Έντονη ήταν η αντιπαράθεση στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, αναφορικά με την πολυφωνία στα ΜΜΕ, η οποία πλήττεται βάναυσα το τελευταίο διάστημα, καθώς στα μεγάλα ΜΜΕ, φαίνεται να μην αναπαράγεται καμία άλλη γραμμή πέρα από την κυβερνητική. Οταν αυτό συμβαίνει δε, τότε δημοσιογράφοι και άλλοι «πανελίστες» επιτίθενται, επιχειρώντας τη φίμωση ή την πολύ στενή κατεύθυνση της κουβέντας.

Για όλα αυτά καθώς επίσης και για το ζήτημα των 20 εκατομμυρίων που δόθηκαν στα ΜΜΕ για καμπάνιες και θέματα σχετικά με τον κορονοϊό, κλήθηκε η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας να συζητήσει. Στη διαδικασία παρευρέθηκε και ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβιουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ), Αθανάσιος Κουτρουμάνος, επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις σχετικά με την πλήρη απραξία του στην επιβολή διοικητικών προστίμων ή ακόμα και οποιοασδήποτε μορφής ελέγχου της πολυφωνίας των ΜΜΕ.

Όπως υποστήριξε ο Α.Κουτρουμάνος, τα χέρια του ΕΣΡ είναι δεμένα από μια σειρά παραγόντων που δεν επιτρέπουν στο όργανο ούτε καν να ελέγξει αν εγείρονται ζητήματα πολυφωνίας, με τον πρόεδρο να ομολογεί επί της ουσίας την πλήρη ανικανότητα του ΕΣΡ.

Πιο συγκεκριμένα ο Αθανάσιος Κουτρουμάνος είπε ότι «Μέρες που είναι δεν θέλω να στενοχωρώ κανέναν, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων που πιστώνουν στο ΕΣΡ δεν τις έχει. Αυτές τις αρμοδιότητες δεν τού τις έχει αναθέσει κανένας νόμος». Όπως είπε για τα ερωτήματα που έθεσε η αντιπολίτευση στο ΕΣΡ, η απάντηση είναι ότι «καμία αρμοδιότητα εκ του νόμου δεν έχει, για να κάνει κάτι σε αυτά που του πιστώνουν».

Όπως είπε χαρακτηριστικά, «Είναι σαν να με έχει εφοδιάσει κάποιος με νερό και αλεύρι και να φιλοδοξεί ότι θα προκύψει παντεσπάνι»

Νομικά τα εμπόδια

Επιπλέον προχώρησε τη τοποθέτησή του λέγοντας, «Η ελευθερία έκφρασης και η πολιτική πολυφωνία θα ήταν ευχής έργο να αποτελούσε παράδοση και όχι ζητούμενο. Οι αποφάσεις του ΣτΕ θέτουν ένα υπαρκτό πρόβλημα. Το ΕΣΡ για να επιβάλει διοικητές κυρώσεις επιβάλλεται να κάνει ποιοτική αξιολόγηση των ειδήσεων. Όμως με την υπάρχουσα υποδομή και στελέχωση του ΕΣΡ δεν μπορεί να γίνει αυτό».

Πρόσθεσε ακόμα ότι, «Για να εφαρμοστεί ο νόμος δεν αρκεί να είναι ψηφισμένος, αλλά πρέπει και το ουσιαστικό περιεχόμενο να είναι πρακτικά εφαρμόσιμο. Υπάρχουν πολύ σοβαρά εμπόδια, προβλήματα και δυσχέρειες, νομικές και πρακτικές. Η πιο σοβαρή δυσκολία είναι νομική και προέρχεται από το ότι η πολύ σπουδαία συνταγματική αρχή της ελευθερίας έκφρασης και της πολιτικής πολυφωνίας συνδέεται και συμπλέκεται -και τυπικώς φαίνεται να είναι σε αντίφαση- με άλλες αξίες, όπως είναι η αρχή ελευθερίας έκφρασης του δημοσιογράφου.

