του Κώστα Εφήμερου
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με όλα αυτά το σύντομο ιστορικό έχει ως εξής (οι γνώστες περάστε στο επόμενο τμήμα του κειμένου): Το 1989 η τότε οικουμενική κυβέρνηση με αρμόδιο υπουργό τον Γιάννη Δραγασάκη έδωσε τις «πειραματικές» τηλεοπτικές άδειες σε όσους εξέπεμπαν (παράνομα). Τα κανάλια αυτά είχαν ως ιδιοκτήτες τους γνωστούς μας σήμερα ολιγάρχες, οι οποίοι εκτός από κανάλια έτυχε να έχουν και πολλά πάρε-δώσε με τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αναλαμβάνοντας συχνά τεράστια έργα υποδομής. Εξαιτίας του δίπολου εκβιασμού (τα κανάλια με την καθολική τους επικράτηση στην ενημέρωση μπορούσαν να ανεβάζουν και να κατεβάζουν κυβερνήσεις και οι κυβερνήσεις μπορούσαν να απειλούν ότι θα τους αφαιρέσουν τις τηλεοπτικές άδειες) δημιουργήθηκε το γνωστό σε όλους σύστημα που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ονόμασε «διαπλοκή».
Στα 27 χρόνια που πέρασαν καμία κυβέρνηση δεν ανέλαβε τελικά το ρίσκο να φέρει προς ψήφιση νομοσχέδιο που θα έβαζε τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο, παρόλο που το ΣτΕ έχει αποφανθεί ότι οι σημερινοί τηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν παράνομα (και βασικά δεν πλήρωσαν ποτέ τις άδειες). Το σκηνικό άλλαξε όταν η ψηφιακή μετάβαση που ήταν ευρωπαϊκή υποχρέωση μετά από αρκετά χρόνια αναβολών ήρθε και στην Ελλάδα. Και πάλι όμως η «διαπλοκή» βρήκε τρόπο να παρακάμψει την όλη διαδικασία όταν οι πανελλαδικοί τηλεοπτικοί σταθμοί συνέπραξαν δημιουργώντας την DIGEA η οποία και μετά από έναν πολύ ύποπτο διαγωνισμό κατάφερε να αναλάβει την διαχείριση των τηλεοπτικών συχνοτήτων με πολύ μικρό τίμημα.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ από τον Γενάρη του 2015 ξεκίνησε δηλώνοντας αποφασισμένη να κάνει αυτό που δεν έκανε κανείς άλλος μέχρι τώρα. Να τα βάλει με τη διαπλοκή και τους ολιγάρχες καναλάρχες ανακοινώνοντας ότι θα φέρει νομοσχέδιο για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών. Μετά από ένα χρόνο (όλοι ξέρουμε τι έγινε στο μεταξύ) η ώρα έφτασε αλλά τώρα υπήρχε ένα νέο πρόβλημα: Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Συντάγματος η αρμόδια ανεξάρτητη αρχή για την αδειοδότηση των καναλιών είναι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο όμως δεν έχει πλήρη σύνθεση αυτή τη στιγμή και υπολειτουργεί. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας μιας ακόμα συνταγματικής επιταγής που λέει ότι αφενός τα μέλη του ΔΣ δεν μπορούν να παραμένουν στη θέση τους για πάνω από δύο θητείες, αφετέρου για να διοριστεί ένα νέο ΔΣ απαιτούνται τα 4/5 της διάσκεψης των Προέδρων της ΒτΕ. Απαιτεί πρακτικά δηλαδή τη συναίνεση όλων των κομμάτων πλην της Χρυσής Αυγής. Κάτι που μετά από 3 συνεδριάσεις τον τελευταίο καιρό είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν πρόκειται να συμβεί.
