Τα Paradise Papers είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μαζική διαρροή δεδομένων στην ιστορία (1,4 Terabyte), πίσω μόνο από τα Panama Papers (2,6 Terabyte), που αποκαλύφθηκαν το 2016. Η διαρροή προήλθε από τα αρχεία της Appleby μιας εταιρείας που ειδικεύεται στη διαχείριση offshore και σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, βρίσκεται στην τέταρτη θέση παγκοσμίως σε αυτόν τον τομέα.
Η χρησιμοποίηση μιας offshore εταιρείας με σκοπό την φοροαποφυγή είναι συνήθως νόμιμη (σε περίπτωση που τα χρήματααυτά δεν προέρχονται από παράνομες δραστηριότητες). Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια και μετά από διαδοχικές αποκαλύψεις για το μέγεθος του κρυμμένου πλούτου των ελίτ σε φορολογικούς παραδείσους, πολιτικοί αλλά και κορυφαίες εταιρείες αντιμετωπίζουν σφοδρή κριτική από τους πολίτες.
Το υλικό της διαρροής προέρχεται από δύο υπεράκτιους φορείς παροχής υπηρεσιών και από τα μητρώα εταιρειών 19 φορολογικών παραδείσων, που αποκτήθηκαν παό την γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και δημοσιοποιήθηκαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) με συνεργάτες όπως ο Guardian, το BBC και οι New York Times με τον τίτλο Paradise Papers.
Μάλιστα, όπως αναφέρεται από τα μεγάλα διεθνή δίκτυα, η Appleby δρα μεταξύ Βερμούδων, νησιών Κέημαν Βρετανικών Νήσων, Νήσου του Μαν, Τζέρσεϊ και Γκρένσεϊ. Όπως σχολιάζει ο Guardian, σε αντίθεση με την πρωταγωνίστρια των Panama Papers, Mossack Fonseca, η Appleby μπορεί να υπερηφανεύεται ως ένα ηγετικό μέλος του «μαγικού κύκλου» των κορυφαίων παρόχων υπηρεσιών offshore.
Όπως αναφέρει ο Guardian, μεταξύ άλλων τα Paradise Papers αποκαλύπτουν ότι:
- Μέλη της κυβέρνησης Τραμπ, όπως επίσης χορηγοί και σύμβουλοι του έχουν «εκτενείς» συναλλαγές με offshore εταιρείες.Οι υπουργοί του Τραμπ που εμπλέκονται είναι ο υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος και ο υπουργός Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον. Ο Ρος μάλιστα, φαίνεται ότι συνδέεται με μια εταιρεία offshore, η οποία διαχειρίζεται επίσης κέρδη από μια εταιρεία πετρελαίου, που ανήκει στον γαμπρό του ρώσου προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν.
- Μεθόδους φοροαποφυγής χρησιμοποιούν εταιρείες-κολοσσοί, όπως η Apple, η Nike και η Uber
- Η Βασίλισσα Ελισάβετ της Βρετανίας έχει επενδύσει εκατομμύρια λίρες από την κτηματική περιουσία σε ένα fund των Νησιών Κέιμαν. Ένα μέρος αυτού του ποσού χρηματοδότησε επιχειρηματία που κατηγορήθηκε για εκμετάλλευση φτωχών οικογενειών και ευάλωτων ανθρώπων
- Μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο του κινηματογράφου και της τηλεόρασης χρησιμοποιούν offshore
- Δύο ρώσοι δισεκατομμυριούχοι χρησιμοποίησαν ένα πολύπλοκο σύστημα offshore για να αγοράσουν τις αγγλικές ποδοσφαιρικές ομάδες, Άρσεναλ και Έβερτον.
- Ένας από τους στενότερους συνεργάτες του καναδού πρωθυπουργού, ο οικονομικός επικεφαλής των εκστρατειών του, Στίβεν Μπρονφμαν, διατηρεί offshore στα νησιά Κέιμαν.
