Παραίτηση του εθνικού εκπροσώπου του προγράμματος PISA με αιχμές κατά Κεραμέως

Αδιαφορία εκ μέρους της υπουργού Παιδείας, Ν. Κεραμέως, να συμμετάσχει η Ελλάδα στις εργασίες του ΟΟΣΑ για το πρόγραμμα PISA καταλογίζει ο πρώην εθνικός εκπρόσωπος της χώρας μας και λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Τσίρμπας.

Στην επιστολή παραίτησής του ο Ι. Τσίρμπας προειδοποιεί πως η απόσυρση της χώρας μας από τις συναντήσεις του PISA το τελευταίο διάστημα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα την απρόσκοπτη υλοποίηση του προγράμματος «λόγω της μη συμμετοχής της στη χάραξη της γενικότερης στρατηγικής του προγράμματος», ενώ τονίζει πως «η μη συμμετοχή σε αυτές τις διαδικασίες δεν αρμόζει σε χώρα μέλος του ΟΟΣΑ».

Ειδικότερα, ο Ι. Τσίρμπας αναφέρει πως τα αιτήματα που απηύθυνε προς την υπουργό αναφορικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στις εργασίες του προγράμματος έμειναν αναπάντητα.

Ο Ιωάννης Τσίρμπας εξηγεί ότι μετά τις εθνικές εκλογές του Ιουλίου ήταν προγραμματισμένη συνάντηση της διοικούσας επιτροπής των εθνικών διαχειριστών του PISA για το διάστημα 22-24 Σεπτεμβρίου 2019, στο Λονδίνο. Ηταν, δηλαδή, συνάντηση του PISA Governing Board. «Επρόκειτο για σημαντική συνάντηση για τον τελικό σχεδιασμό του PISA 2021. Αντιστοίχως, η επόμενη συνάντηση των εθνικών διαχειριστών είναι προγραμματισμένη για τις 4-7 Νοεμβρίου 2019, στην Μπανγκόκ», αναφέρει ο κ. Τσίρμπας στην επιστολή του προς την κ. Κεραμέως και προσθέτει:

«Στις 19 Αυγούστου 2019, αιτήθηκα στη μεν Μόνιμη Εθνική Αντιπροσωπεία στον ΟΟΣΑ την εγγραφή μου και στις δύο συναντήσεις, στο δε τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεμάτων του υπουργείου σας, την έγκριση της δαπάνης και την προώθηση των σχετικών δια-δικασιών για τη μετάβασή μου στις δύο συναντήσεις. Η ΜΕΑ ολοκλήρωσε τις απαιτούμενες ενέργειες από την πλευρά της. Ωστόσο, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μου, δεν έχω λάβει μέχρι σήμερα απάντηση από το υπουργείο σας, θετική ή αρνητική, για τα συγκεκριμένα αιτήματα, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην περίπτωση των δύο πρώτων συναντήσεων, όταν το ίδιο τμήμα και τα ίδια στελέχη είχαν διεκπεραιώσει ταχύτατα τις απαραίτητες διαδικασίες. Το αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης απόκρισης είναι ότι δεν υπήρξε εθνική εκπροσώπηση στην τελευταία συνάντηση της διοικούσας επιτροπής, τον Σεπτέμβριο».

Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή παραίτησης:

Μετά από την, τιμητική για μένα, απόφαση του προκατόχου σας, από τον Φεβρουάριο του 2019 είμαι Εθνικός Εκπρόσωπος στη Διοικούσα Επιτροπή και Εθνικός Διαχειριστής του προγράμματος PISA (Programme for International Student Assessment) του ΟΟΣΑ.

Όπως γνωρίζετε, το PISA διεξάγεται κάθε τρία χρόνια και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά προγράμματα παγκοσμίως, ενώ τα αποτελέσματά του αξιοποιούνται για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τελευταία συμμετέχει ενεργά στο PISA και το χρησιμοποιεί ως το βασικό εργαλείο σχεδιασμού της εκπαιδευτικής της στρατηγικής.

Στα τρέχοντα ζητήματα του PISA περιλαμβάνονται, αφενός, η παγκόσμια ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του PISA 2018, η οποία θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2019 και, αφετέρου, ο σχεδιασμός για το PISA 2021, με επόμενο ορόσημο την πιλοτική διεξαγωγή της έρευνας, τον Μάρτιο του 2020. Για αμφότερα τα ζητήματα υπάρχει πυκνή καθημερινή επικοινωνία και συνεργασία με το PISA, τους διεθνείς υπεργολάβους του ΟΟΣΑ ανά πεδίο εργασίας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), η ομάδα του οποίου εργάζεται αποδοτικά και της οφείλω θερμές ευχαριστίες.

Στα στελέχη του ΕΑΠ πρέπει να αποδοθεί το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή είμαστε από τις καλύτερα προετοιμασμένες χώρες παγκοσμίως, τόσο σχετικά με την εξαγωγή και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του PISA 2018, όσο και σχετικά με τη διεξαγωγή του PISA 2021, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει καμία εκκρεμότητα ή πρόβλημα.