Ο Νίκος Παππάς αποφάσισε να αντιδράσει στην εξέλιξη αυτή φέρνοντας σήμερα τροπολογία (στο τέλος του κειμένου) με την οποία για μία και μόνο φορά η Βουλή θα προχωρήσει με την αδειοδότηση παρακάμπτοντας το ΕΣΡ. Τα υπόλοιπα κόμματα δεν συναινούσαν στην συγκρότηση νέου ΔΣ στο ΕΣΡ υποστηρίζοντας ότι η απόφαση της κυβέρνησης να ορίσει πόσα κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας θα πάρουν άδεια ήταν αντισυνταγματική. Σύμφωνα με το σκεπτικό τους η τεχνολογία δεν θέτει περιορισμούς και άρα η αγορά θα έπρεπε να είναι αυτή που θα ρυθμίσει το πόσες άδειες «χωράνε» στην Ελλάδα.
Η κυβέρνηση απαντούσε σε αυτό το επιχείρημα ότι η αγορά δεν αντέχει άπειρους σταθμούς αφού η μέχρι τώρα λειτουργία των 8 (έκλεισε το ALTER) πανελλαδικών σταθμών έχει αποδείξει ότι παράγει διαπλοκή, θαλασσοδάνεια, χρήματα κάτω από το τραπέζι, εκβιασμούς κ.λπ. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό η κυβέρνηση θα μπορούσε να χτυπήσει τη διαπλοκή περιορίζοντας τις άδειες.
Ως τώρα γνωρίζαμε ότι στον σχεδιασμό της κυβέρνησης υπήρχαν 4 άδειες για κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας γενικού περιεχομένου και κάποιες ακόμα για ψυχαγωγικού ή θεματικού. Σήμερα όμως όταν κατατέθηκε η τροπολογία έσκασε μια βόμβα.
Πόσα κανάλια θα ανοίξουν
Σύμφωνα με την τροπολογία θα υπάρξουν μόνο 4 τηλεοπτικές άδειες για κανάλια γενικού περιεχομένου και καμία άλλη για οποιουδήποτε άλλου τύπου περιεχόμενο. Οι άδειες θα δοθούν με δημοπράτηση που θα ξεκινάει από τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ και τα κανάλια θα είναι υποχρεωμένα να απασχολούν 400 εργαζομένους. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση θέλει να χρησιμοποιήσει την πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας σύμφωνα με την οποία για τεχνικούς λόγους οι πανελλαδικές άδειες στην Ελλάδα δεν πρέπει να ξεπερνάνε τις 4. Αυτό θα ήταν ένα καλό εργαλείο στην περίπτωση (σχεδόν βεβαιότητα) που κάποιοι από τους καναλάρχες κινηθούν εναντίoν της κυβέρνησης στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Μια τέτοια εξέλιξη θεωρείται πάντως κίνηση casus belli από τους καναλάρχες και αναμένεται να υπάρχουν σκληρές εξελίξεις τις αμέσως επόμενες ημέρες. Ακούγεται ότι σε μερικά γραφεία προέδρων σπάνε ήδη πράγματα.
Το σίγουρο είναι ότι εφόσον προχωρήσει το κυβερνητικό σχέδιο θα αλλάξει οριστικά ο τηλεοπτικός χάρτης στην Ελλάδα. Πολλά ακούγονται και λιγότερα γράφονται για το ποιοί ενδιαφέρονται για μια τηλεοπτική άδεια αυτές τις ημέρες. Αυτό που ίσως έχει όμως ακόμα μεγαλύτερη σημασία είναι το ακριβώς αντίθετο… δηλαδή το πόσα κανάλια θα κλείσουν.
