«Αυτή η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια άμεση πρόκληση για την ενότητα της ευρωπαϊκής έννομης τάξης. Δεν μπορούμε και δε θα επιτρέψουμε να τεθούν σε κίνδυνο οι κοινές μας αξίες», προειδοποίησε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Ο λαός της Πολωνίας ήθελε τη δημοκρατία […] ήθελε την ελευθερία να επιλέξει την κυβέρνησή του, ήθελε την ελευθερία του λόγου και τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, ήθελε ένα τέλος στη διαφθορά και ήθελε ανεξάρτητα δικαστήρια να προστατεύσουν τα δικαιώματά του», δήλωσε. «Αυτό είναι το θέμα της Ευρώπης και αυτό σημαίνει η Ευρώπη», πρόσθεσε. «Η πρόσφατη απόφαση του Πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου θέτει πολλά από αυτά σε αμφισβήτηση», ακόμα.
Σε απάντηση, ο Ματέους Μοραβιέτσκι είπε ότι η Πολωνία ήταν ένα «υπερήφανο έθνος» και ότι δε θα δεχτεί απειλές οικονομικών κυρώσεων, που ισοδυναμούν με «εκβιασμό». «Απορρίπτω τη γλώσσα των απειλών, της σύγχυσης, και του εξαναγκασμού», είπε. Ο πρωθυπουργός ανέφερε στη συνέχεια ότι το χάσμα Δύσης-Ανατολής είχε ως αποτέλεσμα την πρώτη και τη δεύτερη τάξη εντός της Ε.Ε., με τα κράτη-μέλη, όπως η Πολωνία να έχουν λιγότερη επιείκεια. «Δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί όταν η χώρα μας – συμπεριλαμβανομένου αυτού του Επιμελητηρίου – δέχεται επίθεση με άδικο και μεροληπτικό τρόπο» πρόσθεσε.
Στο στόχαστρο του δικαστηρίου η παραβίαση αξιών της ΕΕ
Το δικαστήριο δήλωσε την Πέμπτη ότι τέσσερις κρίσιμες διατάξεις της κύριας συνθήκης της Ε.Ε. συγκρούονται με το πολωνικό σύνταγμα. Ένα από αυτά είναι το άρθρο 2, το οποίο αναφέρει λεπτομερώς τις κύριες αξίες της Ένωσης:
«Σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ελευθερία, δημοκρατία, ισότητα, κράτος δικαίου, και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες» σε μια κοινωνία στην οποία «ο πλουραλισμός, η μη διάκριση, η ανοχή, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών επικρατούν».
Το δικαστήριο αμφισβήτησε, επίσης, το δικαίωμα της Ε.Ε. να τιμωρήσει τα μέλη της, για μη τήρηση των νόμων ή των αξιών της, κάτι που η Ε.Ε. έχει κάνει τα τελευταία χρόνια, λόγω παραβιάσεων των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στην Πολωνία.
Εάν η Πολωνία συνεχίσει, θα αντιμετωπίσει τρεις πιθανές γραμμές κυρώσεων. Η πρώτη είναι η Επιτροπή να αμφισβητήσει νομικά την απόφαση του πολωνικού δικαστηρίου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα. Η δεύτερη επιλογή είναι ο μηχανισμός υπό όρους της Ε.Ε, όπου πρακτικά σημαίνει παρακράτηση κονδυλίων της Ε.Ε. από την Πολωνία. Η τρίτη, και πιο ακραία, επιλογή είναι η εφαρμογή του άρθρου 7 των συνθηκών της Ε.Ε. Σύμφωνα με αυτό, τα δικαιώματα των κρατών-μελών μπορούν να ανασταλούν, λόγω παραβίασης των βασικών αξιών της ένωσης – συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ψήφου για αποφάσεις της Ε.Ε.