του Μιχάλη Γιαννεσκή
Η ροή των μεταναστών από φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερικής για αναζήτηση εργασίας στις ΗΠΑ είναι αδιάκοπη, εδώ και δεκάδες χρόνια. Περίπου 3 εκατομμύρια μετανάστες από την Κεντρική Αμερική βρίσκονται σήμερα στις ΗΠΑ. Φέτος 400.000 άτομα, με 60.000 ασυνόδευτα παιδιά ανάμεσα τους, συνελήφθησαν ενώ προσπαθούσαν να περάσουν τα σύνορα ΗΠΑ/Μεξικού.
Προερχόμενοι κυρίως από τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαντόρ, τη Νικαράγουα και την Ονδούρα, οι μετανάστες κάνουν πολλές μέρες να διασχίσουν το Μεξικό, επιβαίνοντας σε φορτηγά τραίνα ως λαθρεπιβάτες. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους κινδυνεύουν να κακοποιηθούν, ενώ η πείνα τους συνοδεύει σε όλη τη διαδρομή.
Οι γυναίκες του χωριού La Patrona στο Μεξικό αντιλήφθηκαν τη δεινή κατάσταση των μεταναστών πριν 21 χρόνια, όταν ενώ δύο γυναίκες περίμεναν δίπλα στις γραμμές να περάσει ένα τραίνο, μετανάστες τους φώναξαν «μητέρα, πεινάω». Από τότε, μια ομάδα από 13 γυναίκες μαγειρεύουν καθημερινά και δίνουν δωρεάν φαγητό και νερό στους μετανάστες που κρέμονται από τα βαγόνια των τραίνων. Μόλις οι άντρες τους φύγουν από το σπίτι για τη δουλειά τους και τα παιδιά τους για το σχολείο, οι γυναίκες αρχίζουν την προετοιμασία του φαγητού.
Έχουν γίνει γνωστές ως Las Patronas (Οι Προστάτιδες), ονομασία που συνδέει το όνομα του χωριού τους με το ρόλο τους (και δεν έχει καμία σχέση με ένα ομώνυμο ίδρυμα ευπόρων γυναικών στην Καλιφόρνια). Το χωριό τους κατοικείται από γεωργούς και μετανάστες από άλλες περιοχές του Μεξικού που εγκαταστάθηκαν εκεί για να βρουν δουλειά στα χωράφια: ανθρώπους οι οποίοι έχουν συνειδητοποιήσει βαθιά την ανάγκη για αλληλεγγύη.
Οι γυναίκες μαγειρεύουν πολλές ώρες κάθε μέρα, γεμίζοντας πλαστικές σακούλες με φασόλια, ρύζι και πίτες. Στη συνέχεια περιμένουν κοντά στις γραμμές των τραίνων, τα οποία δεν σταματούν στο χωριό, κρατώντας τις σακούλες για να τις πιάσουν οι μετανάστες. Μερικοί από τους οδηγούς των αμαξοστοιχιών βοηθούν τους μετανάστες να παραλάβουν τα τρόφιμα, ελαττώνοντας ταχύτητα όταν βλέπουν τις γυναίκες να περιμένουν δίπλα στις ράγες.
Η αλληλεγγύη των Las Patronas στους διερχόμενους μετανάστες αναγνωρίστηκε το 2013 με το ανώτατο βραβείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Μεξικού. Και όπως δείχνουν τα πλάνα ενός μικρού ντοκιμαντέρ (δες παρακάτω), οι γυναίκες ανταμείβονται καθημερινά από τις εκφράσεις στα πρόσωπα των πεινασμένων μεταναστών.
«Οι Προστάτιδες» γνωρίζουν ότι οι μετανάστες προσπαθούν να διαφύγουν από τη φτώχεια και τη βία στις χώρες τους. «Η μετανάστευση είναι ένα δικαίωμα, δεν είναι έγκλημα», λένε οι γυναίκες, και «βοηθούμε τους αδελφούς μας [από την Κεντρική Αμερική] γιατί δεν φταίνε για την κατάντια των χωρών τους», προσφέροντας μαθήματα ανθρωπιάς σε πολλούς Ευρωπαίους.