Υπογραμμίζω, επίσης, ότι είναι η πρώτη φορά που αξιοποιείται από την Ελλάδα η σχετική δυνατότητα κάθε χώρας, με την προσθήκη πέντε εθνικών ερωτήσεων για το PISA 2021, πάνω στα θέματα του πολιτικού ενδιαφέροντος, της δημοκρατίας και της ισότητας, του σχολικού άγχους και της αξιολόγησης του σχολικού περιβάλλοντος από τους μαθητές.

Η απρόσκοπτη υλοποίηση του PISA είναι, όμως, πιθανό να συναντήσει προβλήματα σε διοικητικό και ερευνητικό επίπεδο, λόγω της απόσυρσης της χώρας μας, το τελευταίο διάστημα, από τις συναντήσεις του PISA και, συνεπώς, λόγω της μη συμμετοχής της στη χάραξη της γενικότερης στρατηγικής του προγράμματος και σε αποφάσεις για συγκεκριμένα πρακτικά ζητήματα.

Κατά την άποψή μου, η μη συμμετοχή σε αυτές τις διαδικασίες δεν αρμόζει σε χώρα μέλος του ΟΟΣΑ, για ευνόητους λόγους (ως γνωστόν, στο PISA συμμετέχουν και χώρες που δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ). Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της θητείας μου πραγματοποιήθηκε συνάντηση των Εθνικών Διαχειριστών στη Βιέννη, τον Μάρτιο του 2019, και συνάντηση της Διοικούσας Επιτροπής στην Αδελαΐδα, τον Απρίλιο του 2019.

Στην πρώτη συνάντηση, επειδή δεν είχα προλάβει να ενημερωθώ πλήρως, κατόπιν πρότασής μου, την Ελλάδα εκπροσώπησε η Δρ. Αθηνά Νέλλα, επικεφαλής του Γραφείου Διερεύνησης και Αποτίμησης Εκπαιδευτικού Έργου του ΙΕΠ, η οποία γνωρίζει άριστα τα αντίστοιχα θέματα. Στη δεύτερη συνάντηση εκπροσώπησα τη χώρα ο ίδιος.

Η επόμενη συνάντηση της Διοικούσας Επιτροπής ήταν προγραμματισμένη για το διάστημα 22-24 Σεπτεμβρίου 2019, στο Λονδίνο. Επρόκειτο για μια σημαντική συνάντηση για τον τελικό σχεδιασμό του PISA 2021. Αντιστοίχως, η επόμενη συνάντηση των Εθνικών Διαχειριστών είναι προγραμματισμένη για το διάστημα 4-7 Νοεμβρίου 2019, στη Μπανγκόγκ. Η συγκεκριμένη συνάντηση είναι επίσης πολύ σημαντική, μεταξύ άλλων, διότι θα πραγματοποιηθεί εκπαίδευση σε αποκλειστικό λογισμικό του ΟΟΣΑ, για την ανάλυση των δεδομένων του PISA.

Στις 19 Αυγούστου 2019, αιτήθηκα στη μεν Μόνιμη Εθνική Αντιπροσωπεία (ΜΕΑ) στον ΟΟΣΑ την εγγραφή μου και στις δύο συναντήσεις, στο δε Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Υπουργείου σας την έγκριση της δαπάνης και την προώθηση των σχετικών διαδικασιών για τη μετάβασή μου στις δύο συναντήσεις. Η ΜΕΑ ολοκλήρωσε τις απαιτούμενες ενέργειες από την πλευρά της. Ωστόσο, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μου, δεν έχω λάβει μέχρι σήμερα απάντηση από το Υπουργείο σας, θετική ή αρνητική, για τα συγκεκριμένα αιτήματα, αντίθετα με ό,τι συνέβη στην περίπτωση των δύο πρώτων συναντήσεων, όταν το ίδιο Τμήμα και τα ίδια στελέχη είχαν διεκπεραιώσει ταχύτατα τις απαραίτητες διαδικασίες.

Το αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης απόκρισης είναι ότι δεν υπήρξε εθνική εκπροσώπηση στην τελευταία συνάντηση της Διοικούσας Επιτροπής και πιθανότατα δεν θα υπάρχει εθνική εκπροσώπηση στη συνάντηση των Εθνικών Διαχειριστών του PISA, απουσία που δεν γνωρίζω αν έχει σημειώσει ξανά η χώρα μας στο παρελθόν. Καθίσταται, νομίζω, προφανές από τα παραπάνω ότι δεν έχω τη δυνατότητα, πλέον, εκ των πραγμάτων, να εκπληρώσω προσηκόντως τα καθήκοντά μου, από τη στιγμή που δεν έχω την ευκαιρία ούτε να λάβω μέρος στη διαδικασία λήψης σημαντικών αποφάσεων που αφορούν την αποτίμηση των αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού έργου στη χώρα μας, ούτε να ενημερωθώ εκ του σύνεγγυς για μια σειρά σχετικών θεμάτων.

Συνεπώς, όντας πεπεισμένος ότι η παραπάνω έλλειψη ανταπόκρισης δεν αντανακλά κάποια νέα αντίληψη του Υπουργείου σας σχετικά με τη σημασία του PISA για τη χώρα μας, υποβάλλω την παραίτησή μου τόσο από τη θέση του Εθνικού Εκπροσώπου στη Διοικούσα Επιτροπή, όσο και από τη θέση του Εθνικού Διαχειριστή του προγράμματος PISA.

Με τιμή, Ιωάννης Τσίρμπας