Τον ρόλο φιλοξενίας του ελεύθερου δημόσιου διαλόγου είχαν για πολλά χρόνια τα δημόσια πανεπιστήμια, όπως η Γεωπονική σχολή και η πανεπιστημιούπολη του Καποδιστριακού πανεπιστημίου, αλλά και ο κήπος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο Θησείο.

Το Φεστιβάλ «Αναιρέσεις» φιλοξενούταν εδώ και 25 χρόνια στη Γεωπονική Σχολή. Η Φ.Θ., οργανωτικό μέλος του φεστιβάλ, μας εξηγεί πως «έγινε σαφές φέτος ότι έχουν αποφασίσει να μη δίνουν τον χώρο». «Πέρσι κλείσαμε τα 30 χρόνια διοργάνωσης του Φεστιβάλ των «Αναιρέσεων», ενώ εδώ και 25 χρόνια γίνεται στη γεωπονική σχολή» πληροφορεί η Φ.Θ.

Σχετικά με την έναρξη των διαδικασιών για το φετινό φεστιβάλ, σημειώνει: «Υπήρχε από πέρσι ενημέρωση από την διοίκηση της σχολής ότι πιθανώς φέτος να υπήρχαν δυσκολίες για την διεξαγωγή του φεστιβάλ στην γεωπονική, οπότε εμείς είχαμε στείλει για πρώτη επικοινωνία ήδη από το Νοέμβριο, για να έχουμε την πρώτη συνάντηση, αφού και λόγω των τόσων χρόνων συνεργασίας υπάρχει μια επικοινωνία με την σχολή. Μας αγνοούσαν πλήρως».

Η Φ.Θ. υπενθυμίζει, ακόμα, ότι την περίοδο Ιανουαρίου – Μαρτίου, η γεωπονική σχολή ήταν κλειστή λόγω κατάληψης – ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – και δεν υπήρχε επικοινωνία καθόλου με την Πρυτανεία και συμπληρώνει ότι «Εμείς είχαμε κάνει την αίτηση να πάει στο πρωτόκολλο, η τυπική διαδικασία που ακολουθούμε κάθε φορά και στα μέσα Μαρτίου που άνοιξαν οι σχολές μας αρνήθηκαν μόνο προφορικά. Γραπτά δεν μας έχουν στείλει τίποτα παρότι τους έχουμε παρακαλέσει».

Η προφορική απάντηση από την γεωπονική σχολή ήταν ότι «δεν πρόκειται να γίνει κανένα φεστιβάλ φέτος, ούτε οι Αναιρέσεις, ούτε και κανένα άλλο» και «οποιοδήποτε φεστιβάλ είτε οργανώσεων είτε παρατάξεων πήρε αντίστοιχη απάντηση» σύμφωνα με τη Φ.Θ.

Σε σχετική ερώτηση του TPP, η Φ.Θ., εξηγεί ότι τα επιχειρήματα για την άρνηση ήταν ότι γίνονται εργασίες στην γεωπονική σχολή και ότι έχει «ξεφύγει» η κατάσταση με τα φεστιβάλ που γίνονται χωρίς άδεια, με αποτέλεσμα να γίνονται διάφορες ζημιές. Συμπληρώνει ότι «δεν έχουν ξεκινήσει πλήρως ακόμα τα έργα απ’ την εργολαβία με το ταμείο ανάκαμψης και την ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου και αυτές που έχουν ξεκινήσει γίνονται στον απέναντι χώρο και αφορά άλλο έργο».

«Μας έλεγαν ότι θα έχει σκαμμένα χαντάκια και θα είναι επικίνδυνο και μέχρι τώρα δεν ισχύει κάτι τέτοιο» αποκαλύπτει στο TPP λίγο πριν την έναρξη του φεστιβάλ των «Αναιρέσεων» και μάλιστα τονίζει: «Έγινε σαφές ότι έχουν αποφασίσει να μη δίνουν των χώρο. Τόσα χρόνια δεν είχαν ποτέ κανένα παράπονο από τις Αναιρέσεις».

Φεστιβάλ «Αναιρέσεις»: Προσπάθειες για διεξαγωγή και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, την Καλών Τεχνών, το Χαροκόπειο και την Πανεπιστημιούπολη (Ζωγράφου) – Όλες οι απαντήσεις αρνητικές

«Από τον Ιανουάριο αιτηθήκαμε και στο ΠΑΔΑ – και στους δύο χώρους που έχει το ΠΑΔΑ (στην Λεωφόρο Αθηνών και στην Πέτρου Ράλλη) – και στην Καλών Τεχνών και στην Πανεπιστημιούπολη, όπου λάβαμε απαντήσεις μέσω mail αρνητικές».

