Γεννημένα από παρένθετες μητέρες στην Ουκρανία, δεκάδες μωρά βρίσκονται αποκλεισμένα στην πρωτεύουσα του Κιέβου καθώς οι ασταμάτητες επιθέσεις από τις ρωσικές δυνάμεις έχουν αναστατώσει τη βιομηχανία παρένθετης μητρότητας που είναι νόμιμη στην Ουκρανία. Η Ουκρανία είναι μια από τις λίγες χώρες που προσφέρει υπηρεσίες παρένθετης μητρότητας σε ξένους. Σύμφωνα με πληροφορίες, η βιομηχανία της είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο και αποτελεί τον πιο οικονομικά προσιτό προορισμό. Θα κοστίσει γύρω στα €40,000 με €60,000 – τα μισά από ότι κοστίζει στις ΗΠΑ. Δικηγόροι που εμπλέκονται στη βιομηχανία αυτή αναφέρουν ότι περίπου 500 γυναίκες είναι έγκυες αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία με μωρά ξένων πελατών.
Ωστόσο, μόνο ετεροκανονικά ζευγάρια που δε μπορούν να τεκνοποιήσουν για ιατρικούς λόγους είναι αποδεκτά για τη διαδικασία της παρένθετης, αν και η χαλαρή εποπτεία από τις αρμόδιες αρχές και η διαφθορά έχει δώσει τη δυνατότητα και σε ομοφυλοφιλικά ζευγάρια να τεκνοποιήσουν με αυτό τον τρόπο.
Μωρά που γεννήθηκαν πρόσφατα από παρένθετες μητέρες βρίσκονται μακριά από τους βιολογικούς γονείς. Εξαιτίας του πολέμου, η πολιτογράφηση των μωρών θεωρείται αβέβαιη καθώς για να γίνουν οι γραφειοκρατικές νόμιμες διαδικασίες πρέπει να είναι παρόντες και οι βιολογικοί γονείς. Ταυτόχρονα, πολλά ζευγάρια καρδιοκτυπούν από αγωνία και δε μπορούν να εισέλθουν στην εμπόλεμη περιοχή για να συναντηθούν και να πάρουν τα παιδιά τους από τις κλινικές.
Η ρωσική εισβολή από το τέλος Φλεβάρη έχει φέρει τον πανικό σε αυτή την διασυνοριακή βιομηχανία και έχει προκαλέσει εντάσεις και αγωνία μεταξύ των παρένθετων μητέρων, των ζευγαριών που είναι οι πελάτες, και των κλινικών που μεσολαβούν ανάμεσά τους.
“Το να στέλνεις γονείς σε εμπόλεμη ζώνη για να ενωθούν με τα παιδιά τους, είναι απλά πολύ δύσκολο”, λέει ο Sam Everingham, ιδρυτής της μκο Growing Families που στηρίζει τους γονείς που ενδιάφερονται για παρένθετη μητρότητα. Προσθέτει ότι “Δεν έχουμε δει κάτι χειρότερο, Είναι μια απόλυτη κρίση”.
Ο οργανισμός Growing Families έχει πάνω από δεκαετή εμπειρία και συνεργάζεται με κυβερνήσεις και φορείς στην περίοδο κρίσεων. Αυτή την περίοδο βοηθάει περίπου 100 οικογένειες που προσπαθούσαν να κάνουν ένα παιδί μέσω παρένθετης στην Ουκρανία και τώρα θέλουν απεγνωσμένα να πάρουν τα νεογέννητα μωρά τους -ή τα έμβρυα- έξω από τη χώρα.
Ο Everingham λέει χαρακτηριστικά ότι “Μπορούμε να βοήθησουμε τους ανθρώπους να περάσουν τα συνόρα και να ξεφύγουν από τον πόλεμο, αλλά αυτό εδώ είναι άλλο επίπεδο. Είναι πολύ δύσκολο να στέλνεις τους νόμιμους κηδεμόνες στην εμπόλεμη περιοχή για να πάρουν το παιδί τους”.
Μία από τις μεγαλύτερες ουκρανικές κλινικές που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παρένθετης μητρότητας είναι η BioTexCom. Η εταιρεία έχει δημοσιοποιήσει ένα βίντεο που παρουσιάζει το εσωτερικό ενός καταφυγίου πολέμου στο Κιέβο όπου φυλάσσονται περίπου 100 νεογέννητα. Η κλινική αυτή υπόσχεται να φυλαέι όσο μπορεί τα νεογέννητα και να τα κρατήσει ασφαλή. Κάποιοι γονείς ζητούν τη μεταφορά των παιδιών του στα δυτικά της χώρας κοντά στην πόλη Λβιβ όπου μέχρι στιγμής τουλάχιστον δε γίνονται εχθροπραξίες, αλλά είναι πολύ επικίνδυνο να ταξιδέψουν μέχρι εκεί.
