Επείγουσα είναι η ανάγκη να επανεξεταστούν οι μέθοδοι πυρόσβεσης στη Μεσόγειο, σύμφωνα με τους ειδικούς καταστροφών του ΟΗΕ, που τις κρίνουν ανεπαρκείς. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του πρακτορείου ειδήσεων Ρώυτερς, η σχέση καιρικών συνθηκών και φωτιάς πρέπει να οδηγήσει σε επανεξέταση όλων των μεθόδων που χρησιμοποιούμε σήμερα και να μεταφερθεί η προετοιμασία στην πρόληψη, καθώς η καταστολή θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Ο υποδιευθυντής του γραφείου του ΟΗΕ για την μείωση του κινδύνου καταστροφών, στην Ευρώπη, Σεμπαστιέν Πενζίνι, μιλώντας στο πρακτορείο τόνισε ότι «η εξελισσόμενη φύση των πυρκαγιών μας υποχρεώνει να αλλάξουμε πραγματικά τον τρόπο δράσης μας (the paradigm) και να δώσουμε περισσότερη έμφαση στην πρόληχη απ’ ότι στην κατασρολή. Γιατί οι πυρκαγιές στο μέλλον – κι αυτό το βλέπουμε ήδη στην Ευρώπη – θα είναι πλήρως εκτός του ελέγχου μας».
Με την άνοδο των θερμοκρασιών και ύψη της τάξεως των 48,8 βαθμών Κελσίου, που παρατηρήθηκαν στην Ιταλία, οι ειδικοί όπως ο Πενζίνι πιέζουν τα κράτη να προχωρήσουν σε μια σειρά αλλαγών, τονίζοντας ότι «η πρόληψη δεν είναι κόστος αλλά επένδυση στην οποία πρέπει και αξίζει να δοθούν περισσότερα χρήματα και μεγαλύτεροι προϋπολογισμοί». Ιδιαίτερη προσοχή, λέει, πρέπει να δοθεί στις περιοχές όπου υπάρχουν πάρα πολλοί ή πολύ λίγοι κάτοικοι, και οι οποίες είναι πιο ευάλωτες από τις υψηλές θερμοκρασίες.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά στις πυρκαγιές στην νότια μεσογειακή ακτή της Τουρκίας, που κόστισαν τρεις ζωές και οδήγησαν στην πλήρη εκκένωση των δημοφιλών παραθαλάσσιων ξενοδοχείων. «Η στρατηγική ερώτηση είναι αν θα έπρεπε αυτά τα ξενοδοχεία να έχουν κτιστεί εκεί» λέει ο Πήτερ Μουρ, ειδικός στην διαχείριση των πυρκαγιών για τον Οργανισμό τροφίμων και γεωργίας του ΟΗΕ, που χαρακτηριστικά αναφέρει ό,τι «η μείωση των εύφλεκτων φορτίων σε αυτές τις περιοχές πρέπει να είναι προτεραιότητα». Παράλληλα, η μείωση των αγροτικών πληθυσμών στην Ευρώπη – από το 2005 ως το 2016 περισσότερες από τέσσερα εκατομμύρια μικρές γεωργικές ιδιοκτησίες έχουν εγκαταλειφθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ – σημαίνει ότι μονοπάτια και δρόμοι έχουν εγκαταλειφθεί, έχουν αποξηρανθεί και έχουν αναπτύξει βλάστηση, όλα όσα αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Γι’ αυτό και ο Σεμπαστιέν Πενζίνι τονίζει πως «πρέπει να δοθούν κεφάλαια ώστε να αναπτυχθούν οι επαρχίες και να υπάρξει επιστροφή στη γεωργία».
Ένα ακόμη μέτρο, στη Μεσόγειο, οφείλει να είναι η πρόληψη μέσω μικρών ελεγχόμενων φωτιών που θα καθαρίζουν το έδαφος των δασών από φύλλα και κλαδιά, τα οποία είναι τροφή για τις μεγα-πυρκαγιές. Όπως λέει ο αναλυτής της πυροσβεστικής της Καταλωνίας, Μαρκ Καστελνού, πρέπει να υπάρχει «ένα μωσαϊκό φρένων κατά της φωτιάς» που θα εμποδίζουν τις φλόγες να αναπηδήσουν και να ξεπεράσουν τα φυσικά όρια μεταξύ δάσους και σπιτιών. «Στην Καταλωνία τη δεκαετία του ’90 είχαμε 25-30 μέρες ιδιαίτερου κίνδυνου πυρκαγιάς, σήμερα έχουμε γύρω στις 70».
Και, βεβαίως, ειδικά για την Ελλάδα, γίνεται αναφορά και στα μνημόνια και τις περικοπές στο δημόσιο τομέα – και την πυροσβεστική – που μας υποχρέωσαν. Το Ρώυτερς μίλησε με το Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος υπενθύμισε ότι τουλάχιστον δύο στελέχη της Κομισιόν «απείλησαν να κλείσουν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2015, αν η κυβέρνηση» στην οποία ήταν υπουργός Οικονομικών «ξανάνοιγε την Δασοπυροσβεστική υπηρεσία». Οπως αναφέρει ο γενικός γραμματέας του ΜέΡΑ25, «μου έλεγαν συνέχεια ότι δεν επιτρέπεται να ξαναγυρίσουμε στα παλιά και ότι ακόμη κι η πρόσληψη ενός πυροσβέστη θα θεωρούνταν casus belli» δηλαδή λόγος να κλείσουν τις τράπεζες. Το Ρώυτερς επικοινώνησε με την Κομισιόν η οποία διέψευσε ότι υπήρξε ποτέ «σύσταση για κλείσιμο της πυροσβεστικής» ή ότι «απείλησαν με το τραπεζικό σύστημα οποιοδήποτε κράτος μέλος» (σσ τι να κάνει και το Ρώυτερς…).
Στο ίδιο ρεπορτάζ του πρακτορείου ο επικεφαλής της ομοσπονδίας πυροσβεστών, Δημήτρης Σταθόπουλος, σημειώνει την ανάγκη να προσληφθούν άμεσα 5.000 πυροσβέστες «μετά από μια δεκαετία λιτότητας και περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες».
Και το ρεπορτάζ καταλήγει: «Στο μεταξύ, ο Βαρουφάκης λέει ότι οι πυροσβέστες στηρίζονται στις προσευχές. ‘Μιλούσα με έναν από τους επικεφαλής της πυροσβεστικής πριν δυό μήνες και μου εξομολογήθηκε ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί γιατί δεν έχουμε τα μέσα να αντιμετωπίσουμε μεγάλες φωτιές. Μου ζήτησε να προσεύχομαι να έχουμε ένα δροσερό καλοκαίρι’».
Δεν είχαμε. Ομως η γνώση κι η επίγνωση υπήρχαν – η πρόθεση να γίνουν προσλήψεις και να παρθούν μέτρα πρόληψης ήταν που έλειπαν.