από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων

Η εισήγηση με τίτλο «Τα «μη επικίνδυνα» δηλητήρια της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» – Εκτιμήσεις τοξικότητας μεταλλευτικών υλικών στη ΒΑ Χαλκιδική» που δημοσιεύει το antigoldgr.org αποδομεί τους ισχυρισμούς της εταιρείας περί «ακίνδυνων υλικών», που επαναλαμβάνονται κάθε φορά που λόγω αστοχιών και ατυχημάτων τα υλικά αυτά διαχέονται στο δρόμο και το έδαφος. Όπως αναλύεται, ακόμη και με βάση τα αναξιόπιστα στοιχεία της ΜΠΕ, η για οποιονδήποτε λόγο απόρριψη ή διαφυγή μιας ποσότητας μεταλλικού συμπυκνώματος επιβαρύνει το έδαφος στο σημείο αυτό με συγκεντρώσεις των τοξικότατων στοιχείων αρσενικού, ψευδαργύρου, μολύβδου, καδμίου κ.α. κατά χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες φορές πάνω από τις οριακές τιμές για μη επιβαρυμένα εδάφη.

Εν κατακλείδι, κατά τον Δρ Αρίκα, «το να χαρακτηρίζει η εταιρεία, ως «μη επικίνδυνα υλικά» τέτοια τοξικά μέταλλα που διαχέονται στους δρόμους, στα εδάφη και οπουδήποτε αλλού, ξεπερνάει κάθε όριο κυνικότητας και δείχνει εγκληματική αδιαφορία για τη Δημόσια Υγεία«.

Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της Ελληνικός Χρυσός δεν δίνει καμμία χρήσιμη ορυκτολογική-χημική ανάλυση των μεταλλευτικών συμπυκνωμάτων και υλικών προς απόρριψη. Υπάρχουν μόνο κάποιες «άκρως πενιχρές και επιστημονικά χαμηλού επιπέδου αναλύσεις» των συμπυκνωμάτων από τις οποίες απουσιάζουν βασικά τοξικά στοιχεία, όπως το αντιμόνιο, το κάδμιο, το βισμούθιο κλπ. Αλλά κατά τον Δρ Αρίκα: «Τα συμπυκνώματα, από χημική άποψη, είναι ιδιαίτερα σύνθετα σύνολα και ο χημικός τους χαρακτηρισμός με μια μόνο απλοποιημένη ανάλυση εκ μέρους της Ε.Χ. είναι οπωσδήποτε μη αντιπροσωπευτικός και τελικά αναξιόπιστος. Τα συμπυκνώματα της Ολυμπιάδας αποτελούν εκ της συστάσεώς τους επικίνδυνα προϊόντα πολύπλευρης τοξικότητας. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν τα υπερτοξικά χημικά στοιχεία κάδμιο και αντιμόνιο την παρουσία των οποίων αποσιωπά η Ε.Χ., καθώς επίσης τα θειϊκά ορυκτά άλατα που εντείνουν την όξινη απορροή και έχουν δραματικές επιπτώσεις με την εκπομπή τοξικών χημικών στοιχείων.»

Με την άλεση των πετρωμάτων και την προσθήκη χημικών αντιδραστηρίων κατά τη διαδικασία της επίπλευσης – όπως το διαβόητο για την τοξικότητά του κυανιούχο νάτριο – σχηματίζεται πλήθος νέων τοξικών ενώσεων (μεταλλοκυανιούχα σύμπλοκα, θειοκυανιούχα κ.α.), που ούτε απασχολούν την Ελληνικός Χρυσός ούτε αναφέρονται στη ΜΠΕ. Καταλήγουν όμως στο χώρο εναπόθεσης των αποβλήτων, όπου συνεχίζεται η περαιτέρω τυχαία σύνθεση χημικών ενώσεων και τοξικών παραγόντων. Η «χαβούζα» των αποβλήτων είναι ένα θεόρατο «χημικό καζάνι» όπου η παραγωγή και δράση αυτών των τοξικών παραγόντων είναι φυσικά διαχρονικά ανεξέλεγκτη. Είναι δε σημαντικό να τονιστεί ότι τα υλικά αυτά είναι εκτεθειμένα στα βρόχινα νερά, με αποτέλεσμα να εντείνεται η διάβρωση των θειούχων μεταλλικών ορυκτών και η εκπομπή των τοξικών χημικών στοιχείων As, Pb, Zn (+Cd), Sb κ.ά. στα εδάφη και στο υδρολογικό σύστημα.

