Το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων βρίσκεται στις γειτονικές με τη Συρία χώρες. Το προσφυγικό κύμα προς την Ευρώπη εντάθηκε το τελευταίο έτος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση που συνέβαλε ενεργά στην αποσταθεροποίηση της περιοχής (χρηματοδοτώντας και οπλίζοντας αντάρτικες ομάδες κατά του καθεστώτος Άσαντ τα τελευταία χρόνια και με στρατιωτική εμπλοκή σε Ιράκ και Αφγανιστάν τα προηγούμενα χρόνια) αντέδρασε στην αρχή της κρίσης «κλείνοντας» τα θαλάσσια σύνορα της Ιταλίας με μια στρατιωτική επιχείρηση βύθισης πλοίων των λαθρεμπόρων ακόμα και στα λιμάνια της Λιβύης. Φυσικά το μόνο που πέτυχαν οι ευρωπαίοι με αυτή τους την ενέργεια ήταν να στρέψουν την ροή προς την Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα και στις γείτονες χώρες.
Οι ισχυρισμοί της Νέας Δημοκρατίας περί ευθύνης της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δεν αντέχει σε καμία κριτική. Η ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας απορρίπτει οποιοδήποτε τέτοιου είδους ισχυρισμό. Η Τουρκία δέχτηκε τον τελευταίο χρόνο 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες που ήθελαν να περάσουν στην Ευρώπη, όχι επειδή η Τασία Χριστοδουλοπούλου έκλεισε την Αμυγδαλέζα ή προσκάλεσε τους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Άλλωστε κανένας από αυτούς δεν επιθυμεί να παραμείνει στη χώρα μας.
Η προσφυγική κρίση δοκιμάζει σήμερα την ίδια τη συνοχή της Ευρώπης. Οι ηγέτες της προσπαθούν να περιορίσουν τις ροές κλείνοντας τα σύνορά τους και καταπατώντας τις ίδιες τους τις συνθήκες περί ελεύθερης διακίνησης. Ξεχωρίζουν παράνομα τους πρόσφυγες από τους οικονομικούς μετανάστες (που έχουν κάθε δικαίωμα να αιτούνται άσυλο βάσει των διεθνών συνθηκών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) και ορθώνουν φράχτες προκαλώντας έτσι νέα ανθρωπιστική κρίση για τους ταλαιπωρημένους πρόσφυγες, επιτείνοντας ταυτόχρονα την ήδη διαπιστωμένη ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα.
Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κρίση εκβιαζόμενη ταυτόχρονα ότι η Ελλάδα θα πάψει να αποτελεί τα νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρώπης αλλά αποτυγχάνει σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα στο να σταθεί στο ύψος της ιδεολογικής της προέλευσης. Η συντριπτική πλειοψηφία των 800.000 προσφύγων που πέρασε από τα ελληνικά εδάφη περιθάλφθηκε και φροντίστηκε από το πρωτοφανές κίνημα των αλληλέγγυων, οι οποίοι μάλιστα βρέθηκαν εκεί μήνες πριν οι μεγάλες ΜΚΟ εμπλακούν ενεργά. Η κυβέρνηση σε μεγάλο βαθμό είτε ήταν απούσα (ιδιαίτερα στους πρώτους μήνες της κρίσης), είτε αγκομαχούσε να καλύψει απλά την γραφειοκρατία της καταγραφής των προσφύγων. Η τοπική αυτοδιοίκηση επίσης δεν λειτούργησε αποτελεσματικά σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.
Στην πρώτη διάσκεψη κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση του προσφυγικού ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, στις δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης ξεκίνησε λέγοντας «εμείς εδώ είμαστε για να αντιμετωπίσουμε την κρίση με βάση τα δεδομένα και όχι τα συναισθήματα». Ορίστε ορισμένοι αριθμοί: Τουλάχιστον 650 άνθρωποι πνίγηκαν το 2016 προσπαθώντας να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα. Περισσότεροι από τους μισούς ήταν παιδιά και βρέφη. 10.000 ασυνόδευτα ανήλικα έχουν «χαθεί» στην διαδρομή για τη βόρεια Ευρώπη σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. 20 άνθρωποι έχουν επιχειρήσει να αυτοκτονήσουν επειδή τους αρνήθηκαν το πέρασμα στην Ευρώπη. 4 από αυτούς τα κατάφεραν. Ο συνολικός αριθμός των προσφύγων που καταγράφτηκε το 2015 ήταν λιγότερος από 900.000. Αν όλοι τους είναι μουσουλμάνοι η μειονότητα των ισλαμιστών στην Ευρώπη θα πάει από το 4% στο 5%. Το 78% των ενήλικων προσφύγων που διέρχονται στην Ευρώπη βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία και το μεγαλύτερο μέρος αυτών έχουν μέση ή ανώτερη μόρφωση.
