Πόσες ιδιωτικοποιήσεις είπατε θα κάνετε;

Το αναλυτικό πρόγραμμα μπορεί να βρεθεί εδώ

Του Θάνου Καμήλαλη

Την περασμένη Τρίτη κυκλοφόρησε ένα non paper του ΣΥΡΙΖΑ, στο οποίο αναλύονταν οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα στο μέτωπο των υποχρεωτικών ιδιωτικοποιήσεων κρατικής περιουσίας και το πώς η απερχόμενη κυβέρνηση πέτυχε να προστατεύσει σημαντικό μέρος αυτής αποτρέποντας αποκρατικοποιήσεις. Η ανακοίνωση θα μπορούσε να ταιριάξει σε ένα ευρύ φάσμα χαρακτηρισμών, από υπερβολικά αισιόδοξη έως προκλητικά ψευδής. Το σίγουρο είναι πως δεν συνάδει με τις δεσμέυσεις που ανέλαβε η ελληνική κυβέρνηση από την 12η Ιουλίου κι έπειτα.

Τι υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ

Στόχος της ανακοίνωσης (το πλήρες κείμενο μπορείτε να διαβάσετε εδώ) και της ανάλογης προεκλογικής θέσης του κόμματος είναι να καταδείξει ότι χάρη στην επιτυχημένη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ οι απαιτούμενες ιδιωτικοποιήσεις για την επόμενη τριετία μειώθηκαν από 23 περιουσιακά στοιχεία, που είχαν συμφωνήσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις, σε μόλις 9. Επίσης επιχειρείται να δικαιολογηθούν οι προηγούμενες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση, για τις “σκανδαλώδεις αποκρατικοποιήσεις”, ενώ γίνεται αναφορά στο περίφημο ταμείο ιδιωτικοποιήσεων και υπερτονίζονται τα θετικά του σημεία.

Ας ασχοληθούμε με το πρώτο σκέλος, τη “διαπραγματευτική νίκη” στις ιδιωτικοποιήσεις. Όπως γράφεται χαρακτηριστικά: «Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα το ελληνικό δημόσιο υποχρεούται να προχωρήσει σε εννέα (9) ιδιωτικοποιήσεις εντός της επόμενης τριετίας, στοιχείο που αποτελεί μέρος του αναγκαίου συμβιβασμού της κυβέρνησης για το κλείσιμο της συμφωνίας και την αποτροπή του προηγούμενου σχεδίου για την πώληση 23 περιουσιακών στοιχείων, μεταξύ των οποίων επιχειρήσεις στρατηγικού και ενδιαφέροντος και υψηλής κοινωνικής σημαντικότητας όπως τα ΕΛΠΕ, η ΔΕΠΑ η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ.»

Για να ενισχύσει τον ισχυρισμό του, ο ΣΥΡΙΖΑ παραθέτει επίσης έναν πίνακα, όπου «αποτυπώνεται με ξεκάθαρο τρόπο η σημαντική διαφορά για τις επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις που περιλαμβάνονται στο νέο πρόγραμμα σε σύγκριση με τις δεσμεύσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων»

Αναλυτικά ο πίνακας:

Τι προβλέπει το τρίτο Μνημόνιο

Δύο ενδεχόμενα υπάρχουν. Είτε ο συντάκτης της ανακοίνωσης αποκρύπτει και παρερμηνεύει κάποιες πληροφορίες, είτε δεν έχει διαβάσει τη Συμφωνία που το κόμμα του υπέγραψε και υπερψήφισε πριν από μόλις 20 ημέρες. Στην πραγματικότητα η απερχόμενη κυβέρνηση δεν κατάφερε να μειώσει τις ιδιωτικοποιήσεις, αντίθετα επικύρωσε αυτό το οποίο είχαν υπογράψει οι προηγούμενες και δεσμεύτηκε να συνεχίσει το υπάρχον πρόγραμμα. Στο πλήρες κείμενο της Συμφωνίας (κεφάλαιο 4.4 του ΦΕΚ 94/14-8-2015 που επισυνάπτεται)  διαβάζουμε:

«Για να διαφυλαχθεί η υπό εξέλιξη διαδικασία ιδιωτικοποίησης και να διατηρηθεί το ενδιαφέρον των επενδυτών η Ελληνική Δημοκρατία δεσμεύεται να προχωρήσει με το υπό εξέλιξη πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ έχει ήδη εγκρίνει το Σχέδιο Αξιοποίησης των Περιουσιακών που προβλέπει την ιδιωτικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων που υπάγονται στο ΤΑΙΠΕΔ από τις 31/12/2015». Η υποχρέωση αυτή αφορά όλους τους δημόσιους οργανισμούς που βρίσκονται στην αριστερή στήλη του παραπάνω πίνακα.

