Με την ονομαστική ψηφοφορία που – όπως αναμένονταν- η Βουλή ενέκρινε την ψήφιση του νέου νόμου για τις τηλεοπτικές άδειες ολοκληρώθηκε η συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Επικρατείας στην Βουλή. Σε ψηφοφορία τέθηκαν όλα τα βασικά άρθρα του νομοσχεδίου για τις προϋποθέσεις αδειοδότησης καθώς και την δημοπρατική διαδικασία, τα οποία στο σύνολό τους στηρίχθηκαν από τους βουλευτές της κυβέρνησης. H Ν.Δ καταψήφισε τα άρθρα που τέθηκαν σε ψηφοφορία ενώ το ΠΑΣΟΚ υπερψήφισε τα άρθρα που αφορούν την εμπλοκή του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης στην διαγωνιστική διαδικασία. Το ΚΚΕ ψήφσε «παρών» στα άρθρα 16,18,21 και 43 μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η ίδρυση εταιρίας της ΕΡΤ για την σύσταση εταιρίας παροχής υπηρεσιών ψηφιακού δικτύου.

Στις αλλαγές που κατέθεσε ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς, υπήρξε και διάταξη για την εκ βάθρων ανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, που στην αρχική της μορφή είχε ως εξής:  «Καταργείται η διάταξη του άρθρου 110 παρ. 12 του ν.4055/2012. Για όσες εκ του Συντάγματος προβλεπόμενες ανεξάρτητες αρχές, κατά την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου δεν έχει γίνει αντικατάσταση των αποχωρούντων μελών εντός της προβλεπόμενης από την ανωτέρω διάταξη εξάμηνης προθεσμίας και ανασυγκρότηση των αρχών αυτών σύμφωνα με την παρ. 13 του ίδιου άρθρου αποχωρούν και τα υπηρετούντα μέλη. Η αντικατάσταση των αποχωρούντων κατά τα ανωτέρω μελών πραγματοποιούνται μέσα σε δύο μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής».

Η νομοθετική αυτή ρύθμιση προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ που ζήτησαν την απόσυρσή της, εκτιμώντας ότι μπορεί να ερμηνευθεί ως ρύθμιση για την αποπομπή του συνόλου των μελών του ΕΣΡ. Μάλιστα στην αίθουσα βρέθηκε και ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Βαγγέλης Μειμαράκης ο οποίος εγκάλεσε την κυβέρνηση για δημουργία προβλημάτων με τις ανεξάρτητες αρχές επικαλούμενος και την υπόθεση της επικεαφαλής της γ.γ Δημοσίων Εσόδων Κατερίνας Σαββαίδου. Για το θέμα υπήρξε έντονη συζήτηση που κατέληξε σε συναίνεση όταν ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς κατάθεσε νέα τροπολοποίηση με την οποία καταργείται μεν η διάταξη του 2012 όμως υποχρεωτικά αποχωρούν μόλον τα 4 μέλη των οποίων έχει λήξη η 8ετής θητεία. Να θυμίσουμε ότι για την επιλογή του νέου ΕΣΡ, απαιτείται η συναίνεση τν 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων, δηλαδή να αποδεχθούν την όποια κυβερνητική πρόταση οι εκπρόσωποι των περισσότερων κοινοβουλευτικών κομμάτων. Να σημειωθεί ότι από την κυβέρνηση έγινε αποδεκτή και η πρόταση του Ε.Βενιζέλου, προκειμένου το ΕΣΡ να έχει την δυνατότητα να αναθέσει σε εταιρίες ορκωτών λογιστών διεθνούς κύρους τον έλεγχο των οικονομικών των υποψηφίων για τον διαγωνισμό χορήγησης των αδειών. 

 Τι προβλέπει

Σύμφωνα με τις διατάξεις του, το νέο τηλεοπτικό τοπίο στην χώρα θα διαμορφωθεί στο άμεσο μέλλον μέσω δημοπρατικής διαδικασίας της οποίας οι κανόνες θα καθορισθούν μέσω υπουργικών αποφάσεων ενώ την εποπτεία τους θα έχει το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Αυτό φυσικά αφού προσπεραστεί ο «σκόπελος» της νέας σύνθεσης του συμβουλίου που προϋποθέτει την συναίνεση των 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής όπου μετέχουν με εκπροσώπους τους όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου.
 
