Το φαινόμενο «Ζωή Κωνσταντοπούλου» χρήζει ξεχωριστής ανάλυσης. Κι αυτό όχι μόνο γιατί από την αφάνεια, εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) να μπαίνει στη Βουλή, αλλά γιατί μία «σκληρή», «αυταρχική», «αυστηρή» -όπως την παρουσίαζαν- περσόνα, τώρα είναι η αγαπημένη των δημοσιογράφων. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη Ζωή Κωνσταντοπούλου το 2015 στο ΣΚΑΙ και στο MEGA να μην την αφήσουν να μιλήσει και κάθε της εμφάνιση να αποτελεί είδηση καθώς εξαπέλυε αλλά και δεχόταν επιθέσεις σε έντονο τόνο; Οι εμφανίσεις της, πλέον, είναι στο άλλο άκρο. Οι συνεντεύξεις κινούνται σε ένα φιλικό επίπεδο και μάλιστα χωρίς πιεστικές ή δύσκολες ερωτήσεις. Περιλαμβάνουν μπόλικα χαμόγελα, πατριωτισμό, επιθέσεις σε Τσίπρα και Βαρουφάκη και φυσικά τη χαρακτηριστική... καρδούλα. Το συντηρητικό κοινό γλυκαίνεται με τα εθνικά. Γλυκαίνεται να ακούει πως θα πάμε, θα κάνουμε τσαμπουκά και θα καταργήσουμε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Το πρόβλημα σ' αυτά που λέει είναι ότι κανείς δεν ρωτά λεπτομερώς πώς θα γίνουν και αν έχουν βάση. Μιλά για διαγραφή του χρέους. Ναι, αυτό είναι εφικτό. Όχι, όπως το παρουσιάζει η Ζ. Κωνσταντοπούλου, χωρίς δηλαδή μια σύγκρουση που υπό κανονικές συνθήκες θα έκανε τον συστημικό λόγο να ανατριχιάζει.

της Γεωργίας Κριεμπάρδη

Πέρα από την συνταγματική επιταγή, το ΦΕΚ για τις δεύτερες εκλογές λέει ρητά:

Βασικοί κανόνες
1. Η ΕΡΤ Α.Ε., οι ιδιωτικοί ενημερωτικοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί επίγειας μετάδοσης ελεύθερης λήψης, καθώς και οι φορείς παροχής συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών μέσω δορυφόρου οφείλουν να μεριμνούν, ώστε, κατά τη μετάδοση δελτίων ειδήσεων, συνεντεύξεων, εκπομπών πολιτικού διαλόγου ή άλλων ενημερωτικών εκπομπών, σχετικά με τις θέσεις και τη δραστηριότητα των πολιτικών κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζομένων κομμάτων να μην παραβιάζεται η αρχή της αναλογικής ισότητας και να εξασφαλίζεται η ουσιαστική ενημέρωση των πολιτών για τις θέσεις και τις δραστηριότητες όλων των πολιτικών κομμάτων και των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων σε σχέση με το αντικείμενο της προεκλογικής εκστρατείας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Καταγράψαμε τις τηλεοπτικές εμφανίσεις των πολιτικών αρχηγών από τις 22 Μαϊου και μετά. Να σημειώσουμε πως στα ραδιόφωνα η καταγραφή δεν είναι πλήρης. Τα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Ζωή Κωνσταντοπούλου 23 εμφανίσεις, Γιάνης Βαρουφάκης 14, Δημήτρης Νατσιός 3, Δημήτρης Κουτσούμπας 8, Κυριάκος Βελόπουλος 12, Νίκος Ανδρουλάκης 9, Αλέξης Τσίπρας 5, Κυριάκος Μητσοτάκης 8.

Το πιο σημαντικό συμπέρασμα που εξάγουμε είναι ότι δεν υπάρχει πολιτικός αρχηγός που να εμφανίστηκε όσο η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Για την εμφάνιση των άλλων κομμάτων, λίγο πολύ, έχουμε γράψει κι έχουν χυθεί τόνοι μελανιού σε αναλύσεις για τη μιντιακή υπεροπλία και τη φίμωση της πολυφωνίας στη σκιά συμφερόντων.

