Η πατρωνία του 21ου αιώνα
Του Ηρακλή Μπογδάνου

Πού μας αφήνετε 11 εκατομμύρια μοναχούς μας; Αυτή είναι η φωνή που μας ενώνει και μας δονεί από το 2010 μέχρι σήμερα. Διανοούμενοι και πολιτικοί που έφαγαν τα νιάτα τους σε ivy league πανεπιστήμια διαβάζοντας Φουκώ και Έντουαρντ Σαΐντ, λησμόνησαν σε μια νύχτα ό,τι έμαθαν (;) και επανέφεραν το ένα και φριχτό και αποτρόπαιο και ξεχασμένο ξόρκι, το μόνο με μαγική δύναμη για τα πλήθη: Τριιιτοκοσμικοιιιί, θα γίνουμε τριτοκοσμικοί, θα ξεκολλήσουμε σαν την πέτρινη σχεδία του Σαραμάγκου από την Ευρώπη και θα καρφωθούμε με φόρα στη (Μαύρη την) Αφρική. Δεν παράγουμε τίποτα που να θέλει ο υπόλοιπος κόσμος να αγοράσει, κι αυτά που φτιάχναμε τα ξεχάσαμε και δεν υπάρχουν βιβλία, δεν υπάρχει Ίντερνετ, ούτε παιδιά που σπούδασαν σε ξένα και ντόπια πανεπιστήμια για να τα ξαναμάθουμε. Στηριζόμαστε λοιπόν αποκλειστικά στην καλοσύνη των άλλων και στη μεγαλοψυχία της άρχουσας τάξης μας. 
 
Πρόκειται άραγε για εθελοδουλεία ή σύνεση; Το ενδιαφέρον είναι ότι ο μεταφυσικός τρόμος μπροστά στο πού πάμε 11 εκατομμύρια μοναχοί μας δεν έχει να κάνει με τη στάση μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε καν με την ευρωζώνη, ούτε βέβαια και με κάποιου είδους κοσμοπολιτισμό ή πατριωτισμό. Είναι μια απλή συνέχεια του νεοελληνικού ιδρυτικού συνδρόμου της κρυπτοαποικίας, μια συνέχεια της καθήλωσης στην πατρωνία με άλλα μέσα. Η πατρωνία είναι βαθιά άνιση μεν αλλά και ανταποδοτική σχέση, γι’ αυτό και οι κυνικοί ικέτες που καταφεύγουν απελπισμένα και υστερικά σ’ αυτήν (όπως η καλή μας κυβέρνηση, ας πούμε) φέρουν το μανδύα του ρεαλισμού. «Α, δεν ξέρετε πόσο μας αγαπάει το αφεντικό, και χτες πάλι αυτό έλεγε». 
 
«Χωρίς γερές πλάτες δεν κάνεις τίποτα στην εποχή μας» (πάντα είναι «στην εποχή μας»). «Ένα τηλέφωνο πήρε η Μέρκελ και τακτοποιήθηκε το κούρεμα – βέβαια χρειάστηκε να υπογράψουμε εκείνο το χαρτί για το αγγλικό δίκαιο και να φορτωθούμε και άλλο τόσο χρέος, αλλά έτσι γίνονται αυτές οι δουλειές». Πόσο εύκολο είναι να φαίνεσαι ρεαλιστής όταν τα δέχεσαι όλα, και μάλιστα, πόσο συγκεκριμένος ακούγεσαι στις «λύσεις» σου όταν στις υπαγορεύουν! Και περνάς και για «Ευρωπαίος», ενώ η ουσία αυτού που κάνεις είναι ακριβώς η συνέχεια του ρουσφετιού, της κακομοιριάς και του ουσιαστικού αποκλεισμού που βιώνει ο αιώνιος πελάτης.
 
Φοβόμαστε λοιπόν την έστω και σκληρή και επικίνδυνη ελευθερία και χειραφέτηση και προτιμάμε να θυσιάσουμε το 1/3 των πολιτών στην ανεργία, να γίνουμε μια άβουλη και ενδεής αποικία χρέους και ακτημόνων σερβιτόρων; Εθελόδουλοι για πάντα ή μήπως επιτέλους σοβαροί και φρόνιμοι πραγματιστές; Τίποτα από τα δύο, το πιθανότερο. Μάλλον απλά πελάτες. «Ζει καλά όποιος κρύβεται καλά» σκέφτεται ο πελάτης κι εμείς προσπαθούμε να κρυφτούμε ανάμεσα σε εταίρους, δανειστές και πάτρωνες. «Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση», αυτό μας βολεύει, αυτό πιστεύουμε – και όσες αναπτύχθηκαν δεν είναι καλές, δεν είναι βρε παιδί μου σαν αλγόριθμοι με ντετερμινιστικά προκάτ βήματα, όχι, δε μας κάνουν, ούτε κουβέντα. Επικαλούμαστε δήθεν την καινοτομία και ομνύουμε στη δημιουργία, ενώ όλα μας φαίνονται μονόδρομος και κάθε μας κίνηση φορσέ! Γιατί δεν προχωράει μπροστά η χώρα; Γιατί κάθε ψηφοφορία στη βουλή είναι «ΣΤΑΘΜΟΣ». Και όμως; Τι; Κι αν θυμώσουν και μας αφήσουν 11 εκατομμύρια μοναχούς μας; Ας θυμηθούμε τότε ότι αν για παράδειγμα οι Ολλανδοί έλεγαν το 1600 «πού πάμε λίγες δεκάδες χιλιάδες μοναχοί μας, ας ζήσουμε όπως μας πουν οι άλλοι», μπορεί να μη θέλαμε σήμερα να είμαστε «Ευρωπαίοι».