Με 184 εκθέματα από όλες τις συλλογές και τις αποθήκες του, μαζί με έξι δάνεια από το Επιγραφικό και από το Μουσείο Ακρόπολης, η έκθεση μέσα από δυνατούς συμβολισμούς επιχειρεί να εξιστορήσει το περιπετειώδες ταξίδι του ανθρώπου στον χρόνο, τη διαρκή πάλη του για επιβίωση, για την κατάκτηση της γνώσης και της ευτυχίας.

Η προετοιμασία της κράτησε ένα χρόνο. Δεν είναι μόνο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, αλλά ευρύτερου με ανθρωποκεντρικά στοιχεία και εμπνέεται από το μυθολογικό έπος του Ομήρου.

Μαρμάρινα γλυπτά και πήλινα αγγεία, έργα μεταλλοτεχνίας και μικροτεχνίας, δημόσιου, λατρευτικού ή ταφικού χαρακτήρα, αντικείμενα προσωπικά ή χρηστικά, όπως κοσμήματα, σκεύη, εργαλεία και πρώτες ύλες από τις νεολιθικές κοινωνίες στο Διμήνι και το Σέσκλο, τον κυκλαδικό πολιτισμό, τη μινωική Κρήτη, τον μυκηναϊκό κόσμο παρουσιάζονται στην έκθεση.

Ταξίδι με στίχους

Ως γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στο χθες και το σήμερα λειτουργούν οι στίχοι των Κ. Καβάφη, Γ. Σεφέρη, Οδ. Ελύτη και Γ. Ρίτσου που παρεμβάλλονται ανάμεσα στα εκθέματα.

Η έκθεση έχει στηθεί ατμοσφαιρικά ώστε να παραπέμπει σε ταξίδι πλοίου σε ανοιχτή θάλασσα ενώ κατά κάποιο τρόπο θυμίζει το στήσιμο της έκθεσης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων που γνώρισε τεράστια απήχηση.

Θεματικοί άξονες

Αναπτύσσεται σε τρεις θεματικούς άξονες και ξεκινάει με «Το Ταξίδι ή νόστος». Ο θεατής πρωτοβλέπει ένα θραύσμα που απεικονίζει ανθρώπινη μορφή και είναι πέρα από τις εποχές. Στον χώρο επικρατούν το μπλε χρώμα και ήχοι της θάλασσας.

Το φορτίο του πλοίου είναι τα εκθέματα της ενότητας, δηλαδή αγγεία με αναπαραστάσεις από τα μυθικά ταξίδια του Περσέα, του Ηρακλή, των Αργοναυτών, ένα σπάνιο αγγείο χιττιτικής προέλευσης σε σχήμα ελαφιού, το εξαιρετικό γυναικείο ειδώλιο από την Κύπρο, δύο αυγά στρουθοκάμηλου εισαγόμενα από την Αίγυπτο που διαμορφώθηκαν σε ρυτό (14ο-13ος π.Χ.αι.) κ.ά.

Από τις ιδιαίτερες στιγμές εδώ είναι οι αστερισμοί που έβλεπε ο Οδυσσέας κατά την επιστροφή του από το νησί της Καλυψώς και προβάλλονται στο ταβάνι σε μια ειδική εφαρμογή που πρόσφερε το Ιδρυμα Ευγενίδου.


Ο νόστος του Οδυσσέα

Ακολουθεί ο άξονας «Ιθάκες» που είναι εμπνευσμένος από τον νόστο του Οδυσσέα και αφιερώνεται στις πατρίδες όλων των ανθρώπων. Αναπτύσσεται στις ενότητες «Πόροι», «Θρησκεία», «Ηγεμονία», «Πόλεμος», «Πολιτεία», «Ερωτας».

Ο επισκέπτης κατά την είσοδό του αντικρίζει το «Άγαλμα του Οδυσσέα» φθαρμένο από την αλμύρα της θάλασσας των Αντικυθήρων, νεολιθικά εργαλεία, πήλινη πινακίδα με Γραμμική Β, μια υπερμεγέθη κεφαλή της Αθηνάς, εμβληματικά χρυσά αντικείμενα κύρους και εξουσίας, το μαρμάρινο πορτρέτο του Μ. Αλεξάνδρου κ.ά.

Έρωτας και Έξοδος

Στην ενότητα «Έρωτας», την πιο λιτή και ατμοσφαιρική, κυριαρχεί το μαρμάρινο σύμπλεγμα της Αφροδίτης, του Πάνα και του φτερωτού Έρωτα από τη Δήλο, μια μελανόμορφη κύλικα με αγκαλιασμένο ένα ζευγάρι και το θραύσμα του ερωτικού φιλιού ενός νέου, μοναδικής ομορφιάς.

Στον τελευταίο θεματικό άξονα «Έξοδος» ολοκληρώνεται το ταξίδι. Παρουσιάζεται το δακτυλικό αποτύπωμα ανώνυμου γραφέα σε πήλινη πινακίδα Γραμμικής Β, γρανάζια του Μηχανισμού των Αντικυθήρων σε ψηφιακή μορφή, το άγαλμα του αιώνιου αθλητή από τη Δήλο κ.ά.

Η μουσική που ακούγεται στην έκθεση είναι παραχώρηση του Βαγγέλη Παπαθανασίου από τα έργα του «Ιθάκη» και «Voices-Dream in an Οpen Place». 

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 3 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έναν χρόνο.