Το φαινόμενο «Ζωή Κωνσταντοπούλου» χρήζει ξεχωριστής ανάλυσης. Κι αυτό όχι μόνο γιατί από την αφάνεια, εμφανίζεται να μπαίνει στη Βουλή, αλλά γιατί μία «σκληρή», «αυταρχική», «αυστηρή» -όπως την παρουσίαζαν- περσόνα, τώρα είναι η αγαπημένη των δημοσιογράφων.

Επίσης, αν θέλουμε να συγκρίνουμε την παρουσία της Ζ. Κωνσταντοπούλου, θα έπρεπε να το κάνουμε με το κόμμα του κ. Βαρουφάκη και του κ. Νατσιού, που επίσης έμειναν εκτός Βουλής στον α’ γύρο των εκλογών, αλλά είπαμε -το φαινόμενο «Πλεύση Ελευθερίας» θέλει ειδική ανάλυση. Άλλωστε, το κόμμα «Νίκη» ήρθε στην επιφάνεια με ένα δικό του σύστημα επικοινωνίας που έχει χτίσει με τους πολίτες, μέσω Χριστιανικών διαδικτυακών Μέσων και η κύρια πηγή ψηφοφόρων του είναι η βόρεια Ελλάδα, όπου κι έχει δράση.

Ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις προεκλογικές δράσεις των υποψηφίων και κυρίως των πολιτικών αρχηγών ήταν πολύ πιο έντονος από κάθε άλλη φορά. Η «μάχη» δόθηκε στο Tik Tok, αφού τα Μέσα τα είχαν ήδη με το μέρος του τα μεγάλα κόμματα. Η Πλεύση Ελευθερίας όμως έπαιξε μπάλα από το μηδέν, κερδίζοντας τα Μέσα, τα οποία με χαρά της άνοιξαν την πόρτα.

«Η αγάπη είναι εκείνη που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο»: αυτό είναι το πρόσωπο της Ζωής Κωνσταντοπούλου σήμερα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη Ζωή Κωνσταντοπούλου το 2015 στο ΣΚΑΙ και στο MEGA να μην την αφήσουν να μιλήσει και κάθε της εμφάνιση να αποτελεί είδηση καθώς εξαπέλυε επιθέσεις προς πάσα κατεύθυνση σε έντονο τόνο;

Η Πλεύση Ελευθερίας είναι ένα κόμμα χωρίς θέσεις, κομματική οργάνωση, πρόγραμμα. Στην ερώτηση αν τοποθετείται στη δεξιά ή την αριστερή πολυκατοικία, απαντά με υπεκφυγή: ούτε δεξιά-ούτε αριστερά, αυτά είναι διαχωρισμοί του παρελθόντος. Γνωστό επικοινωνιακό τέχνασμα, ώστε να μη χάσει κοινό. Όμως το μοντέλο πολιτικής που προωθεί ταιριάζει στη δεξιά. Μοντέλο που τα συστημικά Μέσα αγκαλιάζουν. Αγκαλιάζουν το άλλοτε κόκκινο πανί τους, τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, σα να είναι από χρόνια η αγαπημένη τους. Το 2015 υπήρχε στα ΜΜΕ για τους καυγάδες της και  ενίοτε ειδήσεις πολύ επιθετικές προς εκείνη. Ήταν μία ξεκάθαρη δολοφονία χαρακτήρα, με ό,τι χυδαιότητα μπορεί να φανταστεί κανείς.

Οι εμφανίσεις της, πλέον, είναι στο άλλο άκρο. Οι συνεντεύξεις κινούνται σε ένα φιλικό επίπεδο και μάλιστα χωρίς πιεστικές ή δύσκολες ερωτήσεις. Εδώ που τα λέμε, χωρίς καν βασικές ερωτήσεις για το πρόγραμμα του κόμματος. Ίσως επειδή αυτές οι ερωτήσεις θα φανέρωναν την αλήθεια. Ότι δεν υπάρχει πρόγραμμα, ούτε εφαρμόσιμες προτάσεις. Η παρουσία της έχει ως στόχο μία επίθεση στο ΜέΡΑ25 και στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο στόχος είναι μία ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική στροφή προς τα δεξιά.

Ο αντιδραστικός, φαινομενικά αντισυστημικός λόγος της Επικεφαλής του κόμματος, είναι μέρος του συστήματος.