»Η δεύτερη δυσκολία προέρχεται από το ότι οι διατάξεις των αόριστων νομικών εννοιών έχουν ανάγκη ερμηνείας για να είναι πρακτικώς εφαρμόσιμες. Το καθήκον αυτής της ερμηνείας ανατέθηκε ευθέως στο ΕΣΡ. Είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν επέβαλε διοικητικές κυρώσεις σε τηλεοπτικούς σταθμούς για παραβίαση της πολιτικής πολυφωνίας. Όμως σχεδόν καμία από τις αποφάσεις αυτές δεν επιβίωσε, καθώς το ΣτΕ τις ακύρωσε όλες με το πανομοιότυπο αυτό σκεπτικό που κατέστη και πάγια νομολογία. Αβλαβώς και ακινδύνως δεν μπορεί να παραγνωρίζεις τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου».

Παράλληλα επικαλέστηκε πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία, όπως σημείωσε, «ο πυρήνας για την κατοχύρωση της δημοσιογραφικής ελευθερίας είναι η ευχέρεια του δημοσιογράφου να αξιολογεί, να επιλέγει από το σύνολο των κομμάτων και να μεταδίδει το γεγονός της επικαιρότητας».

Υποστελέχωση

«Όταν συνεπώς το ΕΣΡ επιβάλει κυρώσεις σε ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό οφείλει να αιτιολογήσει τεκμηριωμένα την απόφαση του για το αν παραβιάστηκαν οι κανόνες της πολιτικής πολυφωνίας. Πρέπει δηλαδή να παρακολουθήσει για σημαντικό χρονικό διάστημα τις απόψεις και δραστηριότητες των κομμάτων και να εκτιμήσει ποιες ήταν άξιες μεταδόσεων και να διαπιστώσει αν μεταδόθηκαν ή όχι στον ανάλογο βαθμό. Σε ποιο βαθμό όμως αυτά μπορεί να υλοποιηθούν, για εμένα είναι ένα μικρό μυστήριο», είπε ο πρόεδρος του ΕΣΡ.

Αναφερόμενος στην υποστελέχωση του Συμβουλίου ο Αθανάσιος Κουτρουμάνης υποστήριξε ότι, «Η διαρκής έρευνα για την πολιτική πολυφωνία που ξεκίνησε το 2008 από την Ερευνητική Ομάδα και αποτελούνταν από 5 άτομα, τα οποία αυξάνονταν κατά τις προεκλογικές περιόδους, σήμερα διεξάγεται από ένα άτομο. Υπήρξαν διαρκείς αποδυναμώσεις της Ερευνητικής Ομάδας του ΕΣΡ για την πολιτική πολυφωνία», είπε.

Συμπλήρωσε ακόμα ότι, «Νομοθετικές πρωτοβουλίες δεν έχει δικαίωμα να αναλάβει το ΕΣΡ σε καμία περίπτωση. Αυτή η αρμοδιότητα ανήκει στη Βουλή και στη κυβέρνηση. Επομένως τα μέτρα που προτείνετε να εφαρμοστούν από το ΕΣΡ δεν έχουν καμία συνταγματική βάση».

Ωστόσο στον τελευταίο αυτό ισχυρισμό του προέδρου του ΕΣΡ, απάντησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Διαφάνειας, Θανάσης Μπούρας λέγοντας ότι «μέσω της διαδικασίας του Κανονισμού της Βουλής υπάρχει η δυνατότητα στο ΕΣΡ να προτείνει μέτρα για να νομοθετηθούν από το Κοινοβούλιο».

«Μείζον πρόβλημα λειτουργίας της Δημοκρατίας»

Στην τοποθέτησή του ο πρώην πρόεδρος της Βουλής και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Βούτσης, μίλησε για «μείζον πρόβλημα λειτουργίας της Δημοκρατίας», το οποίο όπως είπε προέκυψε σε ό,τι αφορά τον πολιτικό πλουραλισμό, ιδιαίτερα στο πρώτο δίμηνο της κρίσης της πανδημίας του κορονοϊού.

Πιο συγκεκριμένα σημείωσε ότι «Το ΕΣΡ και κατά το νόμο και κατά το Σύνταγμα έχει την ευθύνη της διασφάλισης του πολιτικού πλουραλισμού και της αντικειμενικής και επί ίσης όροις μετάδοσης των ειδήσεων. Έχουμε καταγράψει συντριπτικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι υπήρξε τεράστιο έλλειμμα πολιτικού πλουραλισμού, όχι μόνο από τα ιδιωτικά κανάλια αλλά και από την ΕΡΤ, πάνω σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα που προέκυψαν από την πανδημία του κορονοϊού όπως τα μέτρα που αφορούν την υγεία και την επανεκκίνηση της οικονομίας», τονίζοντας ότι

«Δεν ακούστηκε τίποτα από όσους είχαν αντίθετη άποψη».

