Ρεπορτάζ της Νεκταρίας Ψαράκη 

Με εντολή του προέδρου της ΕΡΤ, Κωνσταντίνου Ζούλα και τη συνυπογραφή του γενικού διευθυντή της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και υπεύθυνου των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, Δημήτρη Παπαδημητρίου, σε 39 ημέρες από σήμερα επτά μουσικοί της ιστορικής Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ θα διαβούν οριστικά την πόρτα της εξόδου. Επικαλούμενοι «οικονομικούς λόγους», δεν θα ανανεώσουν τις συμβάσεις μουσικών που εκτός του ότι υπηρετούσαν για χρόνια το επάγγελμα παρά τις συνεχείς προσπάθειες ευτελισμού του, αποτελούσαν σημαντικά και αναπόσπαστα μέλη ενός «ζωντανού οργανισμού», όπως ονομάζουν η ίδιοι τη Συμφωνική Ορχήστρα. Χωρίς το φαγκότο, τα τσέλο, το τρομπόνι, την τρομπέτα και τα υπόλοιπα αντικείμενα που ο κ. Ζούλας έκρινε αχρείαστα και άξια περικοπών, Συμφωνική Ορχήστρα, δεν μπορεί να υπάρξει.

Ο Βασίλης Πριόβολος, ο οποίος εργάζεται στη Συμφωνική της ΕΡΤ τα τελευταία 16 χρόνια παίζοντας φαγκότο, ενώ παράλληλα κατέχει ένα βαρύ βιογραφικό με μουσικές σπουδές στην Αγγλία, master και διδακτορικό και μετρά 12 έτη διδασκαλίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και στο ΕΚΠΑ, ερμηνεύει μιλώντας στο TPP τη μη ανανέωση της σύμβασής του ως απόλυση. «Η σύμβασή μου τελειώνει τον Δεκέμβριο, και δεν υπάρχει από Ιανουάριο πλαίσιο για εμένα. Ο κ. Ζούλας, κατόπιν εισηγήσεων των συμβούλων του, αποφάσισε την περικοπή επτά αντικειμένων ως μη αναγκαία. Εν τω μεταξύ είναι και άσχετοι! Υπάρχει ένα οργανόγραμμα στην ορχήστρα στο οποίο υπάρχουν περίπου 110 μουσικοί εκ των οποίων μόλις οι 51 είναι οι μόνιμοι. Έχουμε λιγότερο από τη μισή ορχήστρα να καλύπτει τις οργανικές θέσεις. Κόβοντας τη δική μου θέση, πέραν του ότι διώχνεις έναν εργαζόμενο που ήταν εκεί για 16 χρόνια, κόβεις και τη θέση του οργανογράμματος που η ίδια εταιρεία έχει κρίνει. Ρίχνουν την ποιότητα, συρρικνώνουν το έργο της ορχήστρας. Μετατρέπεται σε μία ορχήστρα χωρίς προγραμματισμούς που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε μεγάλα έργα», εξηγεί.

Με μισθούς πενίας όσοι μένουν πίσω 

Εκτός από τη στέρηση της δυνατότητας των επτά μουσικών να διαγωνιστούν για να ανανεωθεί η σύμβασή τους, το επάγγελμα για όσους μένουν πίσω ευτελίζεται δραματικά. Οι μουσικοί είχαν καταφέρει να κατοχυρώσουν την πραγματοποίηση 33 συναυλιών το χρόνο – εξαιρείται ο Αύγουστος -, οι οποίες αναλογούν σε 3 συναυλίες τον μήνα.

«Ουσιαστικά πληρωνόμασταν με το κομμάτι. Είχαμε κατοχυρώσει ότι θα κάνουμε τρεις συναυλίες τον μήνα, με τον μισθό να υπολογίζεται λίγο πιο κάτω από αυτόν του αορίστου. Φυσικά, αν έβρεχε, ή αν για τον οποιονδήποτε λόγο ακυρωνόταν η συναυλία, δεν πληρωνόμασταν. Έπρεπε να παραδώσεις το έργο για να πληρωθείς. Δηλαδή, μπορεί να κάνεις όλες τις πρόβες, να γίνει όλη η απαραίτητη δουλειά, και εν τέλει να πάει κάτι στραβά, να μη γίνει η συναυλία και να μην πληρωθείς».