Αν κωδικοποιήσει κανείς τις διατάξεις του νόμου που αφορά τόσο τις τηλεοπτικές άδειες όσο και το θέμα των παρόχων ψηφιακού σήματος,  καταλήγει στους βασικούς άξονες των προβλέψεων του:
 
Αναφορικά με την διαγωνιστική διαδικασία, ο νόμος παραπέμπει σε σειρά υπουργικών αποφάσεων προκειμένου να ορισθούν οι βασικοί άξονες για την υλοποίηση του. Ετσι:
 

  • Ο αριθμός 10ετών των αδειών ανά κατηγορία εθνικής, τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας καθορίζεται με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, μετά από γνωμοδότηση του ΕΣΡ και δημόσια διαβούλευση.
  •  Το ΕΣΡ ελέγχει τις υποψηφιότητες ως προς την τήρηση των όρων συμμετοχής, χορηγεί, αλλά και δύναται να ανακαλεί τις άδειες
  •  Ο διαγωνισμός και η ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης γίνεται σύμφωνα με τους εκάστοτε χάρτες συχνοτήτων επίγειας ψηφιακής εκπομπής ψηφιακού σήματος.
  •  Η τιμή εκκίνησης καθορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση που συνυπογράφουν ο υπουργός οικονομικών και ο υπουργός επικρατείας, μετά από γνωμοδότηση του ΕΣΡ.
  •  Από τον διαγωνισμό αποκλείονται, όσοι έχουν καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για οικονομικά εγκλήματα ή για άλλα σοβαρά αδικήματα που τα περιλαμβάνει ρητώς και αναλυτικά το νομοσχέδιο. Μέτοχοι και νόμιμοι εκπρόσωποι των υποψηφίων που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις, όπως προβλέπονται στο νόμο 3310/2005 . Οι ιδιοκτήτες, εταίροι και διοικητικά στελέχη που συμμετέχουν σε εταιρείες ερευνών ραδιοτηλεοπτικής αγοράς και διαφημιστικές εταιρείες. ‘Οσοι τελούν σε πτώχευση, εκκαθάριση και αναγκαστική διαχείριση.
  • Θέσπιση διαδικασίας προεπιλογής των συμμετεχόντων από το ΕΣΡ.
  • Ελάχιστος αριθμός εργαζομένων ανά κατηγορία άδειας και πρόβλεψη μητρώου ειδικοτήτων. (Αυτό ορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Εργασίας και Επικρατείας για τους περιφερειακούς σταθμούς)
  • Ελάχιστες απαιτήσεις τεχνικής πληρότητας και υποδομών και ελάχιστες προδιαγραφές εκπεμπόμενου προγράμματος.

 
Ειδικά για το θέμα των οικονομικών μέσων των υποψηφίων επενδυτών και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των τηλεοπτικών σταθμών στο νομοσχέδιο ορίζονται μία σειρά μέτρων: 
 
Έλεγχος πόθεν έσχες, υποχρέωση ονομαστικοποίησης μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου, ελάχιστο καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο, ισόποσα  ίδια κεφάλαια, με καταβολή μτοις μετρητοίς, κατ' εξαίρεση δυνατότητα κάλυψης μετοχικού κεφαλαίου και ιδίων κεφαλαίων μόνο με ειδικού τύπου εγγυητικής επιστολής που προβλέπει ισόποση δέσμευση μετρητών. Διατήρηση ελάχιστου μετοχικού κεφαλαίου και ιδίων κεφαλαίων καθ' όλη την διάρκεια ισχύος της άδειας. Υποχρέωση προσκόμισης φορολογικής, ασφαλιστικής κα τραπεζικής ενημερότητας. Μείωση του ορίου κύκλου εργασιών σε ένα εκατομμύριο ευρώ για την υποχρέωση τήρησης διεθνών λογιστικών προτύπων κατά την σύνταξη των ετησίων οικονομικών καταστάσεων.
 
Τέλος όσον αφορά τα θέμα παροχή υπηρεσιών ψηφιακού σήματος στο νομοσχέδιο προβλέπονται τα εξής.
 

  • Δημιουργία της ΕΡΤ- Δικτύου Επίγειας Ψηφιακής Ευρυεκπομπής της ΕΡΤ-ΝΕΤ Α.Ε., εταιρείας συνδεδεμένης με την ΕΡΤ Α.Ε..
  •  Στους σκοπούς των εταιριών περιλαμβάνονται η εγκατάσταση, λειτουργία, συντήρηση, διαχείριση, εκμετάλλευση και ανάπτυξη δικτύου μετάδοσης, κυρίως διανομής, σημάτων επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής για την μεταφορά προγραμμάτων περιεχομένου και την εκπομπή ραδιοτηλεοπτικού σήματος σύμφωνα με τον χάρτη συχνοτήτων.
  • Επίσης η λειτουργία ως παρόχου δικτύου, πρώτον, για την μετάδοση του τηλεοπτικού προγράμματος της  ΕΡΤ προς εκπλήρωση σκοπών δημόσιου συμφέροντος, απαλλασσόμενη από υποχρέωση αδειοδότησης και καταβολής τελών χρήσης. Καθώς και για την μετάδοση του τηλεοπτικού προγράμματος ιδιωτών, σύμφωνα με τις γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 21 του νόμου 4070/2012.