Επιπλέον είναι πολύ επικίνδυνο να μεταφερθεί μια παρένθετη μητέρα και το νεογέννητο κοντά στα πολωνικά σύνορα καθώς υπάρχουν προειδοποιήσεις ότι μπορεί να καταλήξουν σε κάποια χώρα όπου είναι απαγορευμένη η παρένθετη μητρότητα- όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Σε αυτή την περίπτωση, μόνο η παρένθετη μητέρα θα αναγνωριστεί ως ο νόμιμος κηδεμόνας του παιδιού.
Η BioTexCom συστήνει στους γονείς και στους πελάτες της να περιμένουν για μια πιο ασφαλή στιγμή για να πάρουν τα παιδιά τους, καθώς αεροπορικές επιθέσεις, ελλείψεις σε καύσιμα και σε φαγητό καθιστούν πολύ επικίνδυνη τη μεταφορά ενός νεογέννητου σε μια άγνωστη-για τους γονείς- και εμπόλεμη χώρα.
Η ίδια κλινική χρειάστηκε να φροντίσει τα “παρατημένα” μωρά τον Μάιο του 2020 εν μέσω πανδημίας όταν κλείσανε τα σύνορα και τα διασυνοριακά ταξίδια παγκοσμίως σταμάτησαν. Ο νομικός σύμβουλος της κλινικής αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή στο καταφύγιο υπάρχουν 30 μωρά και αναμένεται να φτάσουν τα 100 μέχρι το τέλος του μήνα.
Ο Everingham, από τον οργανισμό Growing Families, ανέφερε ότι κάποια ζευγάρια πιέζουν τις παρένθετες μητέρες να φύγουν από την Ουκρανία και να πάνε σε πιο ασφαλείς περιοχές όπως η Γεωργία, όπου είναι νόμιμη η παρένθετη μητρότητα. “Αυτό όμως δεν είνα ηθικά σωστό”, λέει, “Αυτές οι γυναίκες δεν είναι σκλάβες. Πρέπει να έχουν το δικαίωμα να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις, δε γίνεται να μετακινηθούν εξαναγκαστικά. Και οι γονείς και οι κλινικές πρέπει να το καταλάβουν αυτό”.
Μια παρένθετη μητέρα, που δέχτηκε να κυοφορήσει το παιδί ενός ζευγαριού για να πληρώσει τα ιατρικά έξοδα μια εγχείρησης που θα έκανε ο πατέρας της, είπε ότι δε θέλει να φύγει μακριά από την οικογένειά της και ότι θέλει να μείνει μαζί τους μέχρι το τέλος
Η κατάσταση στην Ουκρανία λόγω του πολέμου έχει άλλαξει τους συσχετισμούς στη βιομηχανία παρένθετης μητρότητας, με τη Γεωργία να αναδεικνύεται στον επόμενο πρώτο προορισμό για τα ζευγάρια και τους υποψήφιους γονείς. Παράλληλα, έχει αλλάξει και το διαπραγματευτικό πλαίσιο μεταξύ των κλινικών και των ζευγαριών, τα όποια εύλογα ζητούν να προστεθεί στο συμβόλαιο που υπογράφουν ρήτρα σε περίπτωση πολέμου, πρόβλεψη επιστροφής χρημάτων και επιπλέον προστασία. Στην περίπτωση της Γεωργίας, τα ζευγάρια ρωτούν τις κλινικές τι προβλέπεται σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλλει στη Γεωργία, ενώ όταν στο κοντινό παρελθόν ρωτούσαν τις ουκρανικές κλινικές τι θα γίνει σε περίπτωση ρωσικής εισβολής η απάντηση ήταν “Αυτό αποκλείεται”.
Η Γεωργία είναι μια μικρή χώρα και μπορεί να χρειαστεί να χειριστεί μια τεράστια ζήτηση από τα ζευγάρια που απορρίπτουν αναγκαστικά την Ουκρανία. Επομένως υπάρχουν εκτιμήσεις ότι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες το θέμα της παρένθετης μητρότητας βρίσκεται σε νομικές “γκρίζες ζώνες” θα αρχίσουν να δέχονται πιέσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Κύπρος, η Αλβανία, ενδεχομένως και η Ελλάδα.