«θα μας έρχεται κάθε κοινωνικός αγωνιστής που θα λέγεται κοινωνικός αγωνιστής και θα επικαλείται αυτές τις διατάξεις»! Με αυτή την φράση ο εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας Χαράλαμπος Αθανασίου, υποδέχθηκε την πρόταση για αλλαγή του νόμου περί παρακώλυσης των συγκοινωνιών που εισηγείται το υπουργείο Δικαιοσύνης στο νομοσχέδιο που περιέχεται και το σύμφωνο συμβίωσης. Επιφυλάξεις εξέφρασαν και οι εκπρόσωποι της Ένωσης Εισαγγελέων αλλά και των Δικηγορικών Συλλόγων, μιλώντας για αοριστίες που θα δυσχεράνουν την απόδοση δικαιοσύνης. Τα παραπάνω συνέβησαν κατά την διάρκεια της πρόσφατης συζήτησης του σχετικού νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, όπου κατέθεσαν τις απόψεις τους οι αρμόδιοι φορείς.

Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου

Το νομοσχέδιο δεν αλλάζει το σύνολο της ισχύουσας νομοθεσίας που δίνει την δυνατότητα ποινικής αντιμετώπισης της δράσης των κινημάτων και των συνδικαλιστικών διεκδικήσεων (π.χ αντιαπεργιακοί νόμοι, διατάξεις περί παρακώλυσης λειτουργίας κοινοφελών οργανισμών κ.λ.π). Επίσης και στο θέμα του αδικήματος της παρακώλυσης συγκοινωνιών που κατά κόρον χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται για την ποινική δίωξη των διαδηλώσεων και των κινητοποιήσεων τα πάντα αφήνονται στη διακριτική ευχέρεια των δικαστών. Παρόλα αυτά  ακόμη και αυτή η μικρή μεταβολή συνάντησε αντιδράσεις. Να σημειωθεί ότι το νομοθέτημα θα συζητηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα στην ολομέλεια της Βουλής.
 

Τι προβλέπεται για την παρακώλυση συγκοινωνιών

Σύμφωνα με τις προσθήκες που προτείνονται η δικαστική αντιμετώπιση του αδικήματος  της παρακώλυσης συγκοινωνιών προβλέπεται ποινή από 6 μήνες έως 3 χρόνια. Σύμφωνα με το άρθρο 27 του προτεινόμενου νόμου «όποιος με πρόθεση παρεμποδίζει την λειτουργία κοινόχρηστης εγκατάστασης που εξυπηρετεί την συγκοινωνία και ιδίως αυτοκινητόδρομου, σιδηρόδρομου, αεροπλάνου, λεωφορείου, ταχυδρομείου ή τηλέγραφου που προορίζονται για κοινή χρήση τιμωρείται με φυλάκιση ενός έτους. Αν η πράξη είχε σημαντική διάρκεια επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι 3 έτη. Αν η πράξη ήταν ασήμαντη, ιδίως αν ήταν μικρής έκτασης η διάρκειας επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι 6 μηνών». Παρόλα αυτά δίνεται η δυνατότητα απαλλαγής αφού στο άρθρο 28 ορίζεται πώς   «το δικαστήριο όσον αφορά τα πλημμελήματα του άρθρου 292 ή την πράξη του άρθρου 431, δύναται να απαλλάξει το δράστη από την ποινή, εφόσον πεισθεί ότι δεν χρειάζεται να επιβληθεί ποινή αν ο δράστης τέλεσε την πράξη για την προάσπιση μείζονος κοινωνικού συμφέροντος».

Αντιδράσεις και επιφυλάξεις

Σχολιάζοντας τις διατάξεις αυτές, ο βουλευτής της Ν.Δ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Χαράλαμπος Αθανασίου, υποστήριξε ότι «το άρθρο 27, το 292, κάνει μια διάκριση, παρακώλυση μακράς έκτασης ή διάρκειας και μικρής έκτασης ή διάρκειας. Χρειάζεται αυτό ή μπορεί να δημιουργήσει ερμηνευτικά προβλήματα αφού η ποινή δεν είναι στάνταρ, αλλά είναι πλαίσιο, και αναλόγως αν είναι μακρά ή μικρή η διάρκεια ή η έκταση μπορεί το δικαστήριο να εφαρμόσει αυστηρότερη διάταξη ή ελαφρότερη με την επιμέτρηση της ποινής. Σε ό,τι αφορά το κοινωνικό συμφέρον είναι πράγματι αόριστο. Αυτό γιατί, εδώ, θα μας έρχεται κάθε κοινωνικός αγωνιστής που θα λέγεται κοινωνικός αγωνιστής και θα επικαλείται αυτές τις διατάξεις».