Η Φ.Θ. σημειώνει χαρακτηριστικά «το ΕΚΠΑ είχε δηλώσει κάθετα πως δε θα δώσει τον χώρο για κανένα φεστιβάλ και μουσικό γεγονός γιατί υπάρχουν παράπονα από τους γείτονες».

«Επικοινωνήσαμε και με το Χαροκόπειο, κάναμε αίτηση σε όλα τα ιδρύματα στην Αθήνα που θα μπορούσαν να χωρέσουν το φεστιβάλ και λάβαμε την ίδια απάντηση» πρόσθεσε το μέλος του φεστιβάλ. «Το ίδιο ίσχυσε και στους δήμους που απευθυνθήκαμε» συνεχίζει.

«Για παράδειγμα ο Δήμος Αθηναίων δεν παραχωρεί το πεδίον του Άρεως, ο Δήμαρχος του Ταύρου – Μοσχάτου αντίστοιχα ένα πάρκο της περιοχής, το Σκοπευτήριο της Καισαριανής το ίδιο (έχουν ανακοινώσει έναρξη εργασιών)» υπογραμμίζει περιγράφοντας όλη την δυσκολία για την εύρεση χώρου.

Έτσι ,καταλήγει, ότι «Με πολύ κόπο και δυσκολία καταλήξαμε στο Θέατρο Βράχων, όπου και οι δύο δήμαρχοι ήταν θετικοί εξ’ αρχής».

Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ 2023: «Μας έδιωξαν από την πανεπιστημιούπολη του ΕΚΠΑ λίγο πριν την διεξαγωγή – είναι μία συλλογική στρατηγική, μία προσπάθεια να αξιοποιηθούν τα δημόσια πανεπιστήμια για οποιονδήποτε άλλο σκοπό πέραν της κοινωνικής και πολιτικής έκφρασης»

«Φέτος γίνεται το 25ο Aντιρατσιστικό φεστιβάλ, έχει ξεκινήσει από το 1996 με λίγα διαλείμματα» μας πληροφορεί ο Ν. Χ., οργανωτικό μέλος του Aντιρατσιστικού φεστιβάλ, και σχετικά με την εύρεση χώρου δηλώνει πως πριν το 2020, το ΕΚΠΑ και το Γεωπονικό δέχονταν τα φεστιβάλ. Αναφέρει, δε, ότι το 2023 ακυρώθηκε η άδεια διεξαγωγής από το ΕΚΠΑ λίγο πριν τη διοργάνωση του φεστιβάλ.

«Φέτος κάναμε αίτηση μόνο για ”την τιμή των όπλων” για να μην αφήσουμε χωρίς διεκδίκηση τους χώρους αυτούς και η απάντηση της διοίκησης του ΕΚΠΑ ήταν αρνητική χωρίς καμία δικαιολόγηση… Η διοίκηση το 2023 είχε ισχυριστεί ότι λόγος ακύρωσης του χώρου τελευταία στιγμή ήταν τα σκηνικά που είχαν γίνει έξω από το φεστιβάλ την προηγούμενη χρονιά» επισημαίνει.

«Το 2023, μετά την εκδίωξη από την πανεπιστημιούπολη, δοκιμάσαμε σε πάρα πολλούς χώρους, στην γεωπονική σχολή μας αρνήθηκαν κατευθείαν» πληροφορεί.

Αιτιολόγηση που έδωσε τότε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ήταν η καθυστερημένη η αίτηση για άδεια χρήσης του χώρου, αλλά «αν δούμε κι απ’ την φετινή εικόνα δεν ήταν ειλικρινής αυτή η απάντηση» κρίνει ο ίδιος.

«Κατά την δική μου άποψη είναι μία συλλογική στρατηγική, μία προσπάθεια να αξιοποιηθούν τα δημόσια πανεπιστήμια για οποιονδήποτε άλλο σκοπό πέραν της κοινωνικής και πολιτικής έκφρασης, είτε με φεστιβάλ, είτε με εκδηλώσεις» υπογραμμίζει.

Να σημειωθεί ότι το Πάντειο Πανεπιστήμιο παραμένει από τους λίγους χώρους δημόσιων πανεπιστημίων που επιτρέπουν ακόμη τέτοιες εκδηλώσεις, αλλά το «αντιρατσιστικό φεστιβάλ» ως μία εκδήλωση μεγάλης έκτασης που συγκεντρώνει πολλούς επισκέπτες δεν χωράει.

