Του Taras Bilous, μεταφρασμένο στα αγγλικά από τον Denys Gorbach, για το openDemocracy.

Γράφω αυτές τις γραμμές στο Κιέβο ενόσω βρίσκεται υπό επίθεση με πυροβόλα όπλα.

Μέχρι την τελευταία στιγμή ήλπιζα ότι τα ρωσικά στρατεύματα δε θα εξαπέλυαν μια εισβολή τόσο μεγάλης κλίμακας. Τώρα, θέλω μόνο να ευχαριστήσω αυτούς που διέρρευσαν τη σχετική πληροφορία στις μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ.

Χτες, πέρασα τη μισή μέρα διερωτώμενος αν θα έπρεπε να συμμετάσχω εθελοντικά σε μια στρατιωτική μονάδα άμυνας. Την νύχτα, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε την επιστράτευση όλων των ανδρών και ταυτόχρονα οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλλαν και ετοιμάζονται να περικυκλώσουν το Κίεβο. Αυτές οι εξελίξεις πήραν την τελική απόφαση για μένα.

Αλλά πριν αναλάβω το πόστο μου και τα καθήκοντά μου, θα ήθελα να επικοινωνήσω στην Αριστερά της Δύσης τι πιστεύω σχετικά με την αντίδραση που είχε όσον αφορά τη ρωσική επιθετικότητα ενάντια στην Ουκρανία.

Πρώτα από όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω αυτούς τους αριστερούς που τώρα διαδηλώνουν έξω από ρωσικές πρεσβείες- ακόμα και αυτούς που τους πήρε λίγο χρόνο παραπάνω να καταλάβουν ότι η Ρωσία είναι η επιτιθέμενη δύναμη σε αυτή τη σύγκρουση.

Θέλω να ευχαριστήσω τους πολιτικούς που υποστηρίζουν την άσκηση πίεσης στη Ρωσία προκειμένου να σταματήσει την εισβολή και να αποσύρει τα στρατεύματά της.

Και επίσης θέλω να ευχαριστήσω την αντιπροσωπεία των Βρετανών και των Ουαλών βουλευτών, των σωματείων και των ακτιβιστών που μας υποστηρίζουν και μας ακούν εδώ και μέρες πριν την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Επίσης είμαι ευγνώμων για την Κάμπανια της Αλληλεγγύης στην Ουκρανία από το Ηνωμένο Βασίλειο (Ukraine Solidarity Campaign) για τη βοήθεια του εδώ και πολλά χρόνια.

Το άρθρο αυτό απευθύνεται στο άλλο μισό της Αριστεράς στη Δύσης. Αυτούς που βλέπουν την “Νατοϊκή επίθεση στην Ουκρανία” και δε μπορούσαν να δουν την ρωσική επιθετικότητα, όπως για παράδειγμα ο τομέας των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών στη Νέα Ορλεάνη. Ή η διεθνής επιτροπή των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών, η οποία δημοσίευσε μια επαίσχυντη δήλωση που δεν έκανε την παραμικρή αναφορά και δεν κράτησε καμία κριτική στάση απέναντι στη Ρωσία. (Ευχαριστώ πολύ τον Αμερικάνο καθηγητή και ακτιβιστή Dan la Botz και άλλους για την κριτική που άσκησαν στην εν λόγω δήλωση).

Το άρθρο αυτό απευθύνεται και σε αυτούς που έσπευσαν να κριτικάρουν την Ουκρανία για την μη εφαρμογή των όρων της Συμφωνίας του Μινσκ αλλά παρέμειναν σιωπηλοί για την παραβίαση των ίδιων όρων από τη Ρωσία και τις αυτο-αποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες.

Ή ακόμα και σε αυτούς που βάλθηκαν να διογκώσουν την επιρροή της ακροδεξιάς στην Ουκρανία, αλλά δεν παρατήρησαν την ακροδεξιά στις Λαϊκές Δημοκρατίες (του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ) και απέφυγαν να ασκήσουν κριτική στην εθνικιστική, αυταρχική και συντηρητική κυβέρνηση του Πούτιν. Είστε εν μέρει συνυπεύθυνοι για αυτά που συμβαίνουν τώρα.