Η κατάσταση σήμερα είναι οριακή. Στην αντιμετώπιση της κρίσης έχουν κληθεί να συμβάλλουν -δυστυχώς- οι στρατιωτικοί μηχανισμοί της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ που καταφτάνουν για να υπερασπιστούν σύνορα και όχι αξίες, στρέφοντας όπλα και όχι χέρι βοηθείας στους πρόσφυγες. Τα κράτη της Ευρώπης αντιμετωπίζουν την κρίση κάνοντας αριθμητικές πράξεις και παραβιάζοντας τις ίδιες τις αξίες που υποτίθεται έκαναν την Ευρώπη κάτι παραπάνω από μια νομισματική και εμπορική ένωση. Ο δημόσιος λόγος πολώνεται και τα ακροδεξιά μορφώματα (αλλά και τα φιλελεύθερα που ρέπουν προς την ξενοφοβία και τον ρατσισμό) βρίσκουν θέσεις στην κοινωνία και τα κοινοβούλια της Ευρώπης.
Η Ελλάδα κινδυνεύει να μετατραπεί στη χώρα «πριν την Ευρώπη» όπου θα μετακινηθεί μέρος των προσφύγων που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην Τουρκία και περιμένει το επόμενο θαλασσοπνίχτη για να περάσει απέναντι. Το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο και κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι υπάρχει μια μονομερής ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια οποιαδήποτε λύση. Η ελληνική κυβέρνηση ανεβάζει τους τόνους και απειλεί με τη χρήση Βέτο αν η Ευρώπη δεν αντιμετωπίσει το πρόβλημα «μαζί με την Ελλάδα» ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει γίνει έκτακτο αίτημα οικονομικής συνδρομής περίπου 430 εκατομμυρίων ευρώ για την αντιμετώπιση της πιθανότητας εγκλωβισμού στη χώρα 100.000 μεταναστών.
Σε αυτή τη μεριά της γης, σε έναν τόπο που ξέρει καλύτερα από πολλούς τι σημαίνει προσφυγιά, σε μια κοινωνία που αντιλαμβάνεται πολύ εύκολα τι σημαίνει φτώχεια και απόγνωση δεν μπορούμε να περιμένουμε απλά να περάσει η μπόρα. Το εντυπωσιακό κίνημα αλληλεγγύης που επέδειξαν οι Έλληνες είναι το ισχυρότερο όπλο απέναντι στις πολιτικές της Ευρώπης, απέναντι στην αποκτήνωση του σύγχρονου «πολιτισμού», απέναντι στην ευθύνη να ανταποκριθούμε στην ιστορία μας.
Και τούτο μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν δράσουμε κοιτώντας και το δέντρο και το δάσος. Αντιμετωπίζοντας τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά σαν άνθρωπο και το κάθε πρόβλημα συλλογικά. Δεν φτάνει μόνο να θέλουμε να βοηθήσουμε, έχει έρθει η ώρα να το κάνουμε. Με το να προσφέρουμε χρήματα, αντικείμενα, τρόφιμα και τον χρόνο μας. Με το να συμμετέχουμε σε συλλογικότητες. Με το να μην ανεχόμαστε όσους κερδοσκοπούν πουλώντας στους πρόσφυγες νερό και πρόσβαση στην τουαλέτα. Με το να ασκήσουμε πίεση στους φορείς, στις κρατικές δομές και στα κόμματα. Με το να ενημερωνόμαστε και να διευρύνουμε τους ορίζοντες της αντίληψής μας.
Το ThePressProject στα πλαίσια αυτά δημιούργησε αυτή την ειδική σελίδα προκειμένου να συγκεντρώσει το δυνατόν τις περισσότερες πληροφορίες. Πέραν της ενημέρωσης εδώ θα βρείτε στοιχεία για τις ΜΚΟ, τα κινήματα αλληλεγγύης και τις ανάγκες τους. Θα βρείτε αναλύσεις και στοιχεία που εξηγούν το ευρύτερο πλαίσιο και μέσα από εδώ θα προβληθούν συζητήσεις και δράσεις για την καλύτερη αντιμετώπιση της κρίσης.
Καλούμε όλους τους αλληλέγγυους να ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια επικοινωνώντας μαζί μας στο 210 522 9567 ή μέσω του mail που δημιουργήσαμε ειδικά για αυτό το αφιέρωμα [email protected].
Η ανθρωπιστική κρίση τούτη είναι τερατώδης. Το κατά πόσο θα μείνουμε στην ιστορία ως άνθρωποι ή τέρατα εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.