Οι ζωές των πυρόπληκτων ζώων στα χέρια των εθελοντών – Το κράτος θεατής χειροκροτεί

της Γεωργίας Κριεμπάρδη

Πολλαπλά πύρινα μέτωπα κατέστρεψαν τα πάντα στο πέρασμά τους κι αυτό το καλοκαίρι, με τον πρώτο καύσωνα και τους ισχυρούς ανέμους του Ιουλίου. Ο απολογισμός χιλιάδες στρέμματα καμένης γης, καμία ανθρώπινη απώλεια, ανυπολόγιστες απώλειες ζώων.

Κάποια στάθηκαν τυχερά. Εκατοντάδες ζωάκια διασώθηκαν από τις φλόγες με τη συμβολή ανθρώπων από τα καταφύγια, φιλοζωικών ομάδων, εθελοντών αλλά και ενστόλων. Βρέθηκαν σε ασφαλείς χώρους, όπου τους παρασχέθηκε η απαραίτητη περίθαλψη από εθελοντές. Καμία κρατική πρόνοια. Στα χέρια και το φιλότιμο των εθελοντών οι ζωές τους. Καμία εξειδικευμένη ομάδα, κανένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος από το κράτος.

Πανηγυρίζει η κυβέρνηση που για πρώτη φορά το 2022 συστάθηκε Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς. Όπως δήλωσε πριν λίγες μέρες στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ειδική γραμματέας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών, Μάρσα Δημοπούλου, «στην ειδική γραμματεία στήθηκε επιχειρησιακό σχέδιο σε συνεργασία με τους εθελοντές της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Dogs’ Voice, την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, την Πολιτική Προστασία, εθελοντές μεμονωμένους και από φιλοζωικά σωματεία και οργανισμούς».

Την παρτίδα την έσωσαν οι εθελοντές. Πάλι.

Ο μηχανισμός διαχείρισης κρίσεων του Dogs’ Voice (Μη κερδοσκοπικός Οργανισμός για την προστασία των αδέσποτων ζώων στην Ελλάδα) ενεργοποιήθηκε κατά το ξέσπασμα των πύρινων μετώπων στην Αττική, σε συνεννόηση με την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ζώων Συντροφιάς, τα σώματα ασφαλείας και την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.

Τα ζώα μεταφέρονταν στον σταθμό πυρόπληκτων ζώων στο λατομείο ΛΑΤΟ. Τελευταία ενημέρωση (22/7) από εκεί αναφέρει:

• Στον σταθμό του Γαλατσίου έχουμε καταγράψει μέχρι στιγμής 453 ζώα προερχόμενα από πυρόπληκτες περιοχές. Σήμερα παραδόθηκαν στο σταθμό αρκετά ζώα από νοσηλείες και με το πέρας της σημερινής ημέρας στο σταθμό βρίσκονται 48 σκύλοι. 

Ο σταθμός έχει μεταφερθεί στα Ολυμπιακά ακίνητα του Γαλατσίου (Πάλαι) και όλα τα ζώα είναι σε αίθουσα με κλιματισμό. Μιλήσαμε με την ιδρύτρια του Dog’s Voice, Έλενα Δέδε.  Το Dog’s Voice, από το 2021, χρησιμοποιεί τον χώρο του λατομείου για να διαχειρίζεται τα ζώα σε τέτοιες περιπτώσεις φωτιάς. Ξαφνικά μέσα σε δύο μέρες μπορεί να βρεθούν με 300-400 ζώα από πυρόπληκτες περιοχές κι αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι, όπως λέει η ίδια. «Εμείς κάνουμε την οργάνωσή μας κι αυτό είναι απαιτητικό, όταν έχεις να διαχειριστείς τόσο μεγάλο όγκο ζώων. Έχουμε πόστα: άλλοι είναι στη γραμματεία, άλλοι στην καταγραφή των ζώων, άλλοι στην ταυτοποίησή τους, άλλοι σε φιλοξενίες – σε νοσηλείες, υπάρχει ο κτηνιατρικός σταθμός κ.α. Είμαστε παραπάνω από 20 άτομα σε 5 βάρδιες όλο το 24ωρο».

Αυτοί οι άνθρωποι, εθελοντές, εθελοντές κτηνίατροι αυτο-οργανώνονται και καταφέρνουν κάτι σπουδαίο. Γι’ άλλη μια φορά, ο εθελοντισμός υποκαθιστά τις υποχρεώσεις του κράτους. «Εμείς θέλουμε μία Πολιτική Προστασία Ζώων που να συντονίζει τα πάντα και να είναι εξειδικευμένη να διαχειρίζεται τα ζώα (όλα -όχι μόνο σκύλους και γάτες). Αυτά δεν μπορεί να τα κάνει η Πολιτική Προστασία γενικά, ούτε μια Γενική Διεύθυνση προστασίας ζώων. Πρέπει να υπάρχει ένα σταθερό επιχειρησιακό κέντρο δεσμευμένο για την αντιπυρική περίοδο ακριβώς γι’ αυτήν τη δουλειά και φυσικά με έναν κατάλληλα διαμορφωμένο και εξοπλισμένο χώρο» υπογραμμίζει η Έλενα Δέδε.