Στη Γερμανία, τα ίχνη οδηγούν σε χιλιάδες πελάτες, δικαιούχους ή άλλα εμπλεκόμενα πρόσωπα – χωρίς αυτό βέβαια να αποτελεί αυτόματα νομικό παράπτωμα. Μεταξύ των υπεράκτιων χρηστών είναι δισεκατομμυριούχοι, ευγενείς, επιχειρηματίες, κληρονόμοι, επενδυτές, καταδικασθέντες απατεώνες και πρώην πολιτικοί, όπως ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ αλλά και εταιρείες όπως η Sixt, η Deutsche Post ή η αλυσίδα ξενοδοχείων Meininger, η Siemens, η Allianz, η Bayer και η Deutsche Bank γράφει η SZ
Μέχρι στιγμής στα Paradise Papers εμπλέκονται πάνω από 120 πολιτικοί από όλον τον κόσμο (στην ειδική βάση δεδομένων που έδωσε το Κονσόρτιουμ στη δημοσιότητα δεν υπάρχει το όνομα κάποιου Έλληνα). Το δίκτυο των ερευνητών επίσης σημειώνει ότι την ερχόμενη εβδομάδα οι αποκαλύψεις θα συνεχιστούν, σε καθημερινή βάση, ενώ σε μερικές εβδομάδες θα είναι διαθέσιμη η πλήρης βάσης δεδομένων για αναζήτηση.
Επίσης, στα έγγραφα υπάρχουν αποκαλύψεις που εμπλέκουν με offshore συναλλαγές πλήθους πολιτικών και προσωπικοτήτων παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων:
- Οι δύο γιοι του Τούρκου πρωθυπουργού Γιλντιρίμ
- Τρεις πρώην πρωθυπουργοί του Καναδά
- Ένας πρώην καγκελάριος της Αυστρίας
- Δύο μέλη της κυβέρνησης της Βραζιλίας
- Ένας ξάδελφος του Άσαντ της Συρίας
- Οι πρόεδροι της Νιγηρίας, της Λιβερίας, της Κολομβίας
- Η Βασίλισσα της Ιορδανίας
Τα έγγραφα αναδεικνύουν επίσης offshore διαδρομές που συνδέουν πλήθος ηγετών κρατών προηγούμενων ετών, όπως τα ονόματα πρώην προέδρων της Ινδονησίας, της Γκάνας, της Κόστα Ρίκα, καθώς και πρώην πρωθυπουργών της Ιαπωνίας και του Πακιστάν.
Ο Guardian αναφέρει επίσης ότι την ερχόμενη εβδομάδα, ο οικονομολόγος Γκάμπριελ Ζούκμαν θα δώσει στη δημοσιότητα μια μελέτη για τα ποσά που μετατοπίζονται ετησίως από τις πολυεθνικές σε φορολογικούς παραδείσους. Μόνο σε φορολογικούς παραδείσους κατέληξαν 600 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ ο Ζούκμαν υποστηρίζει επίσης ότι συνολικά οι ελίτ του πλανήτη έχουν σταθμεύσει σε εταιρείες offshore 7,9 τρισεκατομμύρια ευρώ
Σε ανακοίνωση της πριν από μερικές εβδομάδες η Appleby επιβεβαίωσε ότι λαμβάνει αιτήματα από το ICIJ και δημοσιογράφους σχετικά «με έγγραφα που υποστηρίζουν ότι έχουν δει, ζητώντας πληροφορίες για δραστηριότητες πελατών μας». Υποστηρίζει επίσης ότι «διερεύνησε διεξοδικά και έντονα τους ισχυρισμούς και είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις αδικοπραγίας εκ μέρους μας ή εκ μέρους των πελατών μας». Ενώ σπεύδει να καταγγείλει «τυχόν ισχυρισμούς που ενδέχεται να υποδηλώνουν κάτι διαφορετικό και θα χαρούμε να συνεργαστούμε πλήρως για κάθε νόμιμη και εξουσιοδοτημένη διερεύνηση των ισχυρισμών αυτών από τις αρμόδιες σχετικές αρχές».