Πόσα κανάλια θα κλείσουν
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές ο Νίκος Παππάς έχει ήδη στο γραφείο του τρεις πολύ ενδιαφέροντες φακέλους. Οι φάκελοι αυτοί είναι από την επιτροπή κεφαλαιαγοράς και αφορούν τρία κανάλια που φαίνεται να έχουν αρνητικά ίδια κεφάλαια για τρία συνεχόμενα έτη. Αυτό σημαίνει όμως πάρα πολλά…
Πριν πούμε περισσότερα ας θυμηθούμε το άρθρο 16 του νόμου 4324/2015 που πέρασε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στις 29 Απριλίου πέρυσι για την επαναλειτουργία της ΕΡΤ. Από τότε είχαμε επισημάνει το «περίεργο» αυτό άρθρο που προστέθηκε στο άρθρο 48 του νόμου 2190 του μακρινού 1920 «Περί Ανωνύμων Εταιρειών» και το οποίο γράφει «Η εταιρεία μπορεί να λυθεί με δικαστική απόφαση μετά από αγωγή μετόχου ή μετόχων που εκπροσωπούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, εάν υφίσταται προς τούτο σπουδαίος λόγος, που, κατά τρόπο προφανή και μόνιμο, καθιστά τη συνέχιση της εταιρείας αδύνατη». Η πρόσθεση που είχε κάνει τότε ο Νίκος Παππάς ήταν: «Έννομο συμφέρον για τη λύση εταιρείας, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, έχει και ο αρμόδιος για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης Υπουργός Επικρατείας». Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Ότι ο αρμόδιος υπουργός παρόλο που δεν είναι μέτοχος μπορεί να ζητήσει την λύση μιας Ανώνυμης Εταιρίας εφόσον θεωρεί ότι η συνέχιση της εταιρείας είναι αδύνατη. Και πως μπορεί να το στοιχειοθετήσει αυτό; Καλά μαντέψατε, αν η επιτροπή κεφαλαιαγοράς αποφανθεί ότι η εταιρεία επί τρία συναπτά έτη παρουσιάζει αρνητικά ίδια κεφάλαια.
Συνδυάζοντας όλες αυτές τις πληροφορίες με την εκπεφρασμένη πρόθεση του Νίκου Παππά να συγκρουστεί με τους καναλάρχες συμπεραίνουμε ότι το παιχνίδι που θα παιχτεί τις επόμενες ώρες θα είναι βίαιο.
Ποιοί μπορεί να είναι αυτοί οι τρεις σταθμοί; Δεν το γνωρίζουμε. Είναι σχετικά ασφαλές να υποθέσουμε ότι το MEGA είναι το ένα, αφού μόλις χθες η επιτροπή κεφαλαιαγοράς επικύρωσε πρόστιμο στην ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ Α.Ε., όπως αποκάλυψε το Market Fair αφού πρώτα το ανάγκασε να αναθεωρήσει τα στοιχεία του κατά αρκετά εκατομμύρια ευρώ προς το δυσμενέστερο.
Άλλο κανάλι που αντιμετωπίζει προβλήματα θα μπορούσε να είναι αυτό του ALPHA αφού ο ιδιοκτήτης του, κύριος Κοντομηνάς, έχει γνωστά μπλεξίματα με την υπόθεση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Ωστόσο δεν έχουμε κάποια ασφαλή πληροφορία που να δείχνει ότι το πιο «φιλικό» προς την κυβέρνηση κανάλι αυτή τη στιγμή συμπεριλαμβάνεται στους φακέλους που βρίσκονται στο γραφείο του Νίκου Παππά.
Έντονη αντίδραση φαίνεται να υπάρχει σε αυτές τις εξελίξεις και από δύο ακόμα καναλάρχες: Ο Γιάννης Αλαφούζος και ο Φίλιππος Βρυώνης σύμφωνα με τις πληροφορίες μου δεν έχουν χαρεί καθόλου με τις κινήσεις του αρμόδιου υπουργού αλλά αυτό μπορεί να μη σημαίνει και τίποτα.
Δεν μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ποια κανάλια θα κλείσουν. Δεν είμαστε σίγουροι ότι ο Νίκος Παππάς έχει αποφασίσει να σηκώσει αυτό το μπαζούκας. Δεν ξέρουμε επίσης ποιά θα μπορούσε να είναι η αντίδραση των συστημικών ΜΜΕ και των κομμάτων σε μια τέτοια εξέλιξη. Ξέρουμε όμως ένα πράγμα: Ξέρουμε πόσα κανάλια θα έκλειναν σε αυτή την περίπτωση: Ο μαγικός αριθμός είναι το 3.
Η τροπολογία που κατέθεσε ο Νίκος Παππάς