Ο Βασίλης Φίλιας γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1927 και τις γυμνασιακές σπουδές του ολοκλήρωσε στο 5ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών. Ως νεαρός μαθητής έλαβε μέρος στην Αντίσταση. Τον Οκτώβριο του 1944 συνελήφθη από τον ΕΛΑΣ αλλά σύντομα απελευθερώθηκε.
 
Το 1946 εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το καλοκαίρι του 1949 επιστρατεύθηκε και επιλέχθηκε ως Έφεδρος Αξιωματικός.
 
Στις αρχές του 1953 πήρε το πτυχίο της Νομικής και μετέβη στο Βερολίνο όπου φοίτησε στη Σχολή Θεωρητικών Οικονομικών. Το 1961 έλαβε το Διδακτορικό του δίπλωμα και επέστρεψε στην Αθήνα όπου εργάστηκε αρχικά στον Οργανισμό Βιομηχανικής Αναπτύξεως στο τμήμα Βιομηχανικών έργων.
 
Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Εποχές», «Τεχνικά χρονικά» και «Αρχιτεκτονικά θέματα», ενώ συμμετείχε στην οικονομική στήλη της εφημερίδας «Εβδομάδα».
 
Από το 1964 έως το 1967 ήταν Γενικός Γραμματέας στην Εταιρεία Προγραμματισμού, ενώ είχε αναλάβει την Έρευνα Μετανάστευσης στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.
 
Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βασίλης Φίλιας οργανώθηκε μαζί με άλλους διανοουμένους την αντιστασιακή οργάνωση «Δημοκρατική Άμυνα». Τον Ιούνιο του 1968 συνελήφθη από την Ασφάλεια και οδηγήθηκε στις Φυλακές Αβέρωφ. Τον Μάιο του 1969 καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο σε 18,5 χρόνια φυλακή. Με την αμνηστία του 1973 αφέθηκε ελεύθερος.
 
Το 1974 διορίστηκε Γενικός Διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και υπήρξε επικεφαλής του κέντρου μέχρι το 1981.
 
Το 1975 διορίζεται εντεταλμένος υφηγητής Κοινωνιολογίας στην Πάντειο Ανώτατη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και το 1977 εκλέχθηκε καθηγητής.
 
Τον Ιούνιο του 1975 διαγράφτηκε από μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ.
 
Το 1975 άρχισε να συνεργάζεται με την Ελευθεροτυπία (μέχρι το 1986) και υπήρξε συνεκδότης του περιοδικού «Οικονομία και Κοινωνία».
 
Από το 1977 και για σειρά ετών δίδαξε στη Σχολή Ελευθέρων Σπουδών «Εργαστήρι Δημοσιογραφίας». Από το 1978 έως το 1987 έδωσε διαλέξεις σε όλη την Ελλάδα στο πλαίσιο του Ελεύθερου Ανοιχτού Πανεπιστημίου – θεσμού που σύστησε το Υπουργείο Παιδείας.
 
Το 1980 – 1981 διατέλεσε Πρύτανης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ενώ το διάστημα 1985-1989 διατέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο.
 
Υπήρξε επί σειρά ετών καθηγητής στην Σχολή Εθνικής Άμυνας και τη Σχολή Πολέμου της Πολεμικής Αεροπορίας καθώς και διευθυντής σύνταξης στην «Αεροπορική Επιθεώρηση» του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας.
 
Ο Βασίλης Φίλιας συνέγραψε 22 βιβλία. Το βιβλίο του «Κοινωνία και Εξουσία στην Ελλάδα», το οποίο συνέγραψε εξ ολοκλήρου στην φυλακή, αποτελεί ευαγγέλιο για πολλούς επιστήμονες, ενώ το βιβλίο του «Από τα αξέχαστα και λησμονημένα» για τον αντιστασιακό αγώνα ενάντια στην χούντα του 1967, περιγράφει γλαφυρά την εποχή της Αντίστασης.
 
Στις εκλογές του 1985 συμμετείχε ως υποψήφιος συνεργαζόμενος με το ΚΚΕ, σε μη εκλόγιμη θέση. Το φθινόπωρο του 1985 ήταν συνιδρυτής του φορέα Λαϊκή Αγωνιστική Ενότητα.
 
Το 1986 διαφοροποιήθηκε από την φιλοκυβερνητική γραμμή της Ελευθεροτυπίας, αποχώρησε και άρχισε συνεργασία ως σχολιογράφος με την εφημερίδα Πρώτη έως το 1988, οπότε διέκοψε και συνεργάστηκε με την εφημερίδα Έθνος.
 
Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989 συμμετείχε ως υποψήφιος του Συνασπισμού στη Β’ Αθηνών. Τον Ιούλιο του 1989 διορίστηκε πρόεδρος του Δ.Σ. της Ολυμπιακής Αεροπορίας μέχρι το τέλος του 1992. Από το 1991 υπήρξε υπεύθυνος της ελληνικής έκδοσης του διεθνούς περιοδικού «Ο Σοσιαλισμός του Μέλλοντος».