 

Αντιδράσεις

 
Αξίζει να σημειωθεί ότι το νομοσχέδιο έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των ιδιοκτητών τηλεοπτικών σταθμών. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικά επ’ αυτού  όσα είπε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής όπου κλήθηκε να τοποθετηθεί ο Παναγιώτης Κυριακόπουλος, Πρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας. Ουσιαστικά αρνήθηκε την δυνατότητα να υπάρξει θέμα καθορισμού των τηλεοπτικών αδειών και κατ’ επέκταση καθορισμού διαγωνισμού για την παροχή τους καθώς. Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε  «θα πρέπει να ξεχάσουμε την έννοια του καναλιού, δεν υπάρχει πια κανάλι όπως το γνωρίζαμε μέχρι το 2012. Το κανάλι είναι ο πάροχος εκπομπής, είναι η DIGEA αυτές οι εταιρείες έχουν πάρει το δικαίωμα χρήσης του φάσματος που είναι ένας σπάνιος πόρος που ανήκει στο κράτος και δίνει την δυνατότητα χρήσης σε τρίτους. Αυτό που περιγράφει αυτός ο νόμος αφορά τους παραγωγούς περιεχομένου δεν αφορά αυτούς που χρησιμοποιούν το φάσμα. Ο παραγωγός περιεχομένου μπορεί να είναι άπειρες εταιρείες γιατί; Γατί η τεχνολογία η σημερινή δίνει την δυνατότητα να μοιράσεις να διανείμεις το περιεχόμενο με διάφορους τρόπους».
 
Με την θέση αυτή έχουν συνταχθεί πολιτικά τόσο η Νέα Δημοκρατία όσο και το ΠΑΣΟΚ που άσκησαν έντονη κριτική με αυτό ακριβώς το σκεπτικό. Όπως επισήμανε χαρακτηριστικά ο εισηγητής της Ν.Δ Λ.Αυγενάκης «ενας τέτοιος διαγωνισμός θα είχε νόημα στην εποχή της αναλογικής τηλεόρασης, όπου τα κανάλια για να εκπέμψουν χρειάζονταν το σπάνιο πόρο, που βεβαίως τότε ήταν οι συχνότητες. Πλέον, δεν αποτελεί σπάνιο πόρο». Αντίστοιχη θέση πήρε και ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ Θ.Παπαθεοδώρου ο οποίος αναρωτήθηκε: «Πραγματικά, πιστεύουμε ότι σε ένα ψηφιακό, τηλεοπτικό πεδίο με τις ψηφιακές πλατφόρμες, μπορούμε να έχουμε τεχνολογικά περιορισμένο αριθμό αδειών; Μήπως ο περιορισμός των τηλεοπτικών αδειών, οδηγεί αναπόδραστα στον περιορισμό του τηλεοπτικού πλουραλισμού;»
 

Ο Νίκος Παππάς

 
Απαντώντας σε αυτή την κριτική ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς σημείωσε παρεμβαίνοντας στην συζήτηση στην Βουλή ότι  «αυτό το αστήριχτο επιχείρημα δεν πρέπει να αναπαράγεται για να αποδομηθεί μία από τις βασικές στοχεύσεις του νομοσχεδίου, που είναι η δημοπράτηση των αδειών. Δεν είναι απεριόριστο το φάσμα και νομίζω ότι εδώ έχει και ο κόσμος πεισθεί για το περί του αντιθέτου. Σε καμμία χώρα του κόσμου δεν είναι δυνατόν ο πάροχος δικτύου να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες σε άπειρο αριθμό τηλεοπτικών καναλιών. Ακούστηκε ότι θα έπρεπε η αγορά να ρυθμίζει το πόσα κανάλια μπορούν να εκπέμψουν. Θεωρείτε ότι έχει αναδειχθεί κάποια διαδικασία αυτορρύθμισης από το τηλεοπτικό μας τοπίο του οποίου, αν μη τι άλλο, βασικά χαρακτηριστικά είναι η αναρχία και η ασυδοσία; Προφανώς και όχι. Έχουν αναχθεί μη βιώσιμα οικονομικά σχήματα και τα παρελκόμενα προβλήματα της αλληλοδιαπλοκής με το τραπεζικό και πολιτικό σύστημα.

Λέχθηκε αρκετές φορές τις τελευταίες δυο-τρεις μέρες ότι ένας Υπουργός και κατ’ επέκταση η Κυβέρνηση δεν μπορεί να καθορίζει τον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών, ότι αυτό είναι αντισυνταγματικό και ότι δεν συνάδει με τη σύγχρονη τεχνολογική πραγματικότητα. Να κάνω μια μικρή υπενθύμιση, κυρίως προς τους Βουλευτές της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης: Η ρύθμιση είναι πανομοιότυπη με το νόμο του 2007». Επίσης όσον αφορά την κριτική της παραπομπής των διαδικασιών σε υπουργικές αποφάσεις ο Ν.Παππάς επισήαμνε: «Η αδειοδότηση ανήκει στο πεδίο ευθύνης του αρμόδιου Υπουργείου στην Ιταλία, στην Ισπανία, στο Βέλγιο, στο Λουξεμβούργο, στη Δανία, στην Φινλανδία. Δεν μεσολαβεί, δεν υπάρχει καμμία παρέμβαση της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής. Τις αποδίδει τις άδειες το Υπουργείο. Μιλάμε για ρυθμίσεις οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με τις ρυθμίσεις και τις πρόνοιες αυτού του νομοσχεδίου».