Σε προηγούμενη εισήγηση του ο Δρ Αρίκας τεκμηρίωσε την παραπληροφόρηση της Ελληνικός Χρυσός ως προς την περιεκτικότητα σε αρσενικό του χρυσοφόρου κοιτάσματος της Ολυμπιάδας. Όπως κατέδειξε, η τιμή της περιεκτικότητας σε αρσενικό As=9.0% του συμπυκνώματος πυριτών που δίνει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι αυθαίρετη και σαφώς υποτιμημένη, ενώ στην πραγματικότητα κυμαίνεται μεταξύ 12% και 20%. Η σκοπιμότητα πίσω από την απόκρυψη του αρσενικού είναι προφανής. Η μεταλλουργία «ακαριαίας τήξης» είναι ήδη ανέφικτη και επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία όταν το αρσενικό είναι πάνω από 0,5% – όταν ξεπερνά κατά πολύ το 12% ανήκει πλέον στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας και θα είναι απόλυτα εγκληματικό αν επιχειρηθεί.

Η παρέμβαση του Δρ Αρίκα έρχεται να εντείνει την ήδη αυξανόμενη ανησυχία για τις επιπτώσεις της δραστηριότητας της Ελληνικός Χρυσός σε Ολυμπιάδα και Στρατώνι. Ένα χρόνο μετά την επίσημη έναρξη «εμπορικής παραγωγής» από το μεταλλείο Ολυμπιάδας, η κατάσταση στην περιοχή μόνο δραματική μπορεί να χαρακτηριστεί:

  • Η αποκατάσταση της «χαβούζας» – του παλαιού χώρου απόθεσης αποβλήτων εμπλουτισμού – της Ολυμπιάδας όχι μόνο δεν έχει ολοκληρωθεί όπως θα έπρεπε σύμφωνα με τους όρους της ΚΥΑ 201745/2011, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένες καταγγελίες κατοίκων για εναπόθεση εκεί και νέων αποβλήτων, από τη σημερινή παραγωγή του μεταλλείου.
  • Κάτοικοι καταγγέλουν – και φωτογραφίζουν – την απόρριψη ή διαφυγή αποβλήτων και πιθανότατα και άλλων ουσιών στα ρέματα της Ολυμπιάδας. Όλοι οι δρόμοι γύρω από το μεταλλείο και τη χαβούζα είναι καλυμμένοι από ένα παχύ γκρίζο στρώμα τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων. Οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της εξαιτίας της ρύπανσης.
  • Τα προβλήματα με τον εμπλουτισμό του μεταλλεύματος Ολυμπιάδας που από το περασμένο καλοκαίρι αντιμετωπίζει η Ελληνικός Χρυσός έχουν οδηγήσει στην παραγωγή νέων επικίνδυνων υλικών και μεταλλευτικών αποβλήτων. Οι πειραματισμοί της εταιρείας προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα δεν καλύπτονται από καμμία αδειοδότηση και θέτουν σε κίνδυνο τον τόπο και τους κατοίκους. Η σχετική καταγγελία μας παραμένει αναπάντητη από τις αρμόδιες υπηρεσίες παρ΄οτι ο νόμιμος χρόνος απάντησης έχει παρέλθει.

Αυτά τα απόβλητα εμπλουτισμού που περιγράφονται στην εισήγηση του Δρ Αρίκα ως εξαιρετικά τοξικά και επικίνδυνα, η Ελληνικός Χρυσός στη ΜΠΕ του 2010 τα χαρακτήριζε «μη επικίνδυνα». Η έγκριση της ΜΠΕ έδωσε στην εταιρεία το δικαίωμα να τα διαχειρίζεται, να τα διακινεί και να τα αποθέτει ως «μη επικίνδυνα», χωρίς ειδικούς όρους και προδιαγραφές και να τα βάζει ως υλικό λιθογόμωσης στα υπόγεια κενά του μεταλλείου όπου έρχονται σε άμεση επαφή με τον υδροφόρο ορίζοντα. Πολύ μεταγενέστερα οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος τεκμηρίωσαν ότι ο χαρακτηρισμός «μη επικίνδυνα» αυτός ήταν λανθασμένος διότι χρησιμοποιήθηκε λανθασμένη μεθοδολογία. Άλλο ένα τραγικό «λάθος» της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων που από τις τόσες «τρύπες» έχει γίνει χειρότερη και από κουρελού.

Από το 2015 το ΥΠΕΝ ζητά από την Ελληνικός Χρυσός να προβεί στον ορθό περιβαλλοντικό χαρακτηρισμό των αποβλήτων και η εταιρεία το αγνοεί επιδεικτικά και αρνείται να συμμορφωθεί! Παρά τα μεγάλα λόγια του αρμόδιου Υφυπουργού, το γεγονός είναι ότι το ΥΠΕΝ ανέχεται την κατά συρροή παραβάτρια εταιρεία και επιτρέπει τη συνέχιση της εγκληματικής διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων, την υποβάθμιση του τόπου και της υγείας των πολιτών. Και ποια είναι η δικαιολογία για αυτή την ανοχή; Το είπε και αυτό ο αρμόδιος Υφυπουργός: για να μην κατηγορηθούν ότι «καθυστερούν την επιχειρηματικότητα»…