Επιφυλακτικοί όμως στην αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος εμφανίστηκαν τόσο ο πρόεδρος του Δ.Σ της Ενωσης Εισαγγελέων Κ.Τζαβέλας όσο και ο πρόεδρος των Δικηγορικών Συλλόγων Β.Αλεξανδρής.
Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Κ.Τζαβέλας, η διάταξη «θα πρέπει να εξειδικευτεί, καθώς αν το αφήσουμε έτσι έως έχει, τότε θα έχουμε πρόβλημα στην εφαρμογή της διατάξεως του νόμου, δηλαδή θα έχουμε μη εφαρμογή της. Σε καμία περίπτωση, διότι όλες οι περιπτώσεις τέτοιας παρακώλησης που θα δημιουργούνται στα πλαίσια μιας κοινωνικής διαμαρτυρίας, θα εμπίπτουν στην διάταξη στο προσωπικό λόγο απαλλαγής από την ποινή». Μάλιστα αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες περιπτώσεις κινητοποιήσεων όπως αυτές εναντίον των διοδίων σημειώνοντας πως «προάσπιση κοινωνικού συμφέροντος είναι η κατάληψη του οδοστρώματος της εθνικής οδού Αθηνών – Λαμίας από μια κοινωνική τάξη, η οποία διαμαρτύρεται, γιατί δεν της επιτρέπουν να διέρχεται αδαπάνως την εθνική οδό. Αυτό, τι θα το πούμε; Θα πρέπει να κάνουμε μια στάθμιση για να πούμε, τι είναι πιο καλό, τι είναι το μείζον; Εάν νομίζετε, ότι θα είναι εύκολο, εγώ είμαι δύσπιστος, ακόμη και στη δικαστική κρίση στο συγκεκριμένο θέμα. Δεν ξέρω, δηλαδή, εάν ορθά ή εσφαλμένα, ακόμα και ένα δικαστήριο, με όλες τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας που έχει, εάν θα κρίνει σωστά, τη σχέση μείζονος προς έλασσον».

Ο Β.Αλεξανδρής υποστήριξε πως «θα οδηγήσουμε τα δικαστήρια σε μια διελκυστίνδα να εκτιμήσουν  με τα δικά τους υποκειμενικά κριτήρια εάν ο δράστης είχε ή δεν είχε μείζον κοινωνικό συμφέρον. Πολύ συγκεκριμένα: Ως προς τις αλλαγές που προτείνονται σχετικά με το έγκλημα της παρακώλυσης συγκοινωνιών, άρθρο 27 του νομοσχεδίου. Πέρα από τα ερωτηματικά που δημιουργεί η μεμονωμένη μείωση των ποινών του συγκεκριμένου άρθρου, προκαλείται και μια αξιολογική αντινομία ως προς άλλες συναφείς διατάξεις, όπως π.χ. εκείνη του άρθρου 293, παρακώλυση λειτουργίας άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων, για τις οποίες τα όρια των ποινών παραμένουν υψηλότερα. Περαιτέρω, ερωτήματα εγείρει η πρόβλεψη ειδικού λόγου απαλλαγής του δράστη, ο οποίος τελεί πράξη παρακώλυσης συγκοινωνιών «για την προάσπιση μείζονος κοινωνικού συμφέροντος», άρθρο 28 του νομοσχεδίου. Ερωτάτε, πώς θα προσδιοριστεί η έννοια του μείζονος κοινωνικού συμφέροντος; Ποιο είναι το περιεχόμενο και ποια είναι τα όρια αυτής της σύνθετης εννοιολογικής άποψης».

Ο Ν.Παρασκευόπουλος

Από την πλευρά της κυβέρνησης πάντως ο υπουργός Δικαιοσύνης Ν.Παρασκευόπουλος σημείωσε ότι θα επιμείνει στην συγκεκριμένη διάταξη σημειώνοντας ότι η ισχύουσα νομοθεσία «μπορεί να προκαλέσει περισσότερη ζημιά παρά όφελος, όταν στιγματίζει και λερώνει το ποινικό μητρώο ανθρώπων, οι οποίοι περιστασιακά έκαναν κάτι για να διαφυλάξουν ένα ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον». Ειδικά για το θέμα της αοριστίας της διάταξης περί συμφέροντας επισήμανε ότι «κανέναν μέχρι σήμερα δεν άκουσα να λέει ότι κακώς το άρθρο 367 του Π.Κ. κακώς έχει άρση του άδικου χαρακτήρα όταν η προσβολή έγινε για χάρη της άσκησης ενός δικαιολογημένου συμφέροντος ή στην ανάλογη διατύπωση του άρθρου 371 του Π.Κ. όπου και πάλι υπάρχει η παραπομπή στο δημόσιο και ιδιωτικό συμφέρον που κανείς δεν παραπονέθηκε».

Για το ίδιο θέμα ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνος Δουζίνας επισήμανε πως «προφανώς οι διαδηλώσεις, οι πορείες κ.λπ. μπορεί να δημιουργούν μικρές παρακωλύσεις στις συγκοινωνίες και στην ελεύθερη διάβαση των πολιτών κ.λπ. από την άλλη πλευρά προστατεύονται από τις διατάξεις και του Συντάγματος και των Διεθνών Συμβάσεων για την ελευθερία της συνάθροισης. Εφόσον, λοιπόν, προστατεύονται -δηλαδή, έχουμε μια κλασική περίπτωση συμφερόντων και αξιών- η ελευθερία της συνάθροισης και από την άλλη πλευρά η ελευθερία να κινείται κανείς ελεύθερος σε δημόσιους χώρους κ.λπ., που είναι δηλαδή η κλασική περίπτωση που αντιμετωπίζουμε σχεδόν σε όλες τις περιοχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της πιθανής σύγκρουσης μεταξύ τους και η δουλειά του δικαστή παντού είναι να κάνει αυτή τη στάθμιση».