιοδοτούνται και δεν προσλαμβάνονται καινούργια άτομα» είχε πει. Κι όταν διαμαρτύρονται, παίρνουν για απάντηση …ξύλο και νερό της Αύρας.
Τέσσερις πυροσβέστες τραυματισμένοι
Τέσσερις πυροσβέστες τραυματίστηκαν, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες που εξασφαλίσαμε, και για εκείνους δε βρέθηκε ούτε λίγος χώρος στα κυρίαρχα ΜΜΕ και στα λόγια των πολιτικών. Σπασμένα πλευρά ο ένας, επιφανειακή βλάβη στους κερατοηδείς στα μάτια λόγω των σταχτών, υψηλό διοξείδιο του άνθρακα στο αίμα, υψηλός δείκτη λευκών ο άλλος…
Η περιοχή είναι γεμάτη περιπολικά και μηχανές της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι αστυνομικοί, με μισόλιτρα μπουκαλάκια νερό, επιχειρούν να σβήσουν μικρές εστίες είτε σε σημεία με χαμηλή βλάστηση είτε σε φλεγόμενους στύλους της ΔΕΗ. «Ενεργείτε κατόπιν επιχειρησιακής εντολής;», ρωτήσαμε μεταξύ σοβαρού και αστείου. «Όχι, σε καμία περίπτωση», μας είπαν, «απλά όπου δούμε ότι κάτι καίγεται προσπαθούμε όπως μπορούμε να βοηθήσουμε», προσθέτουν, εξηγώντας ουσιαστικά ότι έχουν αναλάβει ρόλο εθελοντών. Πιο κάτω υπάρχουν δύο ακόμη περιπολικά και ένα πυροσβεστικό όχημα. «Το σπίτι κάηκε ολοσχερώς. Καλύτερα να μην πλησιάσετε. Ο ιδιοκτήτης είναι σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση», μας είπε ένας πυροσβέστης, και φύγαμε.
Κατευθυνθήκαμε προς Πεντέλη. Η διαδρομή ήταν γεμάτη συνεργεία αποκατάστασης της ηλεκτροδότησης και της υδροδότησης στην περιοχή. Σε μία στροφή πολύ κοντά στο νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, συναντήσαμε ασυνήθιστα πολύ κόσμο μαζεμένο και κάμερες. Η τοποθεσία ήταν ιδανική για να έχει κανείς συνολική πανοραμική εποπτεία της καταστροφής του δάσους της Πεντέλης. Εκεί βρίσκονταν και στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και πολιτικοί.
ΚΙΝΑΛ: Θα φέρουμε τα θέματα στη Βουλή – Στηρίζουμε τα αιτήματα των εποχικών
Συνομιλήσαμε με τον Δήμαρχο Βριλησσίων, Ξενοφώντα Μανιατογιάννη. «Εμείς εξυπηρετήσαμε ανθρώπους που ήρθαν στα Βριλήσσια λόγω των εκκενώσεων. Συνδράμαμε Γέρακα και Ανθούσα. Βοηθήσαμε την πυροσβεστική με τις υδροφόρες μας όπως μπορούσαμε, είμαστε σε επιφυλακή. Κατ’ εκτίμηση έχουν καεί 15-20 σπίτια στην Ανθούσα και λιγότερα στο Ντράφι. Πρόκειται περίπου για 25 σπίτια συνολικά. Από αύριο θα γίνει καταγραφή. Αρκετά μεγάλη έκταση γης κάηκε. Ευτυχώς σώθηκαν και τα ζώα», ανέφερε στο TPP.
Η βουλεύτρια του ΚΙΝΑΛ, και υπεύθυνη για ζητήματα πολιτικής προστασίας, Τόνια Αντωνίου δήλωσε στο TPP: «Κλιμάκιο του ΚΙΝΑΛ ήρθε σε Παλλήνη και Πεντέλη. Ακόμη δεν έχουν καταγραφεί όλες οι ζημιές, πρέπει η κυβέρνηση να αντιληφθεί ότι πρέπει άμεσα να αποζημιωθούν οι άνθρωποι. Το σύστημα χωλαίνει παντού: και στην πρόληψη και στην αποκατάσταση. Άνθρωποι από Μάτι, Βαρυμπόμπη, Εύβοια, δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί. Οι άνθρωποι είναι απελπισμένοι. Κάθε φορά που έρχεται μια καταστροφή το κράτος δείχνει αδυναμία να τους προστατεύσει και νιώθουν ότι είναι στο έλεος του Θεού. Εμείς θα φέρουμε τα θέματα στη Βουλή, θα πιέσουμε για εγρήγορση του κρατικού μηχανισμού. Δε θέλουμε σήμερα να καταλογίσουμε άλλες ευθύνες. Άρχισαν οι φωτιές από τον Απρίλιο. Θα πρέπει να υπάρξει εκπαιδευμένο οργανωμένο προσωπικό. Στηρίζουμε τα αιτήματα των εποχικών πυροσβεστών. Θα πρέπει να δουλεύουν 12 μήνες. Είναι εκπαιδευμένοι και τους χρειαζόμαστε».
«Επειδή είμαι και κάτοικος της περιοχής γνωρίζω ότι έχει πληγεί πολλές φορές», δηλώνει στο TPP ο γραμματέας της Τ.Ο. ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής Δήμου Πεντέλης, Σπύρος Ξάφης προτείνοντας μεταρρυθμίσεις στο σύστημα αντιμετώπισης της πυρκαγιάς: «Θα πρέπει να τοποθετηθούν ειδικές κάμερες για να ξέρουμε έγκαιρα πότε πιάνει φωτιά αλλά και να ξέρουμε την ακριβή τοποθεσία της. Αυτό είναι εφικτό. Εταιρείες κάνουν εγκαταστάσεις όπως το smart forest. Από μία κονσόλα μπορεί να ενημερώνεται ο δήμος και η πυροσβεστική ώστε να επεμβαίνει εγκαίρως. Επίσης πρέπει να προσλάβουμε ακόμη περισσότερους πυροσβέστες. Για κάτι που αφορά τη ζωή των ανθρώπων πρέπει να μεριμνήσουμε».
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγο οι φωτιές που εκδηλώθηκαν στις περιοχές Πεντέλης, Ανθούσας, Γέρακα, Παλλήνης, Ντράφι και Μεγάρων μπήκαν στο μικροσκόπιο των εισαγγελικών αρχών. Όσο για τις ζημιές, έχουν ξεκινήσει οι πρώτες αυτοψίες για να διαπιστωθεί το μέγεθος της καταστροφής και με τα μέχρι στιγμής στοιχεία έχουν ελεγχθεί συνολικά 155 κτίρια. Από αυτά, 121 αφορούν σε κατοικίες, εκ των οποίων οι 37 έχουν κριθεί κατάλληλες για χρήση (κατοικήσιμες), 45 προσωρινά ακατάλληλες για χρήση (χρήζουν επισκευών) και 39 επικίνδυνες για χρήση, οι οποίες θα επανελεγχθούν. Επίσης, έχουν ελεγχθεί 5 επαγγελματικοί χώροι, εκ των οποίων 1 είναι κατάλληλος για χρήση, 1 προσωρινά ακατάλληλος (χρήζει επισκευής) και 3 επικίνδυνοι για χρήση οι οποίοι θα επανελεγχθούν.
Επιμέλεια βίντεο
Μοντάζ: Λυδία Βλάχου
Μίξη Ήχου: Λουκάς Γιώτας