Υπό τις ήδη επισφαλείς συνθήκες που περιγράφει ο κ. Πριόβολος, η διοίκηση της ΕΡΤ αποφασίζει να ρίξει τον αριθμό των συναυλιών από 33 σε 24 μάξιμουμ. «Τώρα, βγαίνουν δύο συναυλίες τον μήνα. Αυτό, για τον μουσικό tutti σημαίνει 450 ευρώ το μήνα. Προσλαμβάνει μουσικούς με μισθούς πενίας. Τους υποχρεώνει κάθε μέρα στη δουλειά για 450 ευρώ. Εξευτελίζει το επάγγελμα εντελώς», εξηγεί.

Συμπληρώνει δε, ότι οι μουσικοί που σήμερα κρίνονται ως μη αναγκαίοι, την περίοδο της καραντίνας εξαιτίας του κορωνοϊού, αξιοποιήθηκαν στο έπακρο. «Η εταιρεία τότε εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τις υπηρεσίες μας. Κάναμε διάφορα μουσικά σύνολα, ραδιοφωνικές εκπομπές, εμφανίσεις κ.α.», τονίζει με νόημα.

Υπάρχει ιστορικό εργασιακής επισφάλειας 

Οι μουσικοί της ΕΡΤ έχουν περάσει από σαράντα κύματα. Από το 2006 έως το 2010 εργάζονταν με συμβάσεις έργου, με το λεγόμενο μπλοκάκι. Από το 2010 και ύστερα, μέσω πανελλήνιου διαγωνισμού, προχωρούσαν σε συμβάσεις εργασίες 1+1 χρόνου. Στα 2 χρόνια θα έπρεπε ή να τους νομιμοποιήσουν, ή να τους αλλάξουν. «Επειδή δεν ήθελαν να μας μονιμοποιήσουν, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, υπεύθυνος των μουσικών συνόλων, μας πετάει το 2012 σε ένα γραφείο παραγωγής για να καλύψουμε το κενό. Αυτό το γραφείο δεν μας πλήρωσε ποτέ», θυμάται ο κ. Πριόβολος.

Ερχόμαστε στο 2012. Μαύρο στην ΕΡΤ. «Τότε, φύγαμε όπως έφυγαν όλοι», συμπληρώνει. Μέχρι το άνοιγμα της ΝΕΡΙΤ το 2014. Τότε, ξαναδίνουν διαγωνισμό και μπαίνουν στην Ορχήστρα που είχε δημιουργηθεί. Τότε, ήταν όλοι υπάλληλοι μίας ταχύτητας. Όλοι είχαν την ίδια σύμβαση, η οποία αφορούσε σε 150 συναυλίες. Δεν ανανέωσαν τη σύμβαση, διότι άνοιξε η ΕΡΤ και τότε όσοι ήταν παλιά αορίστου επανήλθαν σε αυτή τη σύμβαση, ενώ οι υπόλοιποι ανανέωναν κάθε χρόνο. «Από το 2014 ξεκινάει ο νέος γύρος ως και σήμερα. Από το 2015 ο Δημήτρης Παπαδημητρίου επαναλάμβανε ότι οι συμβάσεις μας δεν ήταν καλές. Ρωτούσαμε ποια είναι η αντιπρότασή του. Έλεγε ότι θέλει να κάνει συμβάσεις αορίστου χρόνου. Όμως μας κορόιδευε. Κάθε χρόνο γινόταν η ίδια κουβέντα, αλλά κερδίζαμε το ντέρμπι. Αυτή τη φορά αποφάσισε να κόψει αντικείμενα», τονίζει.

