Τρία χρόνια μετά τη δημοσίευση του άρθρου για τον Julian Assange και τον Paul Manafort από το The Guardian, δημοσιογράφοι από άλλα μέσα αναρωτιούνται κατά πόσο η εφημερίδα έχει μείνει πιστή στη δεσμεύση της να εξακριβώνει την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, ειδικότερα όσον αφορά στην κάλυψη της υπόθεσης του Julian Assange.

Με βάση τις ιδιωτικές επικοινωνίες μεταξύ ενός ανταποκριτή του Guardian και μιας πηγής πληροφοριών που δουλεύει σε εταιρεία σεκιούριτι στην Πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνου, καθώς και δύο αποκλειστικές συνεντεύξεις, οι δημοσιογράφοι John Mc Evoy και Pablo Navarrete προσπαθούν να εξιχνιάσουν τα γεγονότα και τις επαφές πίσω από τις δύο πιο εμβληματικές ιστορίες του The Guardian για αυτή την δεκαετία.

Το “κρυφό σχέδιο” της Ρωσίας να βοηθήσει τον Assange να δραπετεύσει από το ΗΒ

Το Σεπτέμβρη 2018, η εφημερίδα the Guardian δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο “Revealed: Russia’s secret plan to help Julian Assange escape from UK” στο οποίο παρουσιαζόταν με λεπτομέρεια η υποτιθέμενη συνωμοσία που είχε στηθεί μεταξύ Ρώσων διπλωματών και του  WikiLeaks για να φυγαδευτεί παράνομα ο Assange έξω από την πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο.

Τους μήνες πριν τη δημοσίευση, η ανταποκριτής του Guardian, Stephanie Kirchgaessner, φαινόταν πολύ πρόθυμη να συνδέσει τον Assange με μια ρωσική πλεκτάνη για να αποδράσει από την πρεσβεία.

Τον Ιούλιο του 2018, η Kirchgaessner έγραψε σε μια πηγή της στο UC Global, την ιδιωτική εταιρεία σεκιούριτι που είχε προσλάβει η κυβέρνηση του Εκουαδόρ για να προστατέψει τον Assange και την πρεσβεία της στο Λονδίνο: “Ακούσαμε ότι οι Ρώσοι θέλουν να βοηθήσουν τον Assange και ίσως να μπορούν να του βγάλουν διπλωματική βίζα. Αυτό έγινε πέρσυ. Αλλά το σχέδιο απορρίφθηκε. Από τους Ρώσους ή από τον Assange; Γιατί; Μπορείς να βοηθήσεις; Γνωρίζεις κάτι”;

Τον Αύγουστο του 2018, τρεις βδομάδες πριν τη δημοσίευση η Kirchgaessner έγραψε πάλι: “Γεια. Προσπαθώ πάλι να σε βρω. Θέλω να γράψω μια ιστορία σχετικά με τις περσινές συζητήσεις για να βγει ο  JA εκτός πρεσβείας. Οι κουβέντες που έγιναν με τους Ρώσους. Μπορώ να σου στείλω κάποιες ερωτήσεις;”

Όταν τελικά το άρθρο δημοσιεύτηκε, οι συγγραφείς -Kirchgaessner, Dan Collyns, και Luke Harding- ισχυρίζονταν ότι “Ρώσοι διπλωμάτες είχαν μυστικές συζητήσεις στο Λονδίνο… με κόσμο κοντινό στο περιβάλλον το Julian Assange για να εκτιμήσουν την καταστάση και αν μπορούν να τον βοηθήσουν να αποδράσει από το ΗΒ” προς τα τέλη του 2017.

Παρ΄όλο που αναγώριζαν ότι “οι λεπτομέρειες για την απόδραση του Assange είναι πρόχειρες”, οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν δυο ανώνυμες πηγές για να διαβεβαιώσουν ότι ο Fidel Narváez, ο πρώην πρόξενος στην πρεσβεία του Εκουαδόρ, “λειτουργούσε ως σημείο επαφής με τη Μόσχα”.

Η ιστορία εμφανιζόταν να δίνει κύρος και στο αφήγημα του “Russiagate”-την πεποίθηση ότι ο Donald Trump και οι ιθύνοντες για την προεκλογική του καμπάνια συνεννοήθηκαν με τη Ρωσία για να ανατραπεί το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ το 2016, με τη βοήθεια του Wikileaks. Οι συγγραφείς τόνισαν ότι το υποτιθέμενο σχέδιο απόδρασης “εγείρει νέες ερωτήσεις για τις σχέσεις του Assange με το Κρεμλίνο”.