«Σκοπός είναι η ευημερία του ζώου» θα πει η ίδια, μιλώντας για την επόμενη μέρα. Άλλα επανενώνονται με τις οικογένειες τους, άλλα φιλοξενούνται, άλλα βρίσκουν νέες οικογένειες. «Τα περισσότερα ζώα έρχονταν σε κατάσταση παθητικής κακοποίησης. Ήταν παραμελλημένα και φοβικά, που σημαίνει ότι μάλλον έχουν κακοποιηθεί. Άλλα τα χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι σαν εργαλεία, για φύλακες ή… συναγερμό. Όταν μας έφερναν οι άνθρωποι κάποιο ζώο, καταγράφαμε ποιος το βρήκε, πού και σε ποια συνθήκη. Μετά γινόταν η ταυτοποίηση ή το τσιπάρισμα. Δεν τα δίνουμε πίσω στους κακοποιητές. Είχαμε, για παράδειγμα, δύο περιπτώσεις όπου υπήρχε συσσώρευση ζώων χωρίς τη φροντίδα που θα έπρεπε να έχουν, κι εκεί έχουν υποβληθεί αιτήματα οριστικής αφαίρεσης μέσω εισαγγελέα. Υπάρχουν ευτυχώς και άλλοι που φροντίζουν τα ζωάκια τους και εκεί φυσικά χαιρόμαστε με τις επανενώσεις».

Τη ρώτησα αν είναι ψυχοφθόρο όλο αυτό που ζει καθημερινά, βλέποντας ζωάκια όχι στην καλύτερή τους κατάσταση. «Είναι ψυχοφθόρο αλλά και ανακουφιστικό. Ανακουφιστικό να βλέπεις ανθρώπους που παίρνουν τα ζώα και τα βάζουν σπίτια τους και στη ζωή τους και τα αγαπούν. Μια ιστορία ενός ζώου μπορεί να άρχισε άσχημα, αλλά να τελειώσει φανταστικά».

Ο Ηλίας Καλδής είναι κτηνίατρος και μέλος της Εθελοντικής Δράσης Κτηνιάτρων Ελλάδος (Ε.Δ.Κ.Ε.). Όπου υπάρχει ανάγκη και κάλεσμα, οι εθελοντές κτηνίατροι είναι εκεί. Από τη φωτιά στο Μάτι το 2018, η ΕΚΔΕ σχεδόν κάθε χρόνο συνεργάζεται στενά με την Dog’s Voice. Χωρίς κτηνιάτρους, προστασία και περίθαλψη των ζώων δε θα μπορούσε να υπάρξει. Οι εθελοντές κτηνίατροι βρίσκονταν σχεδόν όλο το 24ωρο στο Γαλάτσι. Ο κ. Καλδής μιλά στο ΤΡΡ για τη φροντίδα που χρειάστηκαν τα ζώα στο ΛΑΤΟ. «Φέτος ο αριθμός των ζώων ήταν πολύ μεγάλος… Όλα τα ζώα (σκύλοι και γάτες κατά βάση) της περιοχής τα μετέφεραν εθελοντές εκεί. Από αυτά, 80 διακομίσθηκαν σε νοσοκομεία για νοσηλεία και χειρουργεία. Ήταν αδέσποτα ή/και αυτά που λέμε πως έχουν υποστεί παθητική κακοποίηση, ήταν εγκαταλελειμμένα, δεμένα, παρατημένα. Τα είδαμε εμείς σε έναν αρχικό έλεγχο και κρίναμε πως έπρεπε να μεταφερθούν για νοσηλεία. Στα υπόλοιπα ζώα χορηγήθηκαν φάρμακα, αντιπαρασιτικά κι όλα όσα έπρεπε να έχουν. Σε όλα, πάντως, τα ζώα έγινε ταυτοποίηση και τοποθετήσαμε τσιπάκια σε όσα δεν είχαν».

