των Alice Proujansky και Cora Currier για το The Intercept
Φωτογραφίες: Alice Proujansky
Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν την πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Μεξικού για την αύξηση των περιπολιών, των κρατήσεων και των απελάσεων κατά μήκος των νότιων συνόρων του Μεξικού. Η ιδέα ήταν να σταματήσουν τους κεντροαμερικάνους από το να εισέρχονται στο Μεξικό, πόσο μάλλον στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αλλά η βία των συμμοριών, οι απαγωγές και οι εκβιασμοί που κάνουν τις οικογένειες να προσπαθούν να ξεφύγουν από το «Βόρειο Τρίγωνο», που περιλαμβάνει το Ελ Σαλβαδόρ, την Ονδούρα και τη Γουατεμάλα, δεν έχουν σταματήσει. Η περιοχή έχει το υψηλότερο ποσοστό δολοφονιών στον κόσμο εκτός από εμπόλεμες ζώνες και οι άνθρωποι συνεχίζουν να έρχονται στο Μεξικό. Μόνο που τώρα, όπως δείχνει η φωτογράφος Άλις Προυτζάνσκι, παίρνουν νέες διαδρομές και αντιμετωπίζουν νέους κινδύνους.
«Ολόκληρες οικογένειες φτάνουν με λίγο περισσότερα από απλά σακίδια», δήλωσε η Προυτζάνσκι. «Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα: η αύξηση των διαδικασιών ελέγχου στις εμπορικές αμαξοστοιχίες έχει οδηγήσει τους μετανάστες να χρησιμοποιούν λεωφορεία και να πηγαίνουν με τα πόδια σε απομονωμένες διαδρομές όπου απειλούνται με ληστείες, επιθέσεις και σεξουαλική βία».
Η Προυτζάνσκι πέρασε χρόνο με οικογένειες που ήλπιζαν να πάρουν άσυλο από το Μεξικό. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με το πόσοι άνθρωποι διασχίζουν τα σύνορα με τη Γουατεμάλα κάθε χρόνο, τα οποία εξακολουθούν να είναι διάτρητα, παρά την αύξηση των περιπολιών. Αλλά μεταξύ του 2014 και του καλοκαιριού του 2016, το Μεξικό συνέλαβε 425.000 μετανάστες, σύμφωνα με μια ανάλυση των κυβερνητικών στατιστικών στοιχείων από το Γραφείο της Ουάσιγκτον για τη Λατινική Αμερική (WOLA), μια ομάδα υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, δόθηκε άσυλο μόνο σε 2.900 ανθρώπους. Πέρυσι, υπήρχαν περίπου 8.700 αιτούντες, εκ των οποίων οι 2.800 έχουν λάβει μέχρι στιγμής προστασία. (Το 2014, η υπηρεσία προσφύγων του Μεξικού είχε μόνο 15 άτομα για τον έλεγχο χιλιάδων αιτήσεων).
Η αναμονή για το άσυλο είναι δύσκολη. Χωρίς έγγραφα και χωρίς να μπορούν να μετακινηθούν ενώ περιμένουν για τον έλεγχο των αιτήσεών τους, πολλές από τις γυναίκες δεν μπορούν να εργαστούν. Τα παιδιά τους δεν μπορούν να πάνε στο σχολείο. Σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από καταφύγια ιδιωτικών επιχειρήσεων για την ασφάλειά τους και για τροφή. Πολλοί έχουν τραυματιστεί και παραμονεύουν συμμορίες στις παραμεθόριες πόλεις.
«Οι οικογένειες που συνάντησα φοβούνται να εμφανιστούν», είπε η Προυτζάνσκι. «Ήξεραν την ύπαρξη αυτών των δικτύων και θα ήταν πολύ εύκολο να τους βρουν και κάποιος να τους καταδιώξει».
Ομάδες υπεράσπισης λένε ότι η στήριξη των ΗΠΑ προς τους πρόσφυγες της Κεντρικής Αμερικής υπήρξε ανεπαρκής. Προγράμματα που ξεκίνησαν το 2014 για να διευκολύνουν τις αιτήσεις ασύλου από τα παιδιά έχουν δεχθεί έντονη κριτική επειδή δεν προχωρούν αρκετά γρήγορα για να θέσουν τα παιδιά εκτός κινδύνου. Και η στήριξη προς το Μεξικό έχει επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό σε δραστηριότητες επιβολής και όχι σε ανθρωπιστική βοήθεια.
Με την κυβέρνηση του Τραμπ να κρατά ψυχρές σχέσεις με το Μεξικό, δεν είναι σίγουρο το τι θα συμβεί με τη στήριξη των ΗΠΑ προς αυτήν την πρωτοβουλία στα νότια σύνορα, αλλά η Μόριν Μέιερ, ειδικός του WOLA, είπε ότι «περιμένω η προσοχή να είναι στον έλεγχο της ροής των αγαθών και των ανθρώπων και όχι για στο πώς θα ενισχυθούν τα ιδρύματα της χώρας, έτσι ώστε να προστατεύουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που προσπαθούν να μεταναστεύσουν στο Μεξικό».