Αναζητούνται θέσεις…

Οι εμφανίσεις της Ζωής Κωνσταντοπούλου περιλαμβάνουν μπόλικα χαμόγελα, πατριωτισμό, «επιθέσεις» σε Τσίπρα και Βαρουφάκη και φυσικά τη χαρακτηριστική… καρδούλα. Μάλιστα, τις θέσεις του κόμματος για τα έμφυλα και ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, η Ζ. Κωνσταντοπούλου δεν τις προβάλλει καθόλου, ενώ κάποτε τις έκανε σημαία της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο χαιρετισμός της στο Athens Pride το 2015. Ως προς το έμφυλο κομμάτι, προτάσσει και χρησιμοποιεί τη γυναικεία της φύση προς ίδιον πολιτικό όφελος. Έχουμε βρεθεί σε κοινές εκδηλώσεις για έμφυλα θέματα, όπως την ανάγκη της κατοχύρωσης του όρου «γυναικοκτονία», αλλά -βλέπετε- είναι πολύ προοδευτικά όλα αυτά για να τα λέει σε ένα συντηρητικό κοινό, το οποίο έχει προσελκύσει και θα την βάλει πιθανότατα στο κοινοβούλιο.

Το συντηρητικό κοινό γλυκαίνεται με τα εθνικά. Γλυκαίνεται να ακούει πως θα πάμε, θα κάνουμε τσαμπουκά και θα καταργήσουμε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Βρέθηκε μαζί με Χρυσαυγίτες κι ακροδεξιά στοιχεία στους δρόμους για το Μακεδονικό. Η στάση της σε ό,τι αφορά τη Χρυσή Αυγή και λοιπά ακροδεξιά μορφώματα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Σημειώνουν το alterthess και το Σημείο για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς:

Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία Φύσσα, η Βουλή, τον Οκτώβριο του 2013, ψηφίζει την αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης κομμάτων, αν ηγετικά στελέχη τους κατηγορούνται ως μέλη εγκληματικής οργάνωσης· η Κωνσταντοπούλου, μόνη από την τότε Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, ψηφίζει «παρούσα». Τον Δεκέμβρη, σε νέα ψηφοφορία στη Βουλή για την αναστολή της χρηματοδότησης απουσιάζει. Τον Μάρτιο του 2014 χαρακτηρίζει «πολιτειακή εκτροπή» την άρση ασυλίας των χρυσαυγιτών βουλευτών. 

Ως πρόεδρος της Βουλής, τον Μάρτιο του 2015 ζητά ακύρωση μνημονιακών ρυθμίσεων που ψηφίστηκαν απουσία των προφυλακισμένων χρυσαυγιτών βουλευτών, αίτημα που οι ίδιοι θεωρούν απόδειξη «αντισυνταγματικής» μεταχείρισης. Όταν ο χρυσαυγίτης Γιάννης Λαγός απειλεί τη Λιάνα Κανέλλη στη Βουλή, το ΚΚΕ ζητά Διάσκεψη Προέδρων, αλλά η Κωνσταντοπούλου αρνείται.

Το 2018 καταγγέλλει τη Συμφωνία των Πρεσπών ως «προδοσία». Στα ελληνοτουρκικά ζητά επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., γνωρίζοντας ότι αυτό για την Τουρκία συνιστά αιτία πολέμου. Το 2022 ζητά δημοψήφισμα για τις Πρέσπες, μιλώντας σε εκδήλωση της ακροδεξιάς Ενωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού. Άλλα μέτρα, άλλα σταθμά: αναφερόμενη στους ψηφοφόρους της Χ.Α. σημειώνει ότι «δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τι ονομάζεται αντισυστημικό» (12.5.2023). 

Το πρόβλημα σ’ αυτά που λέει είναι ότι δεν έχουν βάση. Μιλά για διαγραφή του χρέους. Έχουμε παραδείγματα χωρών που τα χρέη τους, ως μη βιώσιμα και απεχθή, διαγράφηκαν (Ιράκ, Ισημερινός, Γερμανία το 1953). Όχι όμως με τον τρόπο που η Πλεύση Ελευθερίας το εξηγεί. Σε προεκλογική συνέντευξή της στο ΤΡΡ, για το χρέος της χώρας, το οποίο χαρακτηρίζει απεχθές, επονείδιστο, παράνομο και μη βιώσιμο, είπε: «Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το χρέος έχει τέτοια χαρακτηριστικά που είναι μη βιώσιμο και είναι επιβεβλημένο να διαγραφεί. Υπάρχουν δύο προκαταρκτικά πορίσματα της Επιτροπής Ελέγχου Δημοσίου Χρέους, είναι επίσημα πορίσματα της Βουλής και επίσημα εργαλεία του ελληνικού λαού, και εξηγούν πώς προέκυψε το χρέος, πώς είναι παράνομο και απεχθές, δηλαδή πώς προέκυψε από πρακτικές διαφθοράς. Η ελληνική κυβέρνηση όφειλε σε κάθε διεθνή διαπραγμάτευση να θέτει αυτό το ζήτημα».

