Τσιμεντένια τείχη, Ραμαζάνι και αυτοσχέδιες πάνες

Ο Mahmoud βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο νοτιότερο άκρο της Λωρίδας της Γάζας, στη Ράφα, μια μικρή πόλη που αποτελεί το ύστατο καταφύγιο για πάνω από 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιους. Άνθρωποι που έχουν ήδη εκτοπιστεί εσωτερικά από τον βορρά προς τον νότο προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τον θάνατο.

Όμως μετά τη Ράφα δεν υπάρχει παραπέρα. Εκεί ο χάρτης τελειώνει και αρχίζει η Αίγυπτος.

Το Ισραήλ χτυπάει τη Ράφα από τη νύχτα της 12 Φλεβάρη.

“Πού θα εκτοπιστούν; Στο φεγγάρι;” ήταν μέχρι και τα λόγια του επικεφαλής της Εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ.

Η διεθνής κοινότητα φοβάται μια χερσαία εισβολή του Ισραήλ στη Ράφα από στιγμή σε στιγμή με στόχο τελικά τον αφανισμό του Παλαιστινιακού λαού από τη γη του.

Στα μίντια διακινείται η πληροφορία ότι η Αίγυπτος χτίζει ένα τσιμεντένιο τείχος ύψους 7 μέτρων και στήνει σκηνές για ένα καμπ που θα στοιβάσει εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους πρόσφυγες σε περίπτωση μιας βεβιασμένης μαζικής εξόδου από τη χώρα.

“Θα εισβάλουμε στη Ράφα αν δεν απελευθερωθούν όλοι οι Ισραηλινοί όμηροι μέχρι το ξεκίνημα του Ραμαζανιού” δήλωσε μέλος του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου του Νετανιάχου.

Το Ραμαζάνι ξεκινάει στις 10 Μαρτίου.

Εν τω μεταξύ, εκατοντάδες οικογένειες Παλαιστίνιων κάνουν μέχρι και οnline fundraising προκειμένου να μπορέσουν να πληρώσουν τους διακινητές και να αναζητήσουν ασφαλές καταφύγιο στην Αίγυπτο.

Το τελευταίο ρεπορτάζ του Hani Mahmoud αφορά ένα γκρουπ Παλαιστίνιων που μεταποιεί παλιό εξοπλισμό ράβοντας αυτοσχέδιες πάνες για μωρά μιας και τα είδη πρώτης ανάγκης είναι δυσεύρετα και κοστίζουν μια περιουσία.

Προσπαθώ να επικοινωνήσω με τον 40χρονο δημοσιογράφο του Al Jazeera στα social media.

Μια μέρα μεταξύ βροχής, βομβαρδισμών, ζωντανών ρεπορτάζ και δύο τραυματισμένων συναδέλφων του, ο Mahmoud μού γράφει, “Ειλικρινά συγγνώμη για την καθυστέρηση. Το ίντερνετ κόβεται συνέχεια”.

Καταφέρνει να μου απαντάει 1-2 ερωτήσεις τη φορά και μετά η γραμμή κόβεται ξανά και ξανά.

Αν τα νούμερα έχουν ακόμα δύναμη από μόνα τους, ο πόλεμος Ισραήλ-Παλαιστίνης μετράει σήμερα 138 ημέρες, πάνω από 69.000 τραυματίες και 29.000 νεκρούς – 28.000 Παλαιστίνιους και 1.200 Ισραηλινούς.

Ανάμεσά τους βρίσκονται και πάνω από 88 νεκροί δημοσιογράφοι.

Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών δημοσιογράφων που καταγράφηκε εδώ και 30 χρόνια – από τότε που η ανεξάρτητη οργάνωση Committee to Protect Journalists (CPJ) ξεκίνησε να διατηρεί παγκόσμιο αρχείο.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by AJ+ (@ajplus)

O Hani Mahmoud δίνει live ρεπορτάζ ενώ ακριβώς εκείνη τη στιγμή βομβαρδίζεται πίσω του ένα νοσοκομείο. 