Αλλά ας δεχτούμε τη δέσμευση ότι μέσα στην επόμενη τριετία θα προχωρήσουν μόνο οι προαναφερόμενες 9 ιδιωτικοποιήσεις και καμία άλλη. Εδώ υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα. Σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στο νέο πρόγραμμα δεν προβλέπεται πουθενά ότι θα ιδιωτικοποιηθούν μόνο 9 περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού κράτους την επόμενη τριετία. Τους πιστωτές δεν τους ενδιαφέρει η ποσότητα αλλά τα έσοδα, επομένως ο μόνος στόχος που υπάρχει δεν αφορά τον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων αλλά τα συνολικά έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις. Στο κείμενο της Συμφωνίας γίνεται σαφές ότι: «Η εφαρμογή του προγράμματος αυτού (σ.σ. ιδιωτικοποιήσεων) αποβλέπει σε ετήσια έσοδα ύψους 1,4 δισ. ευρώ, 3,7 δισ. ευρώ και 1,3 δισ. ευρώ αντιστοίχως τα έτη 2015, 2016 και 2017.»

Συνολικά δηλαδή για την τριετία 2015-2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεσμεύτηκε σε 6,4 δισ. ευρώ έσοδα από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Μπορεί να τα βρει από τις 9 ιδιωτικοποιήσεις που παραδέχεται ο ΣΥΡΙΖΑ; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της κυβέρνησης θα βρει τα μισά. Τον περασμένο Ιούνιο η ελληνική κυβέρνηση κατέθεσε στους θεσμούς μια πρόταση με “μεταρρυθμίσεις” που έγινε γνωστή ως “πρόταση των 47 σελίδων”. Μέσα σε αυτή (κεφάλαιο c σελ. 9-10) περιέχεται ένας πίνακας με προτεινόμενες ιδιωτικοποιήσεις και υπολογισμό των εσόδων που αυτές θα αποφέρουν. Ας εξετάσουμε τα έσοδα που ανέμενε η προηγούμενη κυβέρνηση από αυτές τις 9 ιδιωτικοποιήσεις:

• Περιφερειακά αεροδρόμια: 1,238 δισ.
• Ελληνικό: (δεν υπάρχει πρόβλεψη αλλά η προσφορά της Lamda Development που είχε γίνει αποδεκτή από το ΤΑΙΠΕΔ ήταν ύψους 915 εκατ.)
• Ελ.Βενιζέλος (ΑIA): 265 εκατ.
• OΛΠ – ΟΛΘ (συν 10 μεγάλα λιμάνια): 520 εκατ.
• ΤΡΑΙΝΟΣΕ – ROSCO: 50 εκατ.
• ΔΕΣΦΑ: 188 εκατ.
• Αφάντου, Ρόδος: 42 εκατ.
• Αστέρας Βουλιαγμένης: 95 εκατ.

Βάσει δηλαδή των (σίγουρα αισιόδοξων) ελληνικών εκτιμήσεων του Ιουνίου, το συνολικό έσοδα του κράτους δεν θα υπερβαίνουν τα 3,4 δισ. ευρώ. Επομένως για την εκπλήρωση των στόχων του τρίτου μνημονίου θα απαιτούνται ακόμα 3 δισεκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι και άλλοι οργανισμοί ( π.χ. ΔΕΠΑ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ κ.α.) θα πάρουν σειρά πολύ σύντομα και μάλιστα η πίεση χρόνου και οικονομικών είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει τους όρους “ξεπουλήματος” που έχουμε συνηθίσει.

Το θετικό παράδοξο των εκλογών

Ένα από τα παράδοξα της εκλογικής αναμέτρησης που διανύουμε είναι ότι οι πολιτικές δυνάμεις καλούνται να παρουσιάσουν το δικό τους πρόγραμμα και να προσφέρουν ρεαλιστικές ελπιδοφόρες υποσχέσεις, ενώ το οικονομικό μέλλον της χώρας έχει προαποφασιστεί, τουλάχιστον για τα επόμενα τρία χρόνια. Το μόνο θετικό που μπορεί να προσφέρει αυτή η δέσμευση είναι πώς οποιαδήποτε ανεδαφική προεκλογική υπόσχεση μπορεί να καταρρεύσει πριν οι πολίτες πάρουν το δρόμο προς την κάλπη.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να αγνοεί και, το χειρότερο, να αποκρύπτει τους νόμους που ψήφισε ως κυβέρνηση λιγότερο από έναν μήνα πριν, είναι ελεύθερος να το κάνει. Και να κριθεί γι αυτό.

Το ΦΕΚ με το τρίτο μνημόνιο

Τα εκτιμώμενα έσοδα από πιθανές ιδιωτικοποιήσεις (από την πρόταση των 47 σελίδων)