«Διαίρει και βασίλευε»

Την ώρα που «κόβουν» επτά μουσικούς από τη Συμφωνική, παράλληλα προσφέρουν επιπλέον τρεις θέσεις στη Χορωδία. «Στη λογική του διαίρει και βασίλευε φυσικά. Για να καμφθούν κάποιες αντιδράσεις. Αυτό είναι πολύ δόλιο. Βέβαια και η χορωδία έχει απαξιωμένες συμβάσεις οι οποίες προβλέπουν 20 συναυλίες το χρόνο. Χοντρικά, από αυτή την ιστορία εξοικονομεί 150 χιλιάρικα», περιγράφει ο κ. Πριοβόλου.

Αυτό που ζητούν οι μουσικοί, είναι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και προγραμματισμό. «Μία επαγγελματική ορχήστρα έχει ετήσιο προγραμματισμό. Η ΕΡΤ έχει μάξιμουμ προγραμματισμό ένα μήνα. Συνήθως μαθαίναμε μία εβδομάδα πριν που θα εμφανιστούμε. Δεύτερον, δεν έχει καλλιτεχνικό διευθυντή, δεν έχει μαέστρο. Το σύστημα δηλαδή είναι ήδη διαλυμένο. Αλλά το δικό τους μέλημα είναι να κόψουν τους μουσικούς».

Οι μουσικοί έχουν δημοσιοποιήσει το συμβάν, ενώ το ζήτημα θα απασχολήσει και σε πολιτικό επίπεδο με σχετική επερώτηση στη Βουλή από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25. Το σωματείο των εργαζομένων κινείται επιδιώκοντας συνεχώς σχετικές συναντήσεις και διαμαρτυρίες.

Η διοίκηση, σε γενικές γραμμές προσπάθησε να αποφύγει την όποια συζήτηση. Ο Κωνσταντίνος Ζούλας συναντήθηκε μία φορά με τον πρόεδρο του σωματείου και επικαλέστηκε τις εισηγήσεις των συμβούλων του για τις αποφάσεις του. Ακόμη, πραγματοποιήθηκαν δύο συναντήσεις με τον γενικό διευθυντή προγράμματος, Κωνσταντίνο Παπαβασιλείου, ο οποίος είναι ένας εκ των «εισηγητών». «Συναντηθήκαμε, του εξηγήσαμε το ιστορικό, μιλήσαμε για τις ανάγκες της ορχήστρας, επισημάναμε ότι πίσω από τα κομμένα αντικείμενα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν προσφέρει, τα άκουσε με πολλή προσοχή, και στη συνέχεια εισηγήθηκε αυτά που βλέπετε τώρα. Και εκεί έμειναν οι επαφές μας», αναφέρει κλείνοντας ο κ. Πριόβολος.

«Στο πλευρό των συναδέλφων μας…»

Οι μουσικοί της ΕΡΤ έχουν την αμέριστη συμπαράσταση των συναδέλφων τους αλλά και μουσικών παγκόσμιας ακτινοβολίας, ανάμεσα τους οι μαέστροι Λεωνίδας Καβάκος και Λουκάς Καρυτινός.

«Μία συμφωνική ορχήστρα είναι ένας ζωντανός οργανισμός, στον οποίον όλοι ανεξαιρέτως είναι απαραίτητοι. Χωρίς πχ το πρώτο φλάουτο, απλά δεν λειτουργεί. Άρα οι τεχνοκρατικές πρακτικές που αποσκοπούν σε περιορισμό εξόδων μέσω περιορισμού του ανθρώπινου δυναμικού, είναι ανεφάρμοστες στο πλαίσιο μίας ορχήστρας. Και μάλιστα με το επιχείρημα του οικονομικού ¨οφέλους¨, το οποίο εν προκειμένω είναι πραγματικά αμελητέο, μπροστά στα μεγέθη εκατομμυρίων, ενός οργανισμού σαν της ΕΡΤ», έγραψαν μουσικοί, μέλη του ΔΣ του Συλλόγου Μουσικών Υπαλλήλων της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών εκπροσωπώντας όλο το σώμα της ΚΟΑ.

«Στέλνω την αμέριστη συμπαράστασή μου στους μουσικούς της Ε.Σ.Ο. της ΕΡΤ οι οποίοι εδώ και αρκετά χρόνια εργάζονται σε συνθήκες που δεν αρμόζουν στο έργο που κάνουν και στην αποστολή που έχουν», ανέφερε ο Λεωνίδας Καβάκος σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα του.

Ο διεθνούς φήμης βιολονίστας και διευθυντής ορχήστρας σημειώνει ότι η Συμφωνική της ΕΡΤ παραμένει ακέφαλη, δεν έχει καλλιτεχνικό διευθυντή και επίσης ότι «η ορχήστρα λειτουργεί με δύο ταχύτητες: υπάρχουν συνάδελφοι που κάθονται σε διπλά αναλόγια και εργάζονται υπο διαφορετικές συνθήκες πρόσληψης, κάτι, κατά την άποψη μου, αδιανόητο», σημειώνει μεταξύ άλλων ο διακεκριμένος Έλληνας αρχιμουσικός, παρατηρώντας ότι η Ορχήστρα εκπροσωπεί την Ελλάδα στην EBU.

«Η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ έχει 105 οργανικές θέσεις. Από αυτές οι 51 καλύπτονται από τακτικούς υπαλλήλους. Μέχρι 31/12 θα διατηρεί 22 συμβασιούχους με σύμβαση έργου. Εδώ να πούμε ότι οι πιο νέοι από αυτούς στην ορχήστρα έχουν προϋπηρεσία 8 χρόνων, ενώ σε πολλούς άλλους η προϋπηρεσία στην ΕΡΤ ξεπερνά τα 15 έτη. Μένουν έτσι 32 κενές θέσεις στο οργανόγραμμα της ορχήστρας. Έτσι δουλεύει η Συμφωνική Ορχήστρα από το 2014 μέχρι σήμερα», χαρτογραφούν οι απολυμένοι μουσικοί το ορχηστρικό σύνολο της κρατικής ραδιοτηλεόρασης, και έπειτα από την απόφαση του προέδρου της ΕΡΤ- ακούγοντας τις εισηγήσεις συμβούλων του- να μην ανανέωση των συμβάσεων τους «οι κενές οργανικές θέσεις στην ορχήστρα μετά την οραματική αυτήν παρέμβαση φθάνουν τις 39», σημειώνουν.

Η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ από το 1992 που «έμεινε» με μόλις 29 μονίμους, έως και σήμερα, δεν έχει λειτουργήσει υπό ένα φυσιολογικό εργασιακό καθεστώς μιας Ευρωπαϊκής Ορχήστρας Ραδιοτηλεόρασης, αναφέρουν οι μουσικοί της ΚΟΑ στην έγγραφη δήλωση συμπαράστασης τους και απευθυνόμενοι στον πρόεδρο της ΕΡΤ σημειώνουν: « Πάντα υπήρχαν ελλείψεις σε δυναμικό, με αποκορύφωμα την σημερινή κατάσταση και την τελευταία ληφθείσα απόφασή σας».

«Το λιγότερο που μπορούμε να ζητήσουμε για τους συναδέλφους μας στην ορχήστρα, και κυρίως για τον οργανισμό που λέγεται Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, (και φυσικά και για τα άλλα 2 σώματα των Μουσικών Συνόλων), είναι να αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Ο ευτελισμός στον οποίον υποβάλλονται διαχρονικά, είναι ανεπίτρεπτος και δεν πρέπει να γίνει ανεκτός πλέον από κανέναν που γνωρίζει στο ελάχιστο το πώς λειτουργεί μια ορχήστρα και το επάγγελμά μας γενικότερα», υπογραμμίζουν ανάμεσα σε άλλα οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.