Ό,τι δεν πρόλαβε να δείρει, να το μηνύσει: Δίκη για τον Ζακ, 18 Ιανουαρίου

του Κωνσταντίνου Πουλή

Η κ. Λούκα, είπε, είναι εκφραστής της δολοφονίας χαρακτήρα που αντιμετωπίζει ο εντολέας μου τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα να υφίσταται αυτά που υφίσταται. Ξεκίνησε από ρατσιστικά χαρακτηριστικά και, όπως κάθε αριστερός που σέβεται τον εαυτό του, λέει ότι οποιοσδήποτε διαφωνεί μαζί του είναι φασίστας. Στην περίπτωση του Χορταριά βεβαίως θα λέγαμε ότι είμαστε αρκετά μακριά από την πολιτική διαφωνία.

Πήρε τον λόγο στη συνέχεια η Κλ. Παπαπαντολέων, που εξήγησε ότι αυτά που γράφουν οι άνθρωποι σήμερα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αποτελούν προέκταση του εαυτού τους και εκφράζουν την προσωπικότητά τους, αυτό και όσον αφορά τον λογαριασμό που διατηρούσε με το όνομά του, όχι μόνο αυτόν που διατηρούσε με ψευδώνυμο. Στον λογαριασμό που διατηρούσε με το όνομά του έγραφε ότι ο Ζακ αυτοκτόνησε, παραποιώντας τα γεγονότα που ο ίδιος είχε ζήσει, ή για την ακρίβεια προκαλέσει. Δεν δείχνει καμία μεταμέλεια, παραπλανά και συγκαλύπτει. Λέει με το όνομά του ότι ο Ζακ αυτοκτόνησε και ότι δεν φταίει κανείς. Αυτό, είπε, ενδιαφέρει για την αξιολόγηση της προσωπικότητάς του, είναι ενδείκτες αυτά.

Στη συνέχεια ο Φίλος αναφέρθηκε σε αλλαγή του «αφηγήματος», όπως το χαρακτήρισε: από δολοφονία με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, μεταφερθηκε στον Φύσσα και ένα αφήγημα τοξικής αρρενωπότητας. «Πρώτη φορά άκουσα αυτόν τον όρο», εξήγησε, τον ενσωματώσαμε τον όρο από την υπόθεση Τοπαλούδη.

Καταλαβαίνω ότι αυτός ο όρος δεν του είναι οικείος, και αυτή είναι μια από τις υποχρεώσεις που μεταφέρει η συγκεκριμένη δίκη στους ώμους μας, να μην μπορεί να πει κανείς ότι δεν γνωρίζει ποια είναι αυτή η κουλτούρα της μαγκιάς και αντρίλας που σκοτώνει και δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν.

Είχαμε στη συνέχεια δεύτερη κατάθεση διασώστη. Από την κατάθεση προέκυψε με πολύ επαγγελματικό ύφος και αυτοπεποίθηση ότι αυτός ο άνθρωπος, τυπικά ο προϊστάμενος του διασώστη που ανέλαβε τον Ζακ, δεν ενεπλάκη, παρότι κατέθεσε τα εξής: ότι είχε δει τον Ζακ να γίνεται μπλε, ήταν φανερό ότι δεν ανέπνεε, φώναξε στον άλλον διασώστη να μην τον βάλει με τις πλαστικές χειροπέδες στο ασθενοφόρο, αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ.

Κανείς δεν μπόρεσε να κόψει τις πλαστικές χειροπέδες. Πιθανολόγησε ότι μπορεί να μη χώραγε το ψαλιδάκι για να τα κόψει, αλλά πρακτικά ας πούμε τι συνέβη: δεν μπόρεσαν να του κάνουν ΚΑΡΠΑ, μπήκε στο ασθενοφόρο και ξεψύχησε με δεμένα χέρια, και από όλους τους ανθρώπους που ήταν εκεί, από δύο διασώστες, από κοντά δέκα αστυνομικούς, από τους εκαβίτες που τον συνόδευσαν, ούτε ένας δεν έκοψε τις πλαστικές χειροπέδες.

Όταν μάλιστα είπε ότι θεώρησε ότι ο Ζακ ήταν καλά και θα μπορούσε να μην πάει στο νοσοκομείο αλλά στο αστυνομικό τμήμα (!), η Κλ. Παπαπαντολέων αναφώνησε αλίμονο αν πέσουμε στα χέρια σας!

Στη συνέχεια καταθέτει εμπειρογνώμονας, μάρτυρας (με θαυμαστή ψυχραιμία, ακόμη και όταν απειλήθηκε ότι θα πρέπει να ανακαλέσει ή να κρατηθεί), σε σχέση με το ποιος έσπασε τη βιτρίνα.

Παπαρ: Από το βίντεο που έχετε δει, ποιος σπάει τη βιτρίνα στην πρώτη φάση που δέχεται επίθεση το θύμα; Την πάνω δεν γνωρίζουμε. Την κάτω;

Κ: Σπάει με τα λακτίσματα.