Όλα αυτά είναι μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου στη Δύση στο αντι-πολεμικό κίνημα, που συνήθως αποκαλείται campism από κριτικούς στην Αριστερά. Η Βρετανή συγγραφέας και ακτιβίστρια Leila Al-Shami που κατάγεται από τη Σύρια, έδωσε σε αυτό το φαινόμενο ένα πιο δυνατό όνομα “ο αντι-ιμπεριαλισμός των ηλιθίων”. Διαβάστε το υπέροχο άρθρο της που έγραψε το 2018, αν δεν το έχετε ήδη κάνει. Θα επαναλάβω μόνο το κεντρικό σκεπτικό εδώ: η δραστηριότητα ενός μεγάλου μέρους της αντι-πολεμικής αριστεράς στη Δύση για τον πόλεμο στη Συρία δεν είχε να κάνει με την λήξη του πολέμου. Αλλά ήθελε μόνο να αντιτεθεί στη δυτική παρεμβατικότητα, ενώ έκανε τα στραβά μάτια ή ακόμα και υποστήριζε την εμπλοκή της Ρωσίας και του Ιράν, για να μην πω κάτι σχετικά με τη στάση τους απέναντι “στο νόμιμα εκλεγμένο” καθεστώς του Άσσαντ στη Συρία.

Η Al-Shami γράφει ότι “ένας αριθμός αντι-πολεμικών οργανώσεων έχουν δικαιολογήσει τη σιωπή τους για τις ρωσικές και ιρανικές παρεμβάσεις υποστηρίζοντας ότι “ο βασικός εχθρός βρίσκεται στη χώρα”. Με αυτό το επιχείρημα δικαιολογούν την απουσία βαθύτερης ανάλυσης για να καταλάβουν και να προσδιορίσουν ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που οδηγούν στον πόλεμο.

Δυστυχώς βλέπουμε το ίδιο ιδεολογικό κλισέ να επαλαμβάνεται για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ακόμα και μετά την ρωσική αναγνώριση της ανεξαρτησίας των Λαϊκών Δημοκρατιών νωρίτερα αυτή τη βδομάδα, ο Branko Marcetic, ενας συγγραφέας από το αμερικανικό αριστερό περιοδικό Jacobin, έγραψε ένα άρθρο που αφιερωνόταν αποκλειστικά στην κριτική ενάντια στις ΗΠΑ. Όταν χρειάστηκε να αναφερθεί στη στάση του Πούτιν, αρκέστηκε στο να υπογραμμίσει ότι ο Ρώσος ηγέτης είχε “δείξει κάτι λιγότερο από καλοπροαίρετες φιλοδοξίες”. Σοβαρά;

Δεν είμαι υποστηρικτής και οπαδός του ΝΑΤΟ. Γνωρίζω ότι μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, η συμμαχία μετατοπίστηκε από την αμυντική της λειτουργία σε πιο επιθετικές πολιτικές. Γνωρίζω ότι η ανατολική επέκταση του ΝΑΤΟ υπονόμευσε τις προσπάθειες που κατευθύνονταν προς την απο-πυρηνικοποίηση και στη διαμόρφωση ενός συστήματος ενωμένης ασφάλειας. Το ΝΑΤΟ προσπάθησε να περιθωριοποιήσει το ρόλο του ΟΗΕ και του ΟΑΣΕ (Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη) και να απαξιώσει αυτούς τους οργανισμούς ως “αναποτελεσματικούς”. Αλλά δε μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν και πρέπει να προσανατολιστούμε και να επικεντρωθούμε στις τρέχουσες συνθήκες στην προσπάθεια διαφυγής μας από αυτή την κατάσταση.