«Τα σκυλιά έφταναν στρεσαρισμένα, φοβισμένα, έτρεμαν, είχαν έντονη σιελόρροια»

Ο Παναγιώτης Μητσιόπουλος είναι εκπαιδευτής σκύλων. Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς κάθε καλοκαίρι βρίσκεται στα πύρινα μέτωπα της Αττικής, να βοηθήσει στη διάσωση ζώων. Αυτή τη φορά βρέθηκε για τρεις μέρες στον σταθμό πυρόπληκτων ζώων στο λατομείο ΛΑΤΟ στο Γαλάτσι αλλά και στο πύρινο μέτωπο στη Μάνδρα. Περιγράφει στο ΤΡΡ όσα είδε. «Τα ζώα που έρχονταν στο Γαλάτσι περνούσαν, αρχικά, από ιατρικό έλεγχο κι εκεί έμεναν όσα δεν είχαν -σοβαρά- προβλήματα. Τα σοβαρά περιστατικά έφευγαν κατευθείαν για νοσοκομείο. Εγώ βοηθούσα ως εκπαιδευτής. Τα σκυλιά έφταναν στρεσαρισμένα, φοβισμένα, έτρεμαν, είχαν έντονη σιελόρροια. Έπρεπε κάποιος που ξέρει να τα βγάλει από το αυτοκίνητο, να τα μεταφέρει με κλουβί για εξετάσεις, να τα πάει μία βόλτα να χαλαρώσουν. Το μεγάλο αρνητικό με όλη αυτή τη διαδικασία είναι ότι ο απλός κόσμος δεν ξέρει να τα κάνει αυτά και όσο καλοπροαίρετος και να είσαι, αντί να τα ηρεμείς, τα κάνεις χειρότερα. Ο κόσμος νομίζει ότι εκείνη την ώρα το σκυλί θέλει να το πιέσεις να φάει και να πιεί νερό, να το χαϊδέψεις και να του πεις “αχ γλυκούλη μου”, ενώ αυτό θέλει απλώς τον χρόνο του. Γι΄ αυτό χρειάζονται ειδικοί και ο καθένας να βοηθάει όπως μπορεί και ξέρει. Ήμασταν 5-6 εκπαιδευτές όσο ήμουν εκεί αλλά κάθε μέρα ευτυχώς έρχονταν και περισσότεροι».

Ο Παναγιώτης την πρώτη μέρα του ξεσπάσματος της φωτιάς σε Ανατολική και Δυτική Αττική βρέθηκε στο ΛΑΤΟ από τις 17.30 ως τις 2.00 τα ξημερώματα. Τις επόμενες δύο ημέρες, μοίρασε τον χρόνο του ανάμεσα στο Γαλάτσι και τη Μάνδρα, όπου βρέθηκε με άλλους εθελοντές, σ’ ένα σημείο που τους είχαν υποδείξει ότι είχε αδέσποτα σκυλάκια. Η φωτιά ήταν πολύ κοντά. «Εκεί τα προβλήματα και τα εμπόδια είναι άλλα», μας λέει. «Το θέμα είναι πώς θα πιάσεις τα σκυλιά εκείνη την κρίσιμη στιγμή. Μπορεί, για παράδειγμα, να βρεθείς απέναντι από μια ομάδα έξι σκυλιών που μόνο με παγίδα πιάνονται. Μπορεί να μπορείς να πιάσεις μόνο ένα, το πιο γέρικο. Τι κάνεις με τα άλλα;».

«Είναι ψυχοφθόρο, αλλά κοιτάς να σώσεις όσα περισσότερα ζώα μπορείς» λέει και δε θα ξεχάσει ποτέ πόσα ζώα πέθαναν δεμένα κι εγκαταλελειμμένα στις αμέτρητες στάνες σε Καπανδρίτι, Ωρωπό, Αφίδνες, στις καταστροφικές πυρκαγιές πριν 3 χρόνια.

Φροντίδα υπήρξε, ευτυχώς, για όλα τα ζωάκια. Είπαμε, από τους εθελοντές. Εθελοντές λοιπόν έσωσαν και δεκάδες άλογα. Οι εγκαταστάσεις της ιππασίας στο Μαρκόπουλο λειτούργησαν γι’ άλλη μία φορά ως καταφύγιο γι’ άλογα και άλλα ζωντανά. Το Ολυμπιακό Κέντρο υποδέχθηκε συνολικά 60 άλογα από ιππικές εγκαταστάσεις στον οικισμό Όλυμπος, στα Καλύβια Θορικού.

Το οξυγόνο μας, οι ζωές οι δικές μας και των ζώων είναι αφημένα στο φιλότιμο των ανθρώπων, στους εθελοντές. Θα έλεγε κανείς πως εδώ ταιριάζει τέλεια η φράση «πού είναι το κράτος;». Την απάντηση μας τη δίνει το ίδιο. Μας τη δίνουν οι πολιτικοί, που αρκούνται σε χειραψίες και χαμογελαστές φωτογραφίες συνοδεία ευχαριστιών προς τους εθελοντές. Όμως, οι εθελοντές θα έπρεπε να δρουν συμπληρωματικά -εάν χρειάζεται- μιας καλά στελεχωμένης ομάδας ειδικών και οργάνωσης που το κράτος οφείλει να διαθέτει.

Το τι θα έπρεπε να συμβαίνει από το τι συμβαίνει απέχει παρασάγγας, ιδίως σε μία χώρα, όπου… από τύχη ζούμε.