Εξηγώντας τους ισχυρισμούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί έλλειψης πολυφωνίας είπε ότι, «Είναι πρωτοφανές να γίνεται παρέλαση υπουργών στα ΜΜΕ και να εκθέτουν τις απόψεις τους χωρίς παρουσία δημοσιογράφων και να μην γίνεται καμία συζήτηση. Αυτό είναι σκάνδαλο και ένα πολύ αρνητικό στοιχείο. Είμαστε, μαζί με την Ουγγαρία, στις τρεις τελευταίες ευρωπαϊκές θέσεις σχετικά με την κάλυψη και μετάδοση των θέσεων και απόψεων της αντιπολίτευσης. Για τα 100 γεγονότα που συμβαίνουν στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα με την πανδημία μόνο για τα 7 καλύπτονται οι απόψεις της αντιπολίτευσης».

Στη συνέχεια επανέλαβε το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για διαφάνεια σχετικά με το που κατέληξαν τα αρχικά 11 εκατομμύρια τα οποία έδωσε η κυβέρνηση από τον κρατικό προϋπολογισμό σε ΜΜΕ ώστε να υπάρξουν καμπάνιες ενημέρωσης καθώς και θέματα σχετικά με τον κορονοϊό και τόνισε ότι «είναι ζήτημα δημοκρατίας να υπάρξει πλήρης διαφάνεια».

Ακόμα πρόσθεσε ότι, «Υπάρχει χειραγώγηση της πολυφωνίας πλήρης σιωπή στα ΜΜΕ για τις απόψεις της αντιπολίτευσης και μία απαράδεκτη μονοφωνική άποψη. Είμαστε ανοχύρωτοι ενώπιων φαινομένων χειραγώγησης της πολυφωνίας από τη κυβέρνηση και μη εφαρμογής των συνταγματικών διατάξεων από τα ΜΜΕ σε σχέση με το ρόλο που έχουν»

«Αλίμονο αν βγει το συμπέρασμα ότι το ΕΣΡ, δια του Συμβουλίου της Επικρατείας και της κυβερνητικής πολιτικής, είναι με ψηλά τα χέρια», είπε και συμπλήρωσε πως «Από πλευράς κυβέρνησης γίνεται μία ευθεία και συνεχής παραβίαση των συνταγματικών κανόνων και ζητούμε από το ΕΣΡ να την εγκαλέσει ώστε να πάρει τα αναγκαία μέτρα για να λειτουργήσει η αναγκαία δημοκρατία».

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μάριος Κάτσης, υποστήριξε ότι «ποτέ άλλοτε όσο σήμερα δεν υπήρχε τόσο σφιχτός εναγκαλισμός των ΜΜΕ με κυβέρνηση», και προσέθεσε ότι «οι ειδήσεις φιλτράρονται σαν να υπάρχει ένα κέντρο συντονισμού ενημέρωσης».

«Είναι κοινός τόπος ότι ειδικά μετά τη πανδημία, κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την ενημέρωση. Οι ευρωπαϊκές έρευνες τοποθετούν την Ελλάδα στην τελευταία θέση», ανέφερε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου.

«Έχετε ευθύνη αν δεν μπορεί το ΕΣΡ να εκπληρώσει τον ρόλο του για την κατοχύρωση της ελευθερίας έκφρασης και της πολιτικής πολυφωνίας. Για να υπάρξει καλύτερη κατάσταση στο Ραδιοτηλεοπτικό τοπίο εξαρτάται από τις δικές σας ενέργειες και δεν καλύπτεται από τη δικαιολογία ότι δεν αρκούν τα χρήματα», σημείωσε ο πρώην υπουργός και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος.

«Κυβερνητική επιλογή, να υποκατασταθεί η πολιτική πολυφωνία με την κυβερνητική μονοφωνία»

Ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΙΝΑΛ Βασίλης Κεγκέρογλου, σημείωσε ότι κανείς δεν ζητά από το ΕΣΡ να μετρά με υποδεκάμετρο αν τηρείται ή όχι από τα ΜΜΕ η πολιτική πολυφωνία, παρόλα αυτά τόνισε ότι «πρέπει όπου διαπιστώνει ότι υπάρχει ωμή παραβίαση των κανόνων, να πέφτει πέλεκυς».
Παράλληλα διαπίστωσε ότι «το τελευταίο διάστημα έχουν χειροτερεύσει τα πράγματα σχετικά με την πολυφωνία και τον πλουραλισμό, που αποτελούν όλο και περισσότερο μακρινό παρελθόν αλλά και αόριστο μέλλον».