Φιλ: Είναι ψευδής [φωνάζει] ή θα ανακαλέσει ή θα ζητήσουμε να κρατηθεί.
[ένταση]

Το σημαντικότερο στοιχείο της κατάθεσής του είναι η τοποθέτησή του σε σχέση με το μαχαίρι που υποτίθεται ότι κρατούσε ο Ζακ, για το οποίο είπε ότι «Δεν είναι ικανή η ποιοτική επάρκεια για να μας δείξει αν είναι η λάμα από ένα μαχαίρι ή αντανάκλαση στα τζάμια».

Στην κατάθεση του Λουκά Σταμέλλου είχαμε τη μεγαλύτερη ένταση που σημειώθηκε στη διαδικασία, διότι ήταν πια η δεύτερη φορά που ο συνήγορος του Χορταριά απείλησε μάρτυρα με δίωξη, την ώρα που καταθέτει και ζήτησε να κρατηθεί ο μάρτυρας μέχρι να αποφασίσει το δικαστήριο.

Να ξεκινήσουμε από το ότι η κατάθεση του Λουκά Σταμέλλου ενόχλησε διότι προέκυψε με την κατάθεσή του η σύνδεση του Χορταριά με τον δεύτερο λογαριασμό του κατηγορούμενου στο τουίτερ. Όσα ανέφερε είχαν σε έναν βαθμό καλυφθεί από την κατάθεση της Μαρίας Λούκα, αλλά μάλλον τη δεύτερη φορά η έδρα ήταν πιο δεκτική και υπομονετική στο να ακούσει τη διαδικασία της ταυτοποίησης, που την πρώτη φορά αντιμετώπισε με κάποια βιασύνη και δυσπιστία.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Σταμέλλος περιέγραψε στο δικαστήριο τη διαδικασία με τη χρήση του (δημόσια διαθέσιμου) κινητού τηλεφώνου του Χορταριά και η ταυτοποίηση αυτή, ότι ήταν ο Χορταριάς που βρίσκεται πίσω από τον λογαριασμό που εκφραζόταν με ομοφοβικά και σεξιστικά σχόλια, πιστοποιεί μια ρατσιστική προκατάληψη προς τον Ζακ.

Στο ερώτημα πώς θα μπορούσε να γνωρίζει ο κατηγορούμενος τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος, η απάντηση του Σταμέλλου ήταν ότι ο Ζακ «ακτινοβολούσε θηλυκότητα και ήταν περήφανος γι’ αυτό».

Αφού ο συνήγορος προσπάθησε να εκφοβίσει τον μάρτυρα απειλώντας με τη δίωξή του για τη διαδικασία της ταυτοποίησης του λογαριασμού, πραγματοποίησε την απειλή του αργότερα, για άλλο λόγο. Ο Σταμέλλος αναφέρθηκε στο Πατριωτικό Μέτωπο, του οποίου ο Χορταριάς εμφανίζεται σε δημοσίευμα της Καθημερινής ως ένας από τους εκπροσώπους του. Αναφέρθηκε στο απόσπασμα της διακήρυξης αρχών ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «συμπλέει με τις πιο χαζοχαρούμενες έως ανόητες σοφιστείες περί ατομικών δικαιωμάτων, υπεράσπισης ιδιαιτεροτήτων κάθε λογής μεταναστών, ομοφυλοφίλων» και ο συνήγορος ζήτησε να διωχθεί ο μάρτυρας διότι απέδωσε τη φράση αυτή στον Χορταριά, ο οποίος δεν είναι καθόλου ομοφοβικός και ίσως απλώς να διαχώριζε τη θέση του από αυτή την κάπως άκομψη διατύπωση και να τον έχουμε παρεξηγήσει.

Τα δύο σημεία που έχουν σημασία σε σχέση με αυτό είναι ότι υπήρξε η αναφορά στον ομοφοβικό λόγο του Χορταριά στο τούιτερ και ότι υπάρχει μια διαρκής και επίμονη προσπάθεια νομικού εκφοβισμού των παραγόντων της δίκης και των δημοσιογράφων.

Όταν έφτασε στο σημείο να ζητήσει να παραπεμφθεί και η Παπαπαντολέων στον δικηγορικό σύλλογο, εκείνη απάντησε πως «ό,τι δεν πρόλαβε να δείρει θα το μηνύσει» ο εντολέας του, διότι φαίνεται πως σταδιακά υιοθετείται μια υπερασπιστική στρατηγική έντασης, με σαφέστατα πολιτικό χαρακτήρα.

Ο ίδιος δικηγόρος αναφέρθηκε στη «συριζοφυλλάδα του Βαξεβάνη» για να μιλήσει για ένα δημοσίευμα και σχολιάζοντας την κατάθεση της Λούκα είπε ότι κάθε αριστερός που σέβεται τον εαυτό του θεωρεί όποιον διαφωνεί μαζί του φασίστα. Ας μη μείνουμε στις λέξεις όμως, αυτό που κατατέθηκε είναι τι ακριβώς πρεσβεύει ο κατηγορούμενος Χορταριάς και τι ρόλο φαίνεται ότι έπαιξαν αυτές του οι απόψεις κατά τη μέρα της δολοφονίας του Ζακ.