Η Επιτροπή στην οποία αναφέρεται είναι μία επιτροπή που ίδρυσε η ίδια ως πρόεδρος της Βουλής. Και τι μας λέει ουσιαστικά; Ότι θα πάρουμε τα… πορίσματα της Επιτροπής της, θα πάμε να τους τα πετάξουμε στο τραπέζι, αυτοί θα πουν «μπράβο, μας πείσατε, πατάμε delete» και όλα μέλι-γάλα. Ξέρουμε ότι αυτό απαιτεί πολιτικές αναταράξεις σαν αυτές που υπό κανονικές συνθήκες κάνουν τα συστημικά Μέσα να φρίττουν. Στην προκειμένη περίπτωση δεν φρίττουν, ούτε καν ρωτούν πώς θα γίνει αυτό. Το να αφήνει να εννοηθεί όμως ότι θα γίνει ως απλή δικαστική διευθέτηση, μπορούμε να πούμε ότι είναι ωμός λαϊκισμός χωρίς καμία βάση.

Αναζητείται καταστατικό…

Μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών του 2023, εσωτερικός αναβρασμός δημιουργήθηκε στην Πλεύση Ελευθερίας, όταν ένας ένας οι υποψήφιοι άρχισαν να αποχωρούν από το κόμμα, μετά τις αλλαγές που έκανε η Επικεφαλής του στα ψηφοδέλτια. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, πολλοί υποψήφιοι, ακόμα και πρώτοι σε σταυρούς, υποβιβάστηκαν και αντικαταστάθηκαν από «φυτευτούς ημέτερους» της Ζωής Κωνσταντοπούλου, οι οποίοι κατέλαβαν πιθανές εκλόγιμες θέσεις.

Σύμφωνα με τις καταγγελίες, η επικεφαλής της «Πλεύσης Ελευθερίας» έχει αλλάξει τον πρώτο σε σταυρούς στις 29 από τις 59 εκλογικές περιφέρειες της χώρας. Μεταξύ αυτών και τους πρώτους σε σταυρούς στις 8 από τις 10 μεγάλες περιφέρειες Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Επίσης 15 γυναίκες που πρώτευσαν αντικαταστάθηκαν από άνδρες.

Η Όλγα Δάλλα που βγήκε πρώτη στο ψηφοδέλτιο της Πλεύσης στο Νότιο Τομέα είναι μία από εκείνους που αποχώρησαν αφήνοντας αιχμές για τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος. Μίλησε στην Αναστασία Γιάμαλη και το Kontra24, αρνούμενη αρχικά τον ισχυρισμό της Ζ. Κωνσταντοπούλου πως είχε ενημερώσει πριν τις εκλογές για τις αλλαγές που θα έρχονταν. «Αρνούμαστε ότι είχε προσυμφωνηθεί. Στη συνάντηση που είχαμε στο ξενοδοχείο μετά τις εκλογές και κάναμε έναν απολογισμό είχαμε πει αόριστα για αλλαγές μετά το ατυχές περιστατικό με υποψήφια στον Βόλο. Στη συνάντηση ανέβηκαν στο βήμα πολλοί υποψήφιοι και ανέβηκε και ο σύζυγος της υποψήφιας του ν. Μαγνησίας (ο οποίος ήταν επίσης υποψήφιος στο Επικρατείας) και ζήτησε συγγνώμη, παίρνοντας την ευθύνη για το γεγονός γιατί λέει εκείνος της προέτρεψε να βγει στην τηλεόραση ενώ ήταν απροετοίμαστη(!). Και η Ζωή είπε “θα κάνω κάποιες αλλαγές στις λίστες”. Αυτή ήταν η μοναδική αναφορά».

Μάλιστα, αίσθηση προκάλεσαν όσα ανέφερε η κα. Δάλλα για τη λειτουργία του κόμματος. «Δεν υπήρξε καμία διαδικασία για να γίνει η διαγραφή. Δεν υπάρχει ούτε κεντρική επιτροπή, ούτε κάποιο όργανο… τίποτα» είπε και πρόσθεσε πως «ούτε κάποια εγγραφή στο κόμμα έγινε για να δηλώσουμε υποψηφιότητα, δεν υπέγραψα τίποτα. Αποδοχή της υποψηφιότητας έκανα μέσω taxisnet».