Πόσες φορές η Αριστερά της Δύσης έχει αναφερθεί στις ανεπίσημες υποσχέσεις των ΗΠΑ στον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για το ΝΑΤΟ (και ότι δε θα μετακινηθεί ούτε ιντσα προς την ανατολή) και πόσες φορές αναφέρθηκε στο Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 που εγγυάται την κυριαρχία της Ουκρανίας;

Πόσο συχνά η Αριστερά της Δύσης υποστήριξε τις “νομιμοποιημένες ανησυχίες για την ασφάλεια” που είχε η Ρωσία, ένα κράτος που έχει το δεύτερο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο; Και πόσο συχνά θυμάται τις ανησυχίες για την ασφάλεια που είχε η Ουκρανία, ένα κράτος που χρειάστηκε να ανταλλάξει το πυρηνικό της οπλοστάσιο, υπό την πίεση των ΗΠΑ και της Ρωσίας, με αντάλλαγμα ένα κομμάτι χαρτί (το Μνημόνιο της Βουδαπέστης) το οποίο ο Πούτιν τσαλαπάτησε ολοκληρωτικά το 2014; Σκέφτηκαν ποτέ οι αριστεροί που ασκούν κριτική στο ΝΑΤΟ ότι η Ουκρανία είναι το κύριο θύμα των αλλαγών που συμβαίνουν λόγω της επέκτασης του ΝΑΤΟ;

Όπως και παλιότερα, η Αριστερά της Δύσης απάντησε στην κριτική απέναντι στη Ρωσία κάνοντας αναφορές στην αμερικανική επιθετικότητα και χυδαιότητα στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και σε άλλα κράτη. Φυσικά και αυτά τα κράτη πρέπει να μπουν στη συζήτηση, αλλά πώς ακριβώς;

Το επιχείρημα της Αριστεράς θα έπρεπε να είναι ότι το 2003 αρκετές κυβερνήσεις δεν άσκησαν την απαραίτη πίεση στις ΗΠΑ για το Ιράκ. Όχι ότι χρειάζεται να ασκηθεί λιγότερη πίεση στη Ρωσία για την Ουκρανία τώρα. Ένα προφανές λάθος.

Σκεφτείτε για μια στιγμή το 2003, όταν οι ΗΠΑ ετοιμάζονταν για την εισβολή στο Ιράκ, η Ρωσία να είχε συμπεριφερθεί όπως κάνουν οι ΗΠΑ τις τελευταίες βδομάδες: με απειλές κλιμάκωσης της σύγκρουσης.

Τώρα σκεφτείτε τι θα είχε κάνει η Αριστερά της Ρωσίας σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με το δόγμα ότι “ο βασικός μας εχθρός είναι στην ίδια μας τη χώρα”.Θα είχε ασκήσει κριτική στη Ρώσικη κυβέρνηση για την κλιμάκωση, λέγοντας ότι δε θα έπρεπε να διακυβεύονται οι αντιφάσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστών; Είναι προφανές ότι μια τέτοια στάση θα ήταν λανθασμένη σε αυτή την περίσταση. Γιατί αυτό δεν ήταν προφανές στην περίπτωση της ρωσικής επίθεσης ενάντιον της Ουκρανίας;

Σε ένα άλλο άρθρο στο Jacobin, νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Marcetic έφτασε στο σημείο να πει ότι ο δημοσιογράφος των Fox News Tucker Carlson ήταν “απολύτως σωστός” για την “ουκρανική κρίση”. Αυτό που είχε κάνει ο Carlson ήταν να αμφισβητήσει την “στρατηγική αξία της Ουκρανίας για τις ΗΠΑ”. Ακόμα και ο Ταρίκ Αλι με επιδοκιμασία επανέλαβε την εκτίμηση του Γερμανού αρχηγού του πολεμικού ναυτικού Kay-Achim Schönbach, ο οποίος είπε ότι το να δίνεται “σεβασμός” στο Πούτιν για το ουκρανικό έχει ελάχιστο κόστος δεδομένου ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι ένας χρήσιμος σύμμαχος ενάντια στην Κίνα. Είστε σοβαροί; Αν οι ΗΠΑ και οι Ρωσία φτάσουν σε συμφωνία και ξεκινήσουν ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο σα σύμμαχοι ενάντια στην Κίνα, αυτό θα είναι αυτό που πραγματικά θέλουμε;