Η ερμηνεία του οργανωτικού μέλους είναι ότι «υπάρχει σιγά σιγά μία μετατόπιση των δημόσιων πανεπιστημίων σε «τσιφλίκι» των πρυτανικών αρχών για το ποιος θα έχει θέση στο πανεπιστήμιο και ποιος όχι- δεν τηρείται το αυτοδιοίκητο».

«Δείχνει ότι υπάρχει σιγά σιγά μία μετατόπιση των δημόσιων πανεπιστημίων σε «τσιφλίκι» των πρυτανικών αρχών για το ποιος θα έχει θέση στο πανεπιστήμιο και ποιος όχι, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει μία πιο δημοκρατική λογική λήψης αποφάσεων δεδομένου ότι είναι δημόσια πανεπιστήμια, στα οποία ισχύει το αυτοδιοίκητο, δηλαδή στηρίζονται από τους φοιτητές και τους διδάσκοντες. Η κλειστού τύπου αυτή λειτουργία από τις πρυτανικές αρχές έρχεται πιθανώς και με κατευθύνσεις από την κυβέρνηση, όπως φαίνεται από τις αρνήσεις χωρίς οποιαδήποτε δικαιολόγηση» αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Πέρσι το Αντιρατσιστικό φεστιβάλ κατέληξε να γίνεται στο Άλσος Βεΐκου, που είναι δημόσιος χώρος και ανήκει στον δήμο Γαλατσίου. Ο δήμαρχος είναι ένας άνθρωπος που έχει μία βάση στη γειτονιά και δεν στηρίζει τη δημαρχία του στην κομματική ταύτιση με τη Νέα Δημοκρατία γι’ αυτό και την προηγούμενη πενταετία ήταν ανεξάρτητος» αναφέρει το μέλος του φεστιβάλ.

«Στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, εκλέχθηκε ο ίδιος δήμαρχος με την υπόλοιπη παράταξη της Νέας Δημοκρατίας και το δημοτικό συμβούλιο με κομματικά μέλη της Νέας Δημοκρατίας έβαλε εμπόδιο» λέει στο TPP και εξηγεί ότι όταν έκαναν αίτηση στο αρμόδιο γραφείο που διαχειρίζεται τους χώρους του Γαλατσίου, φέτος, πήραν αρνητική απάντηση.

Φέτος, το Αντιρατσιστικό φεστιβάλ μετά από μεγάλη προσπάθεια κατέληξε σε χώρο που δεν είναι δωρεάν, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους δημόσιους χώρους και όπως υπογραμμίζει ο Ν. Χ.: «Με τα λεφτά που θα δώσουμε φέτος για ενοίκιο, θα φέρναμε δύο καλούς καλλιτέχνες».

Ο κήπος στο Θησείο: «Ήταν αυτό που λέμε ένας ζωντανός χώρος πολιτισμού – τώρα έχει χάσει αυτή τη χρήση του»

Ο κήπος στο Θησείο (Ερμού 134-136) όσο άνηκε στον Σύλλογο Ελλήνων αρχαιολόγων είχε φιλοξενήσει πολλές εκδηλώσεις πολιτισμού και όπως ενδεικτικά αναφέρει η Όλγα Σακαλή, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων ορισμένες από αυτές ήταν:

«Το δωρεάν θερινό σινεμά του ΣΕΑ που γινόταν κάθε καλοκαίρι με πολύ μεγάλη επιτυχία, εκδηλώσεις και δράσεις, σεμινάρια, διαλέξεις του ίδιου του Υπουργείου Πολιτισμού, φεστιβάλ όπως το φεμινιστικό της «συνέλευσης 8ης Μάρτη», καλλιτεχνικά δρώμενα, πολλές βιβλιοπαρουσιάσεις, εκδηλώσεις διαφόρων πρεσβειών στην Ελλάδα, θερινή απασχόληση των παιδιών των μελών του συλλόγου μας. Ήταν αυτό που λέμε ένας ζωντανός χώρος πολιτισμού, όπως ακριβώς επιτάσσει πια και η σύγχρονη νομοθεσία και οι διεθνείς συμβάσεις και ο ίδιος ο αρχαιολογικός νόμος (άρθρο 3) επιβεβαιώνει την χρήση που είχαμε στο κτίριο του ΣΕΑ».

«Τα μνημεία θα πρέπει να είναι ζωντανά και ανοιχτά στους πολίτες και στο κοινό, χωρίς κανέναν αποκλεισμό» τονίζει η Όλγα Σακαλή.