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν τέσσερις άνθρωποι που κόπηκαν από τα ψηφοδέλτια της Πλεύσης Ελευθερίας έβαλαν στη συζήτηση κι μια ακόμα σημαντική πληροφορία. «Άνθρωποι πετιόνται σαν στυμμένες λεμονόκουπες και αφού έχουν χρησιμοποιηθεί ως κασκαντερ. Γίναμε λαγοί εν άγνοια μας. Παραγκώνισε γυναίκες που βγήκαν πρώτες ενώ η ίδια διαμαρτυρόταν πως δεν την καλούν στο ντιμπέιτ επειδή είναι γυναίκα. Ο ορισμός της υποκρισίας» είπε η Χρύσα Διαμαντοπούλου που εξελέγη πρώτη στον Βόρειο Τομέα Αθηνών.

Πράγματι, διαπιστώνουμε πως η Ζ. Κωνσταντοπούλου αντικατέστηκε γυναίκες με άνδρες. Άντρας στη θέση της Όλγας Δάλλα, πρώτης με 4400 σταυρούς στις εκλογές του Μαΐου στο Νότιο Τομέα Αθηνών. Η Χρύσα Διαμαντοπούλου, από πρώτη στο βόρειο τομέα Αθηνών, με 4.032 σταυρούς, βρέθηκε στην ένατη θέση. Η Μαργαρίτα Καζάκου, τέως αντιδήμαρχος Περάματος επί οκτώ έτη, με το 65% του συνολικού αριθμού των σταυρών, που πήρε η Πλεύση Ελευθερίας στην Β’ Πειραιώς βρέθηκε, στην τρίτη θέση. Η Αλεξάνδρα Πολυχρονοπούλου, που πρώτευσε στην Περιφέρεια Βοιωτίας, αντικαταστάθηκε από εκείνον που ήλθε τελευταίος στην Φθιώτιδα.

Από την αφάνεια… παντού. Είναι παντού η Ζωή Κωνσταντοπούλου πλέον, με ένα πάτημα του τηλεκοντρόλ, με ένα turn on του ραδιοφώνου. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Το θέμα είναι τι έχεις να πεις όταν εμφανίζεσαι. Η Πλεύση Ελευθερίας είναι ένα κόμμα που ξεπήδησε από το μηδέν, παρέμενε στο μηδέν και με ευθύνη των ΜΜΕ, και τώρα έκανε το «μπαμ» επειδή πούλησε ωμό λαϊκισμό, σε μία εποχή κρίσης. Και στις κρίσεις, ο λαϊκισμός πουλάει.

Ένα κόμμα χωρίς σαφείς θέσεις, που πατάει σε δύο βάρκες («ούτε αριστερά ούτε δεξιά»), προτάσσει πατριωτικές απόψεις και θέσεις κατά όσων «ξυλοκοπούν» με τη λιτότητα τόσα χρόνια τη χώρα: ό,τι ακριβώς χρειάζεται να ακούσει ένας «μπατριώτης». Δεν μας εξηγεί κανείς από το κόμμα πώς θα μπορούσαν να γίνουν όσα λένε, και ούτε οι δημοσιογράφοι ρωτούν.

Μέλη αναφέρουν ότι δεν υπάρχει κομματική οργάνωση, γράφονται στο κόμμα μέσω… taxisnet, ενώ η Ζωή Κωνσταντοπούλου που έχει κάνει σημαία της ότι είναι γυναίκα και την παραγκωνίζουν λόγω αυτού στην πολιτική σκηνή, παραγκώνισε γυναίκες υποψήφιες αντικαθιστώντας τες με άντρες.

Θα ήταν απόλυτο να πούμε ότι τα ΜΜΕ ανεβάζουν ή κατεβάζουν κόμματα και κυβερνήσεις. Όμως ξέρουμε πόσο καθοριστικό ρόλο παίζουν στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου. Ξέρουν καλά το παιχνίδι των εκλογών, την ψυχολογία των ψηφοφόρων και αποδεικνύεται πως και η Ζωή Κωνσταντοπούλου τα ξέρει. Και παίζουν παρέα πλέον.