Η Προυτζάνσκι, το έργο της οποίας είναι εδώ και καιρό επικεντρωμένο στις οικογένειες, είπε ότι για τις γυναίκες που πήρε συνέντευξη, το κίνητρο για να φύγουν ήταν άμεσο και απόλυτο: «Οι γυναίκες δεν εξέταζαν το πού θα πάνε, δεν είχαν μακροπρόθεσμα σχέδια», είπε. «Περιέγραφαν το ότι φεύγουν σαν να πρόκειται να πάνε για μια βόλτα, γιατί δεν ήθελαν κανείς να το ξέρει. Έπρεπε απλά να φύγουν».
«Ήταν σαφέστατο για μένα ότι δεν πρόκειται να λειτουργήσει καμία προσπάθεια για να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να προσπαθήσουν να εισέλθουν στο Μεξικό, επειδή αυτό που αντιμετώπιζαν ήταν ανθρώπους να λένε ότι πρόκειται να σκοτώσουν τα παιδιά τους. Το ερώτημα ήταν, «τι θα κάνετε για να κρατήσετε τα παιδιά σας ζωή;». Και η απάντηση ήταν «το οτιδήποτε».
Σακίδια που έχουν τα υπάρχοντα των μεταναστών σε ένα καταφύγιο στο Τσαουχίτες της Οαχάκα.
Ένα επτάχρονο αγόρι βλέπει τηλεόραση σε ένα καταφύγιο για τις οικογένειες που ζητούν άσυλο στο Ταπατσούλα, Τσιάπας. Η τηλεόραση έχει μόνο δύο κανάλια, υπάρχουν μερικά παιχνίδια στο καταφύγιο και ο ίδιος δεν έχει πάει στο σχολείο για έξι μήνες. Η οικογένειά του έφυγε από το Ελ Σαλβαδόρ μετά από απειλές μελών συμμορίας να σκοτώσουν τον μεγαλύτερο αδελφό του γιατί ήταν μάρτυρας στη δολοφονία ενός άλλου εφήβου.
Μια μητέρα από την Ονδούρα κοιτάζει έξω από ένα καταφύγιο τις οικογένειες που ζητούν άσυλο στην Ταπατσούλα, Τσιάπας. Μέλη της συμμορίας σκότωσαν πριν έξι χρόνια τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν αξιωματικός της αστυνομίας. Η οικογένεια έφυγε αφού η συμμορία απαίτησε τα μισά από τα χρήματα που κέρδισε με την πώληση τροφίμων στο δρόμο και αφού επέμειναν ο 13χρονος γιός της να ενταχθεί στη συμμορία, ή η 15χρονη αδελφή του να γίνει η κοπέλα ενός μέλους.
Η συνοριακή αστυνομία στην περίπολο. Ο δηλωμένος στόχος της μονάδας είναι η αποτροπή των εγκλημάτων κατά των μεταναστών, αλλά πολλοί είναι δύσπιστοι για το τι αποτελέσματα φέρνουν. «Οι υπάλληλοι μετανάστευσης, η αστυνομία και οι τοπικές αρχές έχουν επίσης εμπλακεί στην κακοποίηση και καταφύγια διαμαρτύρονται για την υπερβολική χρήση βίας», είπε η Μέιερ του WOLA. «Αλλά το Μεξικό δεν έχει ακόμη την ικανότητα για να κάνει πραγματική έρευνα και δίωξη για τα εγκλήματα κατά των μεταναστών».
Οι άνθρωποι διασχίζουν παράνομα τον ποταμό Σουτσιάτε που οριοθετεί τα σύνορα Μεξικού-Γουατεμάλας κάτω από τη γέφυρα που χρησιμεύει ως επίσημος δίοδος διέλευσης.
Ένα άγαλμα του Ιησού μπροστά από ένα μονοπάτι που χρησιμοποιείται από τους μετανάστες δίπλα σε έναν αυτοκινητόδρομο. Οι μετανάστες βρίσκονται αντιμέτωποι με ληστείες, επιθέσεις και σεξουαλική βία από τους τοπικούς εγκληματίες ακολουθώντας απομακρυσμένες διαδρομές για να αποφύγουν τα συνοριακά σημεία ελέγχου του Μεξικού.
Μια γυναίκα βάζει διακοσμητικά στη βιτρίνα μέσα στο σπίτι της, όπου πουλάει φαγητό στους μετανάστες κοντά στη γραμμή για το «Λα Μπέστια», ένα φορτηγό τρένο που χρησιμοποιείται από τους μετανάστες. Τώρα βλέπει ακόμα κάποια κίνηση, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι ταξιδεύουν με τα πόδια.
Ένα 13χρονο αγόρι από την Ονδούρα ξαπλώνει σε μια δεξαμενή για το πλύσιμο των ρούχων στο καταφύγιο. «Αυτά τα παιδιά ήταν σε ηλικίες όπου πρέπει να είναι στο σχολείο και έπλητταν σε αυτό το μικροσκοπικό προσφυγικό καταφύγιο», δήλωσε η Προυτζάνσκι. «Είχαν κάνει μια σφεντόνα από ένα μπουκάλι, όταν η μαμά τους είχε χρήματα για να βάλει μονάδες στα τηλέφωνά τους για να μπορούν να στέλνουν μηνύματα στους φίλους τους, αλλά ήταν μια τραγική σπατάλη νέων ανθρώπων. Αυτό είναι μια ακόμα σκοτεινή πλευρά αυτής της ιστορίας».
Το TPP είναι επίσημος συνεργάτης του The Intercept στην Ελλάδα