Πρώτα ήταν μια λαστιχένια βάρκα και μετά έγινε μια τσάντα. Μια βάρκα που κουβαλούσε πολλούς ανθρώπους οι οποίοι αναζητούσαν ασφάλεια, ελπίδα… ένα καλύτερο μέλλον. Η τσάντα φτιάχτηκε με ανακυκλωμένα κομμάτια από μια παρόμοια βάρκα με αυτή που ταξίδεψαν εκείνοι που την δημιούργησαν. Η τσάντα αποτελεί ένα μικρό κομμάτι αυτής της ιστορίας και ένα επείγον μήνυμα που υπενθυμίζει την ανάγκη της δημιουργίας ασφαλών διαδρομών για τους πρόσφυγες. 

Χρειάζεται κάποιος χρόνος μέχρι να μπορέσει κανείς να βγάλει από το μυαλό του τη σκέψη του θανάτου. Όσο όμως καθόμασταν εκεί και μιλούσαμε με αυτούς τους ανθρώπους, καταλαβαίναμε ότι αυτό είναι ένα εργαστήρι για να βγάζεις από το μυαλό σου τη σκέψη του θανάτου, πολύ περισσότερο από ένα εργαστήρι που ράβει τσάντες. Οι πρόσφυγες που μας μίλησαν στην κάμερα αμείβονται για την εργασία τους με κανονική ασφάλιση και μπορούν να ενοικιάζουν ένα σπίτι στη Μυτιλήνη, αντί να μένουν στο φρικτό κέντρο υποδοχής του Καρά Τεπέ.

Το εργαστήρι είναι μέρος ενός καταπληκτικού αρχοντικού οικήματος με μία πολύ ωραία αυλή. Κατεβαίνοντας λίγα σκαλοπάτια βρίσκεσαι σε έναν σε έναν χώρο που ακούγονται οι ήχοι της ραπτομηχανής και στους τοίχους βλέπεις κρεμασμένες τις τσάντες και τα σακίδια.

Σακίδια φτιαγμένα από το χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα που έχουμε μάθει από αυτές τις εικόνες με τα βουνά του πλαστικού από τα σωσίβια των προσφύγων που έφταναν στην Ελλάδα από το ’15 και μετά. Ο αριθμός των σωσιβίων έχει μειωθεί με την πτώση των εισροών τα τελευταία χρόνια και έτσι χρησιμοποιούν και άλλα υλικά και από βάρκες. Ωστόσο, η τραγική λεπτομέρεια στα μειωμένα σωσίβια είναι ότι δεν ευθύνεται μόνο η μείωση στις προσφυγικές αφίξεις. Πολλές από τις πιο πρόσφατες αφίξεις γίνονται χωρίς οι επιβαίνοντες να φορούν σωσίβια.

Τα προϊόντα που δημιουργούνται στο εργαστήριο από τσάντες, μέχρι σουβέρ για ποτήρια και σκουλαρίκια μπορεί να τα παραγγείλει κανείς από το internet. Βέβαια, το εργαστήρι Safe Passage στέλνει κάθε χρόνο τσάντες στο μουσείο Νόμπελ Ειρήνης.

Σημασία έχει όμως αυτό το ελάχιστο γεγονός, ότι τρεις Έλληνες και τρεις πρόσφυγες απασχολούνται σε αυτή τη μικρή επιχείρηση αξιοποιώντας σε κάποιες περιπτώσεις δεξιότητες που είχαν από πριν, όπως η 23χρονη Μαχντί, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν, που μας εξήγησε ότι εργαζόταν ως ράφτρα και πριν, όπως και ότι θέλει να σχεδιάζει ρούχα στο μέλλον. Δουλεύοντας πάνω στη ραπτομηχανή της μας μίλησε πρωτίστως για αυτά τα δύο πράγματα: Το ένα είναι μία καθημερινότητα μακριά από την φρίκη του Καρά Τεπέ και το άλλο είναι η δυνατότητα της να ονειρεύεται ένα μέλλον.

Η Έφη Λατσούδη μάς επισήμανε με πικρία ότι αυτό που μας φαίνεται τόσο συνταρακτικό, δηλαδή το να έχουν αυτοί οι άνθρωποι μία δουλειά και ένα σπίτι, είναι απλώς το φυσιολογικό για όλους μας.

Αν περιγράψουμε δηλαδή με λίγα λόγια αυτή την κατάσταση θα λέγαμε ότι θα αρκούσε να αφήσουμε αυτούς τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις τους αντί να τους βασανίζουμε προκειμένου να αποτρέψουμε τον ερχομό κι άλλων προσφύγων από τη χώρα τους. Αν μας επιτρέπεται μία χριστιανική αναλογία, όπως ο χριστιανισμός έκανε τον σταυρό του μαρτυρίου σύμβολο της θρησκείας οι άνθρωποι αυτοί κάνουν τα σωσίβια σύμβολα δημιουργίας.

Η εργασία των προσφύγων είναι ένα από τα πεδία ισχυρής παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης εκ μέρους του συστημικού ρατσιστικού λόγου. Δεν υπάρχει καμία οικονομική μελέτη που να συσχετίζει την οικονομική κρίση με την έλευση προσφύγων και μεταναστών. Αντιθέτως, το απλό γεγονός ότι οι πρόσφυγες και μετανάστες ανήκουν σε παραγωγικές ηλικίες και συνεπώς εργάζονται και συνεισφέρουν στην οικονομία και στα ασφαλιστικά ταμεία (και δεν είναι γερασμένος πληθυσμός που έχει ανάγκη να κρατηθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία) σημαίνει ότι η συνεισφορά τους στην οικονομία  είναι θετική. Αρκεί βεβαίως να  εργάζονται σε συνθήκες κανονικής νόμιμης εργασίας και όχι σε Μανωλάδες.

*Τις δημιουργίες του εργαστηρίου Safe Passage Lesvos Solidarity μπορείτε να τις βρείτε εδώ, στο facebook  και στο instagram.