Στην κατάθεσή της, τέλος, η Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, επιστηµονικά υπεύθυνη του Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγµα, εξήγησε για ποιον λόγο η κατάσταση του Ζακ δεν περιγράφεται επιστημονικά ως αμόκ, γιατί ο πανικός συνιστά εκδήλωση του φόβου και αποτελεί χαρακτηριστικό του επιτιθέμενου και μάλιστα ότι αν κάποιος ήθελε να περιγράψει με αυτούς τους όρους τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν σε αυτή την ιστορία, πολύ πιθανότερο θα ήταν να το κάνει για τους δύο πρώτους κατηγορούμενους, με δεδομένη τη βία και οργή που εκδήλωσαν απέναντι στον Ζακ.

«για λόγους επιστημονικής δεοντολογίας πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν χρησιμοποιούνται όροι ψυχοπαθολογίας. Σε αυτή την περίπτωση αν κάποιος μιλήσει αυθαίρετα και δει τα βίντεο πιο εύκολα θα πει ότι οι δράστες βρίσκονταν σε αμόκ, παρά ότι ήταν το θύμα σε αμόκ».
(παράθεμα από το Παρατηρητήριο Justice for Zak / Zackie Oh).

Τελος

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Η κ. Βαρελά σχολίασε την κατάθεση Χριστόπουλου, λέγοντας ότι θεώρησε ότι στοιχειοθετείται ρατσιστικό κίνητρο, επειδή θεώρησαν ότι βλέπουν ένα κλεφτρόνι.

Τι θα έπρεπε να πιστεύουν βλέποντας έναν άνθρωπο να χτυπάει την ταμειακή μηχανή, να μαζεύει κοσμήματα και να κρατάει μαχαίρι;

Ας πάρουμε αυτούς τους ισχυρισμούς με τη σειρά. Έκλεψε ο Ζακ; Βρέθηκαν αποτυπώματα στην ταμειακή μηχανή;

Βρέθηκαν πάνω του κλοπιμαία; Ότι μάζευε κοσμήματα το έχει όντως πει ένας μάρτυρας και θα είχε σημασία αν δεν υπήρχε το βίντεο, στο οποίο δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Μίλησε για ένα σακουλάκι το οποίο όμως δεν έχει βρεθεί. Τέλος για το μαχαίρι, ας τα δούμε αργότερα με βάση την κατάθεση του εμπειρογνώμονα.

Ο συνήγορος που είχε αναφερθεί στο παρελθόν στο βιβλίο της Forensic Architecture επανήλθε σχολιάζοντας το απόσπασμα του βιβλίου όπου ο συγγραφέας μιλά για στρατευμένη αντικειμενικότητα. Αναφέρθηκε με πολλή απαξία σε αυτή τη μεροληψία, την οποία θα ήθελα να εξηγήσω, όπως την κατάλαβα, διότι αντιθέτως με τον συνήγορο εγώ θεώρησα ότι αυτό ήταν από τα πιο ουσιαστικά σημεία της παρουσίασης του πνεύματος του βιβλίου.

Το οικείο κεφάλαιο είναι από τα πιο σημαντικά του βιβλίου, διότι αυτό που λέγεται εκεί είναι ότι την ώρα που τα κράτη, οι πολυεθνικές, η αστυνομία, έχουν στα χέρια τους όλα τα τεχνικά μέσα για να υποστηρίζουν την πλευρά τους ή τα ψεύδη τους, εμείς προσερχόμαστε σε αυτή τη σύγκρουση σε θέση μειονεκτική. Η δουλειά της Forensic Architecture είναι λοιπόν όχι να αλλοιώνει τα γεγονότα επειδή δεν ωφελεί αυτό τη μεροληπτική της ματιά, αλλά απλώς έχει το κίνητρο να προσφέρει την τεκμηρίωση που δεν διαθέτουν οι αδύναμοι.

Αυτό σημαίνει η αλληλεγγύη στα θύματα.

Αν έλεγε ότι δεν υπάρχει το μαχαίρι ενώ φαίνεται, θα υπονόμευε την αξιοπιστία τους. Συνεπώς η στράτευση αφορά το κίνητρο, την επιθυμία να αναλάβουν μια υπόθεση που η αστυνομία κάθεται και παρακολουθεί τη δολοφονία του Φύσσα χωρίς να παρεμβαίνουν ή στη δολοφονία Ζακ η αστυνομία δεν διερευνά και δεν αναζητεί κάμερες. Αυτό δεν σημαίνει ότι αλλοιώνουν τα στοιχεία κατά το γούστο τους, σημαίνει ότι αναλαμβάνουν υποθέσεις ακολουθώντας την ευαισθησία τους απέναντι στα θύματα.