Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, αιτήθηκε από την Κομισιόν να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τις περεταίρω δαπάνες των επόμενων ετών (ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής), προκειμένου να εξοικονομηθούν 600 εκατομμύρια ευρώ δημοσιονομικού χώρου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, «για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής», ενώ αναμένεται το ίδιο έτος, οι αμυντικές δαπάνες να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024 σε 2,5% το 2026.

Ο υπουργός υποστήριξε μιλώντας στην ΕΡΤ πως με την αξιοποίηση αυτής της δυνατότητας εξαίρεσης, η χώρα θα εξοικονομήσει 600 εκατ. ευρώ δημοσιονομικού χώρου. «Τα κεφάλαια αυτά θα διατεθούν για παροχές, με προτεραιότητα στη μείωση φορολογικών και κοινωνικών βαρών για τη μεσαία τάξη, στο πλαίσιο όσων θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ», είπε, λέγοντας ότι τα 600 εκατ. ευρώ προέρχονται από 500 εκατ. ευρώ δαπανών του προϋπολογισμού του 2026 και 100 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν για φέτος.

Ο Πιερρακάκης τόνισε πως η Ελλάδα ευνοείται από τη βάση υπολογισμού του 2021, όταν ήδη διέθετε αυξημένες αμυντικές δαπάνες, γεγονός που επιτρέπει την εξαίρεση προγραμματισμένων κονδυλίων, χωρίς να ανατραπούν τα οικονομικά σχέδια.

«Αυτό το πρόσθετο δημοσιονομικό περιθώριο», υπογράμμισε, «επιτρέπει στην κυβέρνηση να κατευθύνει πόρους σε αναπτυξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες, εστιάζοντας στη στήριξη των πολιτών».

Ο υπουργός ισχυρίστηκε ότι «οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες είναι αυστηροί και δεν επιτρέπουν υπερβάσεις πέραν του εγκεκριμένου ορίου δαπανών». «Τα 1,1 δισ. ευρώ των πρόσφατων παροχών», όπως εξήγησε, «χρηματοδοτήθηκαν από τη μείωση της φοροδιαφυγής και όχι από νέο δανεισμό».

Σημείωσε ότι «η αύξηση που προβλέπεται από το 2025 στο 2026 είναι περίπου μισό δισ. ευρώ που έχει προγραμματιστεί και αυτό αφορά και στις επόμενες χρονιές. Υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα αμυντικών δαπανών που έχουμε παρουσιάσει ως κυβέρνηση». Όπως είπε, τα 500 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2026 εξαιρούνται από τον υπολογισμό από τον κανόνα δαπανών.

«Αυτό που πρέπει να περάσει ως μήνυμα και στον κόσμο -και θέλω και εγώ προσωπικά να το τονίσω- είναι το ότι πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει άλλους δημοσιονομικούς κανόνες εδώ και καιρό. Εμείς τι είχαμε μάθει; Ότι έπρεπε να έχουμε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που έπρεπε να τα έχουμε και τώρα; Εννοείται ότι συνεχίζει αυτό να ισχύει, αλλά δεν μπορείς αυτό το πλεόνασμα να το διαχειριστείς με όρους τού να το ξοδέψεις κάθε χρόνο. Γιατί; Τι συμφωνούν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη; Συμφωνούν πλέον κάθε χρόνο δαπάνες», κατέληξε ο κ. Πιερρακάκης.

«Αύξηση αμυντικών δαπανών κατά 0,5 δις ως το 2026»

Σε ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναφέρει ότι ο υπουργός υπέβαλε το αίτημα και έτσι οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα θα αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ σε 2,5% το 2026. Συγκεκριμένα «για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής».

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Ο Yπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης υπέβαλε σήμερα αίτημα προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής, η οποία προβλέπεται από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Επιδίωξη είναι να εξαιρεθεί η αύξηση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους, με βάση την απόφαση που ελήφθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 6ης Μαρτίου 2025.

Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα σε δημοσιονομικούς όρους (ορισμός COFOG-Eurostat) υπολογίζεται να αυξηθούν από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νέου Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Αμυντικού Εξοπλισμού που εγκρίθηκε πρόσφατα από την Κυβέρνηση. Αυτό καλύπτει την περίοδο 2025-2036, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα αμυντικών δαπανών μετά το 2026.

Σύμφωνα με τις πρόνοιες ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής, οι δημοσιονομικοί κανόνες θα συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά. Οι αποκλίσεις από τα εγκεκριμένα όρια καθαρών πρωτογενών δαπανών, για λοιπές δαπάνες εκτός των αμυντικών, θα καταγράφονται στον λογαριασμό ελέγχου του άρθρου 22 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1263.

Με βάση τα παραπάνω, για το 2026 έχει προβλεφθεί αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να εξαιρεθεί από τους δημοσιονομικούς στόχους, σύμφωνα με τις προβλέψεις της εθνικής ρήτρας διαφυγής».

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα, μετά τη Γερμανία και τη Λετονία που έχουν καταθέσει αίτημα για ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.