Αναδιαμόρφωση του ΟΗΕ

Δεν είμαι υποστηρικτής του φιλελεύθερου διεθνισμού. Οι Σοσιαλιστές πρέπει να ασκούν κριτική σε αυτό. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να υποστηρίξουμε τη διαίρεση σε “σφαίρες επιρροής” μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών. Αντί να αναζητούμε μια νέα ισορροπία μεταξύ των δύο ιμπεριαλισμών, η Αριστερά πρέπει να αγωνιστεί για τον εκδημοκρατισμό της διεθνούς ασφάλειας. Χρειαζόμαστε μια παγκόσμια πολιτική και ένα παγκόσμιο σύστημα διεθνούς ασφαλείας. Το τελευταίο το έχουμε, είναι ο ΟΗΕ. Ναι, έχει πολλά προβλήματα και αποτελεί το αντικείμενο δίκαιης κριτικής. Αλλά κάποιος μπορεί να ασκεί κριτική με σκόπο είτε να απορρίψει είτε να βελτιώσει κάτι. Στην περίπτωση του ΟΗΕ, χρειαζόμαστε το δεύτερο. Χρειαζόμαστε μια αριστερή προοπτική για μεταρρύθμιση και εκδημοκρατισμό του ΟΗΕ.

Φυσικά αυτό δε σημαίνει ότι η Αριστερά πρέπει να υποστήριζει όλες τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Αλλά μια γενικότερη ενδυνάμωση του ρόλου του ΟΗΕ στην επίλυση των ένοπλων συγκρούσεων θα επέτρεπε στην Αριστερά να ελαχιστοποιήσει τη σημασία των στρατιωτικών-πολιτικών συμμαχιών και να μειωθεί ο αριθμός των θυμάτων. (Σε προήγουμενο άρθρο, έγραψα για το πώς ο ΟΗΕ θα μπορούσε να είχε επιλύσει τη σύγκρουση στο Ντονμπάς. Δυστυχώς τώρα αυτό έχει χάσει τη σημασία του). Εξάλλου, χρειαζόμαστε τον ΟΗΕ για να λύσει τα ζητήματα της κλιματικής κρίσης και άλλα παγκόσμια προβλήματα. Η διστακτικότητα πολλών διεθνιστών αριστερών να απευθυνθούν στον ΟΗΕ είναι ένα μεγάλο λάθος.

Μετά την εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, ο διευθυντής του Jacobin στην Ευρώπη David Broder, έγραψε ότι η Αριστερά “θα έπρεπε χωρίς δεύτερη σκέψη να αντιτεθεί στην αμερικανική στρατιωτική απάντηση”. Αυτό δεν αποτελεί πρόθεση του Μπάιντεν, ούτως ή αλλως, όπως έχει δηλώσει πολλές φορές. Αλλά ένα μεγάλο μέρος της Αριστεράς στη Δύσης πρέπει με ειλικρίνεια να παραδεχτεί ότι αυτή η κατάσταση έχει καταστρέψει τη δυνατότητα για να αρθρώσει μια απάντηση στην “ουκρανική κρίση”.

Η δικιά μου οπτική

Θα κλείσω το γράμμα μιλώντας σύντομα για τον εαυτό μου και τη δική μου οπτική των πραγμάτων.

Τα τελευταία οχτώ χρόνια, ο πόλεμος στο Ντονμπας έχει αποτελέσει το κεντρικό ζήτημα που έχει διχάσει την Αριστερά της Ουκρανία. Ο καθένας και η καθεμία από εμάς έχει διαμορφώσει μια στάση υπό την επιρροή διαφορετικών παραγόντων και προσωπικών εμπειριών.Επομένως, ένας άλλος Ουκρανός αριστερός θα είχε γράψει αυτό το γράμμα διαφορετικά.

Γεννήθηκα στο Ντονμπάς και μεγάλωσε σε μια ουκρανόφωνη και εθνικιστική οικογένεια. Ο πατέρας μου συμμετείχε στην ακροδεξιά τη δεκαετία του 1990, βλέποντας την εξαθλίωση της ουκρανικής οικονομίας και τον πλουτισμό της ηγεσίας του πρώην κομμουνιστικού κόμματος, στο οποίο εναντιωνόταν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Φυσικά έχει πολλές αντι-ρωσικές αλλά και αντι-αμερικανικές απόψεις. Ακόμα θυμάμαι τα λόγια του για το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, καθώς έβλεπε τους ουρανοξύστες να καταρρέουν. Έλεγε ότι αυτοί που το έκαναν “ήταν ήρωες” (δε το πιστεύει πια αυτό, αλλά τώρα θεωρεί ότι το έκαναν οι Αμερικανοί επίτηδες).

Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στο Ντονμπάς το 2014, ο πατέρας μου πήγε εθελοντικά με το ακροδεξιό τάγμα Aidar, η μητέρα μου έφυγε από το Λουγκάνσκ και οι παππούδες μου έμειναν στο χωριό το όποιο έπεσε στα χέρια της “Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ”. Ο παππούς μου καταδίκαζε την ουκρανική επανάσταση γνωστή ως Euromaidan. Υποστηρίζει τον Πούτιν, ο οποίος-λέει- έχει επαναφέρει την τάξη στη Ρωσία. Παρ΄όλα αυτά όλοι προσπαθούμε να μιλάμε μεταξύ μας ( αλλά όχι για την πολιτική) και να βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Και εγώ προσπαθώ να είμαι συγκαταβατικός μαζί τους. Εξάλλου, οι παππούδες μου πέρασαν όλη τους τη ζωή δουλεύοντας στα χωράφια και ο πατέρας μου στις οικοδομές. Η ζωή δε τους έχει φερθεί με τον καλύτερο τρόπο.

Τα γεγονότα του 2014- η επάνασταση που ακολουθήθηκε από τον πόλεμο- με έσπρωξαν στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που πήγαιναν οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ουκρανία. Ο πόλεμος σκότωσε τον εθνικισμό μέσα μου και με έσπρωξε στην Αριστερά. Θέλω να παλέψω για ένα καλύτερο μέλλον για την ανθρωπότητα και όχι για το έθνος. Οι γονείς μου, με το μετα-σοβιετικό τραύμα τους, δεν καταλαβαίνουν τις σοσιαλιστικές και αριστερές μου απόψεις. Ο πατέρας μου μιλάει περιφρονητικά για τον πασιφισμό μου, και είχαμε μια πολύ δύσκολη κουβέντα επειδή συμμετείχα σε μια αντιφασιστική διαδήλωση με ένα πανό που ζητούσε τη διάλυση του ακροδεξιού Τάγματος του Αζόφ.

Όταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έγινε ο πρόεδρος της Ουκρανίας την άνοιξη του 2019, ήλπιζα ότι θα μπορούσε να αποτρέψει την καταστροφή που βιώνουμε τώρα. Μέσα σε όλα τα άλλα, είναι δύσκολο να δαιμονοποιήσεις έναν ρωσόφωνο πρόεδρο που κέρδισε με προεκλογικές υποσχέσεις για ειρήνευση στο Ντονμπάς και του οποίου τα αστεία ήταν εξίσου δημοφιλή και σε Ουκρανούς και σε Ρώσους. Δυστυχώς έκανα λάθος. Ενώ η νίκη του Ζελένσκι έκανε πολλούς Ρώσους να αλλάξουν στάση απέναντι στην Ουκρανία, δεν κατάφερε να αποτρέψει τον πόλεμο.

Τα τελευταία χρόνια, γράφω για τη διαδικασία ειρήνευσης και τις απώλειες άμαχου πληθυσμού και από τις δύο πλευρές στον πόλεμο του Ντονμπάς. Προσπάθησα να προωθήσω το διάλογο. Αλλά όλα αυτά τώρα έχουν εξανεμιστεί. Δε θα υπάρξει συμβιβασμός. Ο Πούτιν μπορεί να σχεδιάσει ό,τι θέλει, αλλά ακόμα και αν η Ρωσία καταλάβει το Κίεβο και εγκαταστήσει εκεί κατοχική κυβέρνηση, εμείς θα αντισταθούμε. Ο αγώνας θα διαρκέσει μέχρι η Ρωσία να βγει από την Ουκρανία και να πληρώσει για όλα τα θύματα και τις καταστροφές.

Επομένως, οι τελευταίες μου λέξεις απευθυνόνται στο ρωσικό λαό: Βιαστείτε και πηγαίνετε να ανατρέψετε το καθεστώς του Πούτιν. Είναι για το δικό σας καλό, αλλά και για το δικό μας.