 

“Τρώμε εμείς λιγότερο για να μην αρρωστήσουν τα παιδιά μας. Δεν υπάρχουν νοσοκομεία και φάρμακα”

Έχεις περάσει όλη σου τη ζωή στην Παλαιστίνη ως δημοσιογράφος;

Ναι, είμαι από τη Γάζα και έχω περάσει όλη μου τη ζωή δουλεύοντας στο Πανεπιστήμιο της Γάζας και ως δημοσιογράφος. Έχω κάνει δύο μεταπτυχιακά, στις Πολιτικές Επιστήμες και την Ιστορία, και στη Δημόσια Πολιτική, και έχω συνεργαστεί με διεθνείς οργανισμούς σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας.

Τι βλέπεις γύρω σου αυτή τη στιγμή;

Κατάθλιψη και απόγνωση. Δυστυχώς, η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί σε έναν σωρό από ερείπια, με κάθε ίχνος ζωής είτε ολοσχερώς κατεστραμένο είτε με πολύ σοβαρές ζημιές. Πολύ δύσκολες συνθήκες διαβίωσης εξαιτίας ανελέητων βομβαρδισμών.

Ποιος πιστεύεις ότι ήταν ο πραγματικός λόγος που πυροδότησε αυτόν τον πόλεμο;

Κρίνοντας από το μοτίβο των δολοφονιών και τα επίπεδα της καταστροφής, είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για έναν προγραμματισμένο πόλεμο μεγάλης κλίμακας για να εκδιώξει τελικά τους ανθρώπους από τη Γάζα. Ισραηλινοί στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες το δήλωσαν άλλωστε και δημόσια. Το αποκαλούν “εθελοντική μετανάστευση” αλλά δεν είναι. Είναι βίαιος εκτοπισμός ενός πληθυσμού. Αυτός ο πόλεμος είναι το αποκορύφωμα 16 χρόνων ασφυκτικού αποκλεισμού της Γάζας και στρατιωτικής κατοχής της Δυτικής Όχθης. Για να θέσουμε ένα σαφές πλαίσιο, πρόκειται για μια κατοχική δύναμη που συντρίβει τον κατεχόμενο πληθυσμό.

Πώς ήταν η ζωή σου πριν από τον πόλεμο;

Πριν τον πόλεμο, η ζωή ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα στη Γάζα παρά τις προκλήσεις που επέβαλε ο αποκλεισμός. Βοηθούσα τα παιδιά μου στα μαθήματα του σχολείου, δούλευα, έκανα εθελοντισμό στην κοινότητα και γυμναστική. Μία από τις αγαπημένες μου συνήθειες ήταν να συναντιέμαι μια φορά τη βδομάδα με νεαρούς διανοούμενους και ποιητές. Μιλούσαμε για πολιτική, οικονομία, κοινωνικά προβλήματα μέχρι και μόδα και νέες τεχνολογίες. Η καλύτερη στιγμή όμως ήταν τα σχέδια που κάναμε με τα παιδιά για το σαββατοκύριακο. Τώρα όλα αυτά έχουν τελειώσει. Δεν κάνουμε πια σχέδια. Η νέα κανονικότητα ορίζεται από εκτοπισμό, βομβαρδισμούς, ψυχολογικά τραύματα, τρόμο και ατέλειωτες ώρες στην ουρά για να πάρουμε νερό και ψωμί.

Έχετε, αλήθεια, πρόσβαση σε βασικά αγαθά;

Όχι, δεν έχουμε επαρκή πρόσβαση στα στοιχειώδη όπως νερό, φαγητό και ρεύμα. Ζούμε με ένα γεύμα την ημέρα. Η γυναίκα μου και εγώ τρώμε λιγότερο για να έχουν περισσότερο φαγητό τα παιδιά. Κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μην αρρωστήσουν τα παιδιά καθώς τα νοσοκομεία είναι κατεστραμμένα και δεν υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα.