«Η Υπουργική απόφαση με την οποία έγινε άρση της παραχώρησης του κτιρίου από τον Σύλλογο έγινε τον προηγούμενο Σεπτέμβρη, επί υπουργίας Λίνας Μενδώνη στο Υπουργείο Πολιτισμού, και περιλάμβανε ως αιτία της άρσης παραχώρησης μία εκδήλωση που είχε γίνει από την «μονάδα απεξάρτησης 18 άνω» για το τραγικό ναυάγιο της Πύλου» πληροφορεί η κα. Σακαλή και προσθέτει:

«Εμείς προσφύγαμε στο συμβούλιο της Επικρατείας και, δυστυχώς, η τελευταία του απόφαση – την οποία δεν έχουμε ακόμα βέβαια στα χέρια μας, δεν έχει δηλαδή καθαρογραφεί – και ουσιαστικά επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα της πρώην υπουργού και κατά την άποψη μας, με την εικόνα που έχουμε έως τώρα, πρόκειται για μία βαθιά συντηρητική λογική, όπου τα σύγχρονα μνημεία θα πρέπει να είναι κλειστά σε αντίθεση με ότι πιο σύγχρονο επιστημονικά σήμερα που προβλέπει ότι τα μνημεία θα πρέπει να είναι ζωντανά και ανοιχτά στους πολίτες και στο κοινό, χωρίς κανέναν αποκλεισμό».

«Αυτή τη φιλοσοφία είχαμε πάντα στον σύλλογο Ελλήνων αρχαιολόγων, αλλά έχουμε μία αρνητική απόφαση του δικαστηρίου πια, οπότε είμαστε άστεγοι» τονίζει η ίδια.

Το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποίησε τότε η κα. Μενδώνη ήταν η απουσία άδειας για πολλές από τις εκδηλώσεις που φιλοξενούσε το μνημείο. Σε σχετική ερώτηση του TPP, η κα. Σακαλή απαντάει ότι «το επιχείρημα περί άδειας το έχουμε καταρρίψει και στο σχετικό μας υπόμνημα, όλα τα σύγχρονα κτίρια που έχουν παραχωρηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού σε σωματεία, σε φορείς, σε συλλογικότητες στο κέντρο της Αθήνας προφανώς και δεν χρειάζονται άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού, πολλώ δε μάλλον για ένα κτίριο που το διαχειρίζονταν αρχαιολόγοι και φυσικά το κτίριο όπως το παραδώσαμε ήταν σε άψογη κατάσταση».

«Η εκδίωξη σχετίζεται με την ραγδαία εμπορευματοποίηση μέσω του Airbnb και την τουριστικοποίηση του κέντρου της Αθήνας» εικάζει η ίδια.

«Μέσα από την σπουδή του Υπουργείου Πολιτισμού να μας πετάξει έξω, από ένα κτίριο ουσιαστικά «φιλέτο» στο κέντρο της Αθήνας, εικάζουμε ότι σχετίζεται με την ραγδαία εμπορευματοποίηση μέσω του Airbnb και την τουριστικοποίηση του κέντρου της Αθήνας. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι μάλλον θα αλλάξει χρήση το κτίριο και δεν θα αξιοποιείται για σκοπούς πολιτιστικούς, όπως συνέβαινε από τον σύλλογο Ελλήνων αρχαιολόγων» κρίνει σχετικά με την από εδώ και πέρα χρήση του χώρου.

«Εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες ο Σύλλογος διατηρούσε ένα από τα πιο ανοιχτά στους πολίτες μνημεία, έναν ζωντανό χώρο πολιτισμού, όπου κάναμε πάρα πολλές καλλιτεχνικές, επιστημονικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, πέρασαν χιλιάδες Αθηναίοι από εκεί» σημειώνει.

Ο χώρος πλέον δεν είναι προσιτός και ανοιχτός για την δημόσια, δημοκρατική συζήτηση, όπως συνέβαινε για χρόνια, προσθέτοντας τον στη λίστα και όλων εκείνων που προαναφέρθηκαν, από τα δημόσια πανεπιστήμια μέχρι τους δημόσιους, δημοτικούς χώρους.

«Οι συλλογικές συζητήσεις, πέρα από το ζήτημα του πολιτισμού, έχουν γίνει πανάκριβο σπορ, αφού έχουν αποκλειστεί οι δημόσιοι δωρεάν χώροι και μας σπρώχνουν σε ξενοδοχεία ή επί πληρωμή αμφιθέατρα σχολών ή θέατρα και κινηματογράφους, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο όσες συλλογικότητες διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια ή “κονέ” με πρυτάνεις και ξενοδόχους και άρα, πολύ συγκεκριμένη και υποστηρικτική του συστήματος φυσιογνωμία» γράφει η φεμινιστική συλλογικότητα της 8ης Μάρτη στην ανακοίνωση αλληλεγγύης της στον ΣΕΑ.