Το συντηρητικό πολωνικό κυβερνών κόμμα PiS έχει προωθήσει νομοσχέδιο που θέτει το Ανώτατο Δικαστήριο και κάθε δικαστή στη χώρα (μετά τις παρεμβάσεις που είχαν προηγηθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο) υπό τον έλεγχο του υπουργείου Δικαιοσύνης και του Κοινοβουλίου. Θεωρητικά ο πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα (που επίσης προέρχεται από το PiS) θα μπορούσε να ασκήσει βέτο και να μπλοκάρει το νομοσχέδιο, ωστόσο αυτό το ενδεχόμενο δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.
Οι θεσμικές παρεμβάσεις στην πολωνική Δικαιοσύνη συμπεριλαμβάνουν τη διάλυση της σημερινής σύνθεσης του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου (KRS), το οποίο συνταγματικό ρόλο έχει τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας των δικαστικών, δίνοντας στο Κοινοβούλιο το δικαίωμα να διορίζει τα 15 από τα 25 μέλη του. Αυτό πρακτικά θα σήμαινε ότι το Κοινοβούλιο και το υπουργείο Δικαιοσύνης (και τα δύο ελέγχονται από το PiS) θα έχουν λόγο για το διορισμό ή την παύση κάθε δικαστή στη χώρα.
Έντονες αντιδράσεις από Κομισιόν
Η Κομισιόν αποδοκιμάζει ανοικτά τη στάση της πολωνικής κυβέρνησης και σκέφτεται να πάρει μέτρα εις βάρος της. Συγκεκριμένα, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς δήλωσε πως «αυτοί οι νόμοι αυξάνουν σημαντικά τις συστημικές απειλές στο Κράτος Δικαίου».
Παράλληλα, ανέφερε ότι «πλέον βρισκόμαστε πιο κοντά» στην ενεργοποίηση του Άρθρου 7 των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, απειλώντας με στέρηση του δικαιώματος ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή ίσως και να είναι χρονοβόρα γιατί πρέπει να υπάρξει ομόφωνη απόφαση των υπολοίπων κρατών – μελών και να καμφθούν οι αντιστάσεις του Ούγγρου Ορμπάν, ο οποίος διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με την Πολωνία.