“Η ύπαρξή μας ορίζεται από βόμβες, κατοχή και καταστροφή”

Είδα σε μια φωτογραφία ένα κοριτσάκι να φοράει το κράνος σου που γράφει “PRESS”. Είναι η κόρη σου; Τι σκέφτεται ένας πατέρας για τα παιδιά του σε μια τέτοια κατάσταση;

Ναι, αυτό είναι το κοριτσάκι μου, η Hanan. Είναι τεσσάρων και ήδη ξέρει πολλά πράγματα για το τι συμβαίνει. Επιμένει να φοράει τα κράνη μου συνέχεια και αυτό είναι το παιχνίδι της με τα δύο της αδέρφια. Τους παίρνει συνεντεύξη και ρωτάει τη γνώμη τους για το φαγητό που τρώνε. Παρακαλάω κάθε μέρα να τα περιμένουν πιο ασφαλείς μέρες και ένα καλύτερο μέλλον. Θα ήθελα να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που η υπάρξή σου δεν ορίζεται από βόμβες, κατοχή και καταστροφή.

Πόσο εύκολο είναι να κάνεις ρεπορτάζ υπό αυτές τις συνθήκες;

Οι συνθήκες είναι ασυνήθιστα δύσκολες και αρκετά εξαντλητικές. Τα μπλακ άουτ του ίντερνετ και οι συνεχείς διακοπές ρεύματος είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα.

Πώς είναι να κάνεις ρεπορτάζ για την ίδια σου τη ζωή και τον λαό σου;

Είναι πολύ δύσκολο. Τίθεται πάντα το θέμα της αυθεντικότητας και της αξιοπιστίας. Αυτά είναι δύο σημαντικά πράγματα και απαιτούν να εμμένουμε στα γεγονότα όσο περισσότερο μπορούμε. Υπάρχουν, βέβαια, ήδη πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την αφήγηση των Παλαιστινίων χωρίς να χρειάζεται να την κάνουμε πιο πειστική. Είναι ήδη συγκλονιστική.

 

Photo credit: UNRWA

“Τα ΜΜΕ αγνοούν σκόπιμα την ιστορία 57 χρόνων”

Πώς κρίνεις την κάλυψη του πολέμου από τα διεθνή ΜΜΕ;

Παραπλανητική κυρίως. Τα διεθνή ΜΜΕ πιάνουν την ιστορία από τις 7 Οκτωβρίου παραβλέποντας το υπόβαθρο. Οι Παλαιστίνιοι υφίστανται εδώ και χρόνια μια βάναυση, επιθετική κατοχή με συστηματικό έλεγχο της ζωής τους: κατεδάφιση των σπιτιών τους στη Δυτική Όχθη, οικονομική ασφυξία, διάλυση οικογενειών, φυλάκιση ανθρώπων κυρίως με διοικητική κράτηση που σημαίνει χωρίς κατηγορίες εναντίον τους, δεν δικάζονται, απλά τους ρίχνουν στη φυλακή χωρίς λόγο. Τώρα ζούμε το αποκορύφωμα.

Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το CNN, το Fox News, το BBC, αγνοούν σκόπιμα αυτά τα γεγονότα και όταν τους ασκείται κριτική, ξεγλιστρούν χρησιμοποιώντας τις γνωστές ταμπέλες εναντίον των Παλαιστινίων. Το Ισραήλ δεν αναφέρεται ποτέ ως κατοχική δύναμη. Οι Παλαιστίνιοι δεν αναφέρονται ποτέ ως κατεχόμενος λαός, κάτι που επηρεάζει την πρόσληψη των ειδήσεων από τους θεατές.