»Η κυβερνητική επιλογή, να υποκατασταθεί η πολιτική πολυφωνία με την κυβερνητική μονοφωνία, ο πλουραλισμός με την αυθεντία και η δημιουργική διακομματική παράθεση των απόψεων, με την άγονη δικομματική αντιπαράθεση του άσπρου-μαύρου, εξυπηρετεί μεν τις κυβερνητικές σκοπιμότητες και τις μικροκομματικές της επιδιώξεις, αλλά λειτουργεί εις βάρος της Δημοκρατίας, των συμφερόντων της Ελλάδας και των πολιτών», υπογράμμισε ο Β.Κεγκέρογλου.

Κατέληξε λέγοντας ότι «Το ΕΣΡ έχει ένα υπέρτατο καθήκον και μπορεί να το εκπληρώσει χωρίς υποδεκάμετρο και διαταγές αλλά με αξιοποίηση όλων των θεσμικών εργαλείων και αρμοδιοτήτων που διαθέτει από το Σύνταγμα και τους νόμους που επιτάσσουν ένα ρόλο εξισορρόπησης, σε σχέση με την κεντρική εξουσία και αντιπαράθεσης με τις κυβερνητικές ή άλλες σκοπιμότητες και μάλιστα όσες προωθούνται και επιχειρούνται μέσω της αδιαφανούς και επιλεκτικής χρηματοδότησης των μέσων επικοινωνίας, με χρήματα του φορολογούμενου πολίτη».

Κριτική σε δύο μέτωπα από το ΚΚΕ

Σφοδρή κριτική εξαπέλυσε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Γιάννης Δελλής, κάνοντας λόγο για «τηλεοπτική καραντίνα» του κόμματος του ακόμα και από τη δημόσια τηλεόραση, ενώ παράλληλα επιτέθηκε και στον ΣΥΡΙΖΑ κατηγορώντας τον για υποκριτικές διαμαρτυρίες και τονίζοντας ότι έχει μεγάλες ευθύνες για το καθεστώς λειτουργίας των ΜΜΕ.
όπως είπε ο Γ.Δελλής,

«Όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας, σε καραντίνα δεν μπήκαν μόνο τα εργατικά δικαιώματα του ελληνικού λαού αλλά και το συνταγματικό του δικαίωμα για αντικειμενική ενημέρωση. Όχι ότι δεν γινόταν αυτό και παλαιότερα αλλά τώρα η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη».

Ακόμα πρόσθεσε ότι «Αυτή την περίοδο, εν μέσω πανδημίας, έχουμε αναπαραγωγή του κυβερνητικού αφηγήματος που εστιάζεται στην ατομική ευθύνη και αποσιωπά την υποχρέωση και τις ευθύνες του κράτους. Εξοβελίζεται κάθε διαφορετική φωνή η οποία είναι ενοχλητική από τα ΜΜΕ ακόμα και από τη δημόσια τηλεόραση. Σε αυτή τη τηλεοπτική καραντίνα εντάσσεται και το ΚΚΕ. Και στις διαμαρτυρίες μας για τη κατάφωρη παραβίαση της παρουσίασης, αναλογικά των θέσεων των κομμάτων, απαντούν με αστήριχτες δικαιολογίες».

Όπως είπε, «Να θυμίσουμε ότι στη κρατική ΕΡΤ επί ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να αναστηθεί ο Λάζαρος για να βγει βουλευτής του ΚΚΕ», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Δελλής. Τόνισε ακόμα ότι «το νέο τηλεοπτικό τοπίο που διαμορφώθηκε είναι αποτέλεσμα του νόμου Παπά-ΣΥΡΙΖΑ που έδωσε τα κανάλια σε επιχειρηματίες χωρίς καν να διασφαλίσει στοιχειώδους όρους αντικειμενικής ενημέρωσης».

Συμπλήρωσε επίσης ότι, «Αυτό που συνέβαινε και συμβαίνει με την ενημέρωση είναι απαράδεκτο και δεν μπορεί να γίνει ανεκτό και έχει ευθύνη και το ΕΣΡ».