Μιλώντας στον ΣΚΑΙ, ο Υπουργός που κάποτε έλεγε πως «φύλαξη των συνόρων δεν μπορεί να υφίσταται εάν δεν υπάρχουν απώλειες. Και για να γίνω κατανοητός, εάν δεν υπάρχουν νεκροί», προσπάθησε να δικαιολογήσει την παράνομη, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, απόφαση της κυβέρνησης να αναστείλει τις αιτήσεις ασύλου για 3 μήνες, για πρόσφυγες που έρχονται από τη βόρεια Αφρική, ενώ χρησιμοποιούσε συνεχώς τον ακροδεξιό και ρατσιστικό όρο «λαθρομετανάστης».
«Η πρώτη κίνηση έχει αν κάνει με την αναστολή υποβολής των αιτήσεων του ασύλου για 3 μήνες. Το εύρος επανεξετάζεται, επειδή ακριβώς εμείς πρέπει να κινηθούμε στο πλαίσιο που ορίζουν και οι υποχρεώσεις της χώρας. Δεν μπορείς να βάλεις επ’ αόριστον, πρέπει να το επανεξετάζεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα» ανέφερε συγκεκριμένα.
«Αυτήν τη στιγμή ο λαθρομετανάστης που έρχεται υποβάλλει άσυλο. Έρχεται, προσπαθεί να περάσει τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, να περάσει το Λιμενικό και μόλις βρεθεί σε σημείο μιλάει για επιχείρηση διάσωσης. Εμείς εκεί δεν εμπλεκόμαστε. Τον παίρνουν λοιπόν και τον φέρνουν, του ασκείται ποινική δίωξη και αυτός λέει “αίτηση ασύλου”. Με το που πει «αίτηση ασύλου», ενεργοποιείται η διαδικασία ασύλου, άρα τυγχάνει διεθνούς προστασίας, έρχεται σε εμάς στο υπουργείο Μετανάστευσης. Με το που εσύ λες όμως ότι δεν δέχεσαι υποβολή ασύλου, παύει να μπαίνει σε οποιοδήποτε καθεστώς προστασίας».
Στο στόχαστρο της κυβέρνησης, όπως συνέχισε ο Υπουργός, θα βρεθούν τόσο τα ευρωπαϊκά επιδόματα που δίνονται ως ελάχιστη στήριξη σε ανθρώπους που ζητήσει πάρει άσυλο, όσο και το …«μενού» στα κέντρα κράτησης.
«Από δω και πέρα η κυβέρνηση θα πάει σε πολιτική δραστικής μείωσης των επιδομάτων. Μεταξύ άλλων, ζήτησα να επανεξεταστεί και το μενού το οποίο δίνεται στις δομές, το οποίο είναι ξενοδοχειακό αυτήν τη στιγμή», είπε και συμπλήρωσε: «Στις δομές έχουν 3 επιλογές στο μενού 4 φορές την ημέρα. Το υπουργείο Μετανάστευσης δεν είναι ξενοδοχείο, έκανα αίτηση ασύλου, τρώω, κοιμάμαι, παίρνω 75 ευρώ επίδομα και αν πάρω άσυλο θα πάρω επίδομα από το πρόγραμμα Ήλιος. Ζήτησα αυτό να σταματήσει».
Κατέληξε λέγοντας ότι πλέον μόλις απορριφθεί το άσυλο, συνιστά ποινικό αδίκημα η παραμονή στη χώρα. «Μπαίνεις 5 χρόνια φυλακή χωρίς αναστολή και χωρίς πληρωμή, με μια μοναδική δυνατότητα: να συνεργαστείς για να γυρίσεις πίσω. Είναι το νομοσχέδιο που φέρνουμε σε διαβούλευση αυτήν την εβδομάδα».
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η οικονομική βοήθεια που δίνεται σε αιτούντες/ούσες άσυλο χρηματοδοτείται με ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ αποτελεί ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας.
Παράλληλα, από τον Μάιο του 2024 η καταβολή αυτού του ελάχιστου επιδόματος παρουσιάζει τεράστιες καθυστερήσεις, με τα χρήματα να αποπληρώνονται μόνο μετά από επανειλημμένες παρεμβάσεις ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Όπως έχει τονίσει η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA):
«Η μη καταβολή του οικονομικού βοηθήματος έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για τους ανθρώπους που διαμένουν στα καμπς, καθώς δεν έχουν έστω και αυτή την ελάχιστη υποστήριξη για την προμήθεια βασικών ειδών πρώτης ανάγκης, αλλά και για τις απαραίτητες μετακινήσεις τους σε υπηρεσίες που παρέχονται μόνο σε πόλεις και ειδικά στην Αθήνα (ενδεικτικά, υπηρεσία ασύλου, υπηρεσίες ψυχικής υγείας, εξειδικευμένα νοσοκομεία κλπ). Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το βοήθημα καταβάλλεται για να μπορούν να καλυφθούν βασικές ανάγκες «διατροφής, ένδυσης, υπόδησης, προσωπικής υγιεινής, τηλεπικοινωνιών, μετακινήσεων εντός του τόπου διαμονής καθώς και βασικών σχολικών και φαρμακευτικών δαπανών».
Ο νόμος προβλέπει ότι το οικονομικό βοήθημα οφείλει να καταβάλλεται σε μηνιαία βάση και κυμαίνεται από 75 ευρώ τον μήνα για ένα άτομο μέχρι 210 ευρώ τον μήνα για οικογένειες 4 ή παραπάνω ατόμων. Πρόκειται λοιπόν για μια ελάχιστη συνεισφορά στις καθημερινές ανάγκες τους που είναι απολύτως αναγκαία στους ανθρώπους, πολύ περισσότερο καθώς καταγράφονται σοβαρές ανεπάρκειες στην κάλυψη και παροχή βασικών συνθηκών μέσα στα υποστελεχωμένα προσφυγικά καμπς.»
Oι απάνθρωπες συνθήκες στα κέντρα κράτησης
Στις αρχες του 2024 οι οργανώσεις RSA και Pro Asyl δημοσίευσαν μία αναλυτική έκθεση για τις συνθήκες στο κέντρο κράτησης Σάμου, με τίτλο «Αδιανόητες συνθήκες διαβίωσης στην ‘υπερσύγχρονη’ Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή Σάμου».
Μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά για σημαντική έλλειψη τρεχούμενου νερού, σοβαρές ελλείψεις σε βασικά αγαθά, υπηρεσίες και χώρους φιλοξενίας, με αποτέλεσμα εκατοντάδες άτομα να αναγκάζονται να κοιμούνται στο πάτωμα σε κοινόχρηστους χώρους.
Ενώ πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου χορήγησε ασφαλιστικά μέτρα σε 45 ασυνόδευτα παιδιά που διέμεναν στην ΚΕΔ Σάμου και σε 13 παιδιά που διέμεναν στην ΚΕΔ Λέρου.
Ενώ την Πέμπτη 19-6-2025 το ΕΔΔΑ δημοσίευσε δύο νέες Αποφάσεις που αφορούν 39 ασυνόδευτα παιδιά καταδικάζοντας την Ελλάδα για επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις εις βάρος τους. Με τις δύο νέες αυτές Αποφάσεις (Μ.Υ. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 51980/19 και 5 ακόμη υποθέσεις και A.I. και λοιποί κατά Ελλάδας, αριθμ. πρ. 11588/20 και δύο ακόμη υποθέσεις), το Δικαστήριο εξέτασε από κοινού 6 και 3 προσφυγές αντίστοιχα, που είχαν υποβληθεί για τις περιπτώσεις συνολικά 39 ανηλίκων, καταδικάζοντας την Ελλάδα για παραβιάσεις των άρθρων 3 και 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Πρόκειται για παιδιά που είχαν κρατηθεί σε Αστυνομικά Τμήματα, στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Αμυγδαλέζας και στο -νεοϊδρυθέν τότε – ΚΥΤ Μαλακάσας.