Για κάποιον που δεν γνωρίζει την Ιστορία, η 7η Οκτωβρίου είναι σίγουρα κάτι φρικτό. Και μην με παρεξηγείτε – το να σκοτώνεις είναι λάθος ό,τι κι αν γίνει, αλλά η ιστορία δεν ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου. Ξεκίνησε όταν οι Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τη γη τους, όταν οι Βρετανοί έδωσαν τη γη της Παλαιστίνης σε Εβραίους που δραπέτευσαν από τη φρίκη του Ολοκαυτώματος. Για να καταλάβεις τι συμβαίνει, πρέπει να το γνωρίζεις αυτό. Αλλιώς πιστεύεις τον κάθε Νετανιάχου που λέει ότι “βρήκαμε μια άδεια γη και χτίσαμε τον παράδεισο”.

Η πλειοψηφία των Παλαιστινίων τώρα προσπαθεί να εγκαταλείψει τη Γάζα;

Οι Παλαιστίνιοι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τη Γάζα. Φοβάμαι όμως ότι μια χερσαία εισβολή στη Ράφα θα τους αναγκάσει να περάσουν τα σύνορα με την Αίγυπτο. Αυτό θα είναι φυσικά άλλη μια καταστροφή γιατί ο εκτοπισμός θα διαιωνιστεί.

Τι πιστεύουν οι Παλαιστίνιοι σήμερα για τη Χαμάς;

Για πολλούς Παλαιστίνιους η Χαμάς είναι απλώς μια δικαιολογία που χρησιμοποιεί ο ισραηλινός στρατός για να δικαιολογήσει έναν πόλεμο και μια γενοκτονία. Δεν ξεχνάνε πώς χρησιμοποιήθηκε η PLO (σ.σ. Palestine Liberation Organisation, πρόεδρος της οποίας ήταν ο Γιασέρ Αραφάτ από το 1969-2004) ως πρόσχημα για να επιτεθούν σε καταυλισμούς προσφύγων και τελικά να εισβάλουν στον Λίβανο τη δεκαετία του ’80. Σε γενικές γραμμές και ανεξάρτητα από την πολιτική τους θέση, οι Παλαιστίνιοι πιστεύουν ότι το Ισραήλ θέλει να τους εκδιώξει από τη γη τους. Πάρτε για παράδειγμα τη Δυτική Όχθη όπου κυρίαρχη πολιτική δύναμη είναι η Φατάχ – το Ισραήλ συνεχίζει και εκεί να σκοτώνει Παλαιστίνιους και να χτίζει παράνομους εποικισμούς. Ή την Ανατολική Ιερουσαλήμ όπου στην πραγματικότητα εκεί δεν υπάρχει ούτε Χαμάς ούτε οποιαδήποτε άλλη παλαιστινιακή πολιτική παρουσία – κι όμως η ισραηλινή κυβέρνηση συνεχίζει το απαρτχάιντ κάνοντας τη ζωή των ντόπιων αβίωτη.

Πώς κρίνεις την αντίδραση της ΕΕ στον πόλεμο;

Η θέση της ΕΕ στον πόλεμο είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα. Ακούμε φωνές που ζητούν κατάπαυση του πυρός και τερματισμό του πολέμου αλλά την ίδια στιγμή όσοι ασκούν επιρροή στις μεγάλες αποφάσεις υποστηρίζουν πλήρως το Ισραήλ και τις ενέργειές του. Πιστεύω ότι μόνο αν οι ΗΠΑ αλλάξουν στάση, η ΕΕ θα εκφράσει μεγαλύτερη δημόσια υποστήριξη για τον τερματισμό του πολέμου.

Η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας δέχονται ήδη πολύ μεγάλη εισροή εξωτερικής οικονομικής βοήθειας. Φοβάσαι ότι η επόμενη μέρα θα φέρει ασφυκτική οικονομική εξάρτηση από τις ξένες δυνάμεις;

Ένα από τα χειρότερα προβλήματα – και το θεωρώ προϊόν της Συμφωνίας του Όσλο – είναι ακριβώς αυτή η εξάρτηση από τη βοήθεια των ξένων δυνάμεων. Οι Παλαιστίνιοι είναι ανίκανοι να κάνουν πραγματικές αλλαγές στη χώρα και τη ζωή τους επειδή οι αποφάσεις τους ελέγχονται από τους δωρητές. Είναι ξεκάθαρο ότι η Δύση εκμεταλλεύεται πολιτικά την εξάρτηση της Παλαιστίνης από την ξένη βοήθεια γιατί για να έρθουν χρήματα, πρέπει να παραδώσεις δικαιώματα. Γι’ αυτό βλέπουμε, για παράδειγμα, την Παλαιστινιακή Αρχή (PA) να αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό αρνητικά – επειδή το ξένο χρήμα έχει περιορίσει την ικανότητά της να φροντίζει τα συμφέροντα των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Photo credit: UNRWA

“Αυτή η γη είναι αρκετά μεγάλη για όλους μας”

Θα μπορέσει να ξαναγίνει η Παλαιστίνη ένας βιώσιμος τόπος όταν τελειώσει αυτός ο πόλεμος;

Κρίνοντας από το μοτίβο των επιθέσεων και το απόλυτο επίπεδο καταστροφής, θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να ανοικοδομηθεί η Λωρίδα της Γάζας. Η συντριπτική πλειοψηφία των δημόσιων εγκαταστάσεων και πάνω από 80% των σπιτιών έχουν καταστραφεί τελείως ή έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Ένας καθηγητής από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο έγραψε ότι θα χρειαστούν 10 χρόνια για να ξαναχτιστεί η πόλη και να λειτουργήσουν τα σχολεία και η εκπαίδευση.

Σκέφτεσαι να εγκαταλείψεις τη Γάζα για μια πιο ειρηνική χώρα;

Σίγουρα σκέφτομαι να μεταφέρω τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου σε ένα ασφαλέστερο μέρος. Έχουμε στραγγίξει από δυνάμεις για να σκεφτόμαστε κάθε μέρα πώς θα επιζήσουν τα παιδιά από τους βομβαρδισμούς. Το ένα μου παιδί είναι με ειδικές ανάγκες και χρειάζεται ένα ήρεμο περιβάλλον. Επίσης, το σχολείο τους έχει καταστραφεί. Πώς θα μάθουν γράμματα; Αυτό είναι κάτι πολύ σοβαρό για την οικογένειά μας.

Μια τελευταία σου σκέψη, Hani. Ποια είναι η λύση που ονειρεύεσαι για την Παλαιστίνη;

Η συντριπτική πλειοψηφία των Παλαιστίνιων πιστεύει στη λύση του ενός κράτους.

Το Ισραήλ αντιτίθεται σθεναρά στη λύση των δύο κρατών – ένα Παλαιστινιακό κράτος είναι μια υπαρξιακή απειλή για τη χώρα τους, αλλά και για εμάς η απόπειρα των δύο κρατών, μετά τις Συμφωνίες του Όσλο, δεν έφερε θετικά αποτελέσματα και δεν φαίνεται βιώσιμη. Ο Νετανιάχου βέβαια από την πλευρά του, ως ο πρωθυπουργός που επαίρεται όσο κανείς για το ότι δεν θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους, θα πρέπει σύντομα να αντιμετωπίσει και το δημογραφικό καθώς ο Παλαιστινιακός λαός αυξάνεται συνεχώς.

Ελπίζουμε στη λύση του ενός κράτους, σε δύο λαούς ενωμένους σε ένα δημοκρατικό σύστημα. Το Ισραήλ όμως πρέπει να σταματήσει να είναι το μακρύ χέρι της ΕΕ και των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή για τα συμφέροντά τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Οι άραβες, οι Εβραίοι, οι χριστιανοί, έχουμε ζήσει ειρηνικά και μπορούμε να το ξανακάνουμε. Τι πιο ωραίο από την ανθρώπινη ποικιλομορφία;

Αυτή η γη είναι αρκετά μεγάλη για όλους μας.

 

*Η κεντρική φωτογραφία-σύνθεση είναι από το site του Committee to Protect Journalists.