Δύο άτομα που είχαν πληροφόρηση από πρώτο χέρι απέρριψαν την ιστορία του Guardian και παρείχαν λεπτομερείς πληροφορίες και για το τί πραγματικά συνέβη στο τέλος του 2017 όταν ο Assange αποπειράθηκε να φύγει από την πρεσβεία.

Σε μια αποκλειστική συνέντευξη, ο Aitor Martinez, ένας δικηγόρος που επέβλεπε τις προσπάθειες του Εκουαδόρ να παρέχει στον Assange διπλωματική προστασία, εξήγησε ότι τα σχέδια που καταρτίστηκαν θα προσέδιδαν στον Assange την ιδιότητα του διπλωμάτη του Εκουαδόρ και θα τον μετέφεραν σε τρίτη χώρα. Με αυτόν τον τρόπο, ο Assange θα μπορούσε νόμιμα να φύγει από την πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο, όπου μέχρι τότε βρισκόταν υπό ένα καθεστώς αυθαίρετης κράτησης στο οποίο συνεχώς η πορεία της υγείας του επιδεινωνόταν.

Ο Martinez έκανε μια λίστα από χώρες τις οποίες το Εκουαδόρ θα έπρεπε να προσεγγίσει: Κίνα, Σερβία, Ελλάδα, Βολιβία, Βενεζουέλα ή Κούβα, τονίζοντας: “Σαφώς και υπάρχουν χώρες που δεν έχουν καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και θα μπορούσαν να αποδεχτούν το σχέδιο. Η Ρωσία δεν ήταν ποτέ, μα ποτέ σε αυτή τη λίστα. Υπήρχε μια τεράστια θεωρία συνωμοσίας στις ΗΠΑ με το Russiagate, δε θα έβγαζε νόημα. Οπότε αυτές ήταν οι υποψήφιες χώρες για βοήθεια”.

Ο ίδιος συνέχισε: Πέρασαν δυο ή τρεις εβδομάδες και δεν είχαμε λάβει απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών. Και ξαφνικά το υπουργείο είπε ότι τον είχαν προγραμματίσει να σταλεί στη Ρωσία.

“Ο Julian και όλα τα μέλη στη νομική ομάδα το αρνηθήκαμε” εξηγεί ο Martinez.

Μετά από αυτό, ένα δεύτερο διαβατήριο εκδόθηκε για να αντικαταστήσει το διπλωματικό διαβατήριο που τον συνέδεε με τη Ρωσία, και ο Martinez προσωπικά έφερε το καινούριο διαβατήριο στον Assange στην πρεσβεία.

Το Δεκέμβριο, ο Rommy Vallejo- επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών του Εκουαδόρ, της Senain- επισκέφτηκε τον Assange στην πρεσβεία για να συζητήσουν τις πρακτικές λεπτομέρειες για τη μεταφορά του σε μια τρίτη χώρα. Ο Martinez είπε:

“Με το που έφτασε ο Vallejo, άφησε στην είσοδο το κινητό του. Η UC Global το άνοιξε και έβγαλε την κάρτα SIM. Η Senain ήταν η υπηρεσία εκείνη που είχε προσλάβει τη UC Global και εκείνος ήταν ο επικεφαλής της Senain. Η UC Global μπορούσε να τον παρακολουθεί”.

O Martinez συνέχισε: “Οι UC Global άκουγαν από τις πόρτες. Ήξεραν τα πάντα για την αποστολή και εμείς δε γνωρίζαμε ότι μας κατασκόπευαν και έδιναν όλες τις πληροφορίες στους Αμερικανούς”.

Ο Martinez έμεινε έκπληκτος όταν κατάλαβε ότι το σχέδιο είχε πια μαθευτεί. Η νομική ομάδα γύρω από τον Assange δε μπορούσε να καταλάβει πώς οι Αμερικανοί είχαν ενημερωθεί. “Τώρα μπορούμε να καταλάβουμε ότι η UC Global έστελνε πληροφορίες για το σχέδιο. Και επομένως, η υπ. Εξωτερικών αποφάσισε ότι έπρεπε να σταματήσουμε τα πάντα γιατί οι Αμερικανοί γνώριζαν”, είπε ο  Martinez.

Η εταιρεία σεκιούριτι έφτιαχνε πλαστές αναφορές για τους Αμερικανούς και κρυφά μαγνητοσκοπούσε τις συναντήσεις του Assange με το Vallejo. Είχαν μέχρι και dropbox για να μοιράζονται τις πληροφορίες.

Το Νοέμβριο του 2018, η Kirchgaessner προσέγγισε μια επαφή από τη UC Global και ζήτησε πρόσβαση στo αντίγραφο με τη συνομιλία μεταξύ Assange και Vallejo.

Η Kirchgaessner έγραψε: “Γεια, το αντίγραφο;” Η πηγή της απάντησε: “Δε μπορώ τώρα,  αύριο καλύτερα”. Η Kirchgaessner ήταν ευγνώμων: “Αλήθεια; Αυτό θα ήταν τέλειο. Ξέρεις ποιο εννοώ;” Την επόμενη μέρα, η Kirchgaessner έστειλε ξανά: “Γεια. Εννοώ αυτό με τον Rommy Vallejo.” H Kirchgaessner δεν έλαβε ποτέ το αντίγραφο.

Παρ’όλα αυτά, αυτό που αξίζει να σημειωθεί εδώ είναι ότι ο Guardian ήξερε ότι μια εταιρεία σεκιούριτι που είχε προσληφθεί για να προστατεύει τον Assange στην πραγματικότητα μάζευε αντίγραφα από τις ιδιωτικές του συναντήσεις πολύ πριν αυτό γίνει δημόσια γνωστό, και αυτό το γεγονός δε θεωρήθηκε άξιο προς δημοσίευση τότε από το Guardian.

Τουναντίον, ο Martinez τόνισε ότι το Εκουαδόρ είχε προσπαθήσει να βοηθήσει τον Assange να φύγει από την πρεσβεία μέσα από νόμιμους διπλωματικούς διαύλους, πριν οι ΗΠΑ να μάθουν για το σχέδιο μέσω της διεφθαρμένης εταιρείας σεκιούριτι που λαθραία κατασκόπευε τον Assange.

Πολλά λάθη

Ο Fidel Narváez, ο πρώην πρόξενος της πρεσβείας του Εκουαδόρ στο Λονδίνο αρνείται κατηγορηματικά ότι συμμετείχε σε μυστικές συζητήσεις με Ρώσους διπλωμάτες. Ο ίδιος δήλωσε:

“Προκαλώ τον Guardian και υποστηρίζω ότι αυτή η πληροφορία είναι ψευδής, δεν υπήρχε ρωσικό σχέδιο απόδρασης. Και καταρχήν δεν υπήρχε καν σχέδιο απόδρασης- απόδραση σημαίνει κάτι λαθραίο και παράνομο. Πόσο μάλλον κάτι παράνομο που να έχει ενορχηστρωθεί από τρίτη χώρα”.

Ο Narváez κατέθεσε ένα επίσημο παράπονο εναντίον του Guardian, υποστηρίζοντας ότι “ο Guardian δεν έχει και δε μπορεί να προσκομίσει ουσιαστικές αποδείξεις για τους λανθασμένους ισχυρισμούς του ότι Ρώσοι διπλωμάτες είχαν μυστικές συζητήσεις πέρσι στο Λονδίνο και ότι υπήρχε ένα δοκιμαστικό σχέδιο για τη φυγάδευση του Assange”.

O Guardian μετά από αυτό αναγκάστηκε να τροποποιήσει το άρθρο για να δοθεί έμφαση στο ότι “το σχέδιο για την έξοδο του Assange από την πρεσβεία του Εκουαδόρ δεν είχε υποκινηθεί ούτε ενορχηστρωθεί από τη Ρωσία” και ότι δεν υπήρχε τίποτα παράνομο στο επικείμενο σχέδιο διάσωσης και διαφυγής του.

Αυτό έπληξε την αξιοπιστία του Guardian και η Kirchgaessner έλαβε προειδοποιήσεις ότι δέχεται λάθος πληροφορίες από αναξιόπιστες πηγές μήνες πριν δημοσιευτεί το άρθρο.

Το Μάιο του 2018, μια πηγή από τη UC Global είπε στην Kirchgaessner ότι το άρθρο ήταν γεμάτο ασάφειες και λάθη. Η Kirchgaessner φερόταν να γνωρίζει για τη σχέση μεταξύ των δραστηριοτήτων της UC Global’s και της πρεσβείας του Εκουαδόρ στο Λονδίνο καθώς και για την εγγύτητα μεταξύ του Sheldon Adelson, του μεγάλου χορηγού του Trump και της εταιρείας σεκιούριτι, σχεδόν ένα χρόνο πριν γίνει ευρέως γνωστό.

Η σχέση αυτή μεταξύ Adelson και UC Global πρωτοεμφανίστηκε στις εφημερίδες το 2019. Αλλά ήδη από το 2018, η Kirchgaessner σε επικοινωνία της με την εταιρεία σεκιούριτι ζητούσε να μάθει πληροφορίες για τον Anderson. Αν η Kirchgaessner ήξερε από τότε, γιατί δε το δημοσίευε;

Στην πραγματικότητα, μια καλοδουλέμενη επιχείρηση κατασκοπείας του Assange από συνδέσμους στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα και τη διοίκηση του Τραμπ, θα κατάστρεφε το αφήγημα για τη συνωμοσία μεταξύ Assange-Trump και Ρωσία για την ανατροπή της αμερικανικής πολιτικής ζωής- ένα αφήγημα που ο Guardian δεν ήθελα να εγκαταλείψει τόσο εύκολα.

Ο Manafort και οι μυστικές συνομιλίες με τον Assange στην πρεσβεία του Εκουαδόρ

Η εφημερίδα δημοσίευσε άλλη μια ιστορία που έκανε πάταγο και ισχυριζόταν ότι ο Paul Manafort, διευθυντής της προεκλογικής καμπάνιας του Donald Trump είχε μυστικές συναντήσεις με τον Assange στην πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο το 2013, 2015 και την άνοιξη του 2016.

Το άρθρο φερόταν να παρέχει επιπλέον πληροφορίες για τη συνεννόηση ανάμεσα σε WikiLeaks, Trump και Russia λίγο πριν τις αμερικανικές εκλογές του 2016, περίοδο κατά την οποία το WikiLeaks είχε δημοσιεύσει χιλιάδες emails της Επιτροπής των Δημοκρατικών.

Οι αρθρογράφοι Luke Harding και Dan Collyns ισχυρίζονταν ότι η υποτιθέμενη τελευταία συνάντηση μεταξύ Assange και Manafort την άνοιξη του 2016 “πιθανότατα να απασχολήσει τον Robert Mueller, τον ειδικό εισαγγελέα που διερευνά την υποτιθέμενη συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και προεκλογικής καμπάνιας του Trump”.

Στην πορεία, οι συγγραφείς άρχισαν να τροποποιούν το αρχικό άρθρο και να μετριάζουν το περιέχομενό του καθώς δε μπορούσαν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για την υποτιθέμενη μυστική συνάντηση.

Παρ΄όλο που ο Manafort δεν ήταν καταγεγραμμένος στη λίστα των εισερχομένων στην πρεσβεία, ο Guardian επέλεξε να το παραβλέψει αυτό και προχώρησε στη δημοσίευση του άρθρου του.

Το Δεκέμβριο του 2018, το WikiLeaks έγραψε ότι το Guardian μυστηριωδώς είχε κρύψει τον τρίτο συγγραφέα από ένα κατασκευασμένο δημοσίευμα, τον δημοσιογράφο Fernando Villavicenci που είναι πολιτικός ακτιβιστής από το Εκουαδόρ. Πρόκειται για το δημοσίευμα των συναντήσεων του Assange και του Manafort, ενώ ο δημοσιογράφος του οποίου το όνομα αποκρύφτηκε είχε δώσει ψευδείς πληροφορίες και στο παρελθόν σχετικά με άλλες υποθέσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, ισχυριζόταν ότι ο Nigel Farage είχε επισκεφτεί τον Assange στην πρεσβεία του Εκουαδόρ την περίοδο που του είχαν απαγορευτεί οι επισκέψεις και οι επαφές με τον έξω κόσμο για αρκετούς μήνες το 2018.

Υπάρχει μια σειρά από αναπάντητα ερωτήματα τα οποία ο Guardian δεν έχει σχολιάσει προς το παρόν.

-Γιατί η Kirchgaessner δεν ανέφερε κάτι για τη σχέση ανάμεσα στη UC Global, τον Sheldon Adelson το χρηματοδότη του Τραμπ και την πρεσβεία του Εκουαδόρ, ενώ γνώριζε;
-Γιατί ο Guardian δεν ανέφερε ότι οι ιδιωτικές συνομιλίες του Assange μαγνητοσκοπούνταν από μια εταιρεία σεκιούριτι που υποτίθεται τον προστάτευε;
-Από τη στιγμή που η εφημερίδα είχε πρόσβαση στις κάμερες ασφαλείας της πρεσβείας, προσπάθησε να επιβεβαιώσει τις υποτιθέμενες επισκέψεις του Manafort; Αν όχι, γιατί;
-Γιατί δεν έχει αποσύρει το άρθρο της για την ιστορία του Manafort;
-Γιατί ο τρίτος συγγραφέας στο δημοσίευμα για τον Manafort δεν είναι στη λίστα με τους δημοσιογράφους στην ιστοσελίδα του Guardian;

Μέχρι να απαντηθούν αυτές οι ερωτήσεις, η εφημερίδα θα θεωρείται ότι έχει διαπράξει σοβαρά δημοσιογραφικά αντιδεοντολογικά λάθη και αδικήματα στην κάλυψη